Łąkotka to półksiężycowaty twór. Występuje parzyście w obu kolanach. Jest mocnym, elastycznym amortyzatorem, którego rolą jest także pogłębianie powierzchni stawowej. Pomaga ustabilizować kolano i jest bardzo ważna dla zachowania jego prawidłowego funkcjonowania. Zapewnia także ochronę zdrowej chrząstki stawowej. Może ulec uszkodzeniu w wyniku nagłego urazu, podczas ruchów skręcania, obracania, co najczęściej ma miejsce podczas uprawiania sportu. Niekiedy jednak degradacja następuje stopniowo, w ramach zwyrodnienia. Co jest spowodowane naturalną eksploatacją stawu i towarzyszy procesowi starzenia się organizmu.
- Łąkotka – co to jest? Jej funkcje i rola
- Najczęstsze przyczyny uszkodzenia łąkotki
- Uszkodzenia łąkotki – rodzaje
- Uszkodzenia łąkotki – objawy
- Uszkodzenia łąkotki – leczenie i domowe sposoby
- Czy można chodzić z uszkodzoną łąkotką?
- Jak szybko wraca się do uprawiania sportu po operacji łąkotki?
Jak już wcześniej wspomniano jest to półksiężycowaty twór. W stawie występuje łąkotka boczna oraz przyśrodkowa. Różnią się one od siebie wielkością oraz stopniem zakrzywienia. Jej główną rolą jest amortyzacja wstrząsów podczas biegania oraz w momencie skoków, czy generowania siły nacisku. Jak również opisywano, bierze udział w procesach mających na celu ochronę nienaruszonej chrząstki stawowej, dzięki czemu przyczynia się do opóźnienia powstawania zmian degeneracyjnych w stawie.
Uszkodzenie łąkotki może wynikać z czynności, która powoduje skręcenie i obrót kolana, takiej jak np. obracanie się podczas gry w koszykówkę lub nagłe i agresywne zatrzymania i skręty. Ma to miejsce w takich sportach jak piłka nożna, czy piłka ręczna. Do przeciążenia opisywanej struktury może doprowadzić także głębokie kucanie, czy eksplozywne podnoszenie czegoś ciężkiego. Ryzyko kontuzji wydaje się być szczególnie duże w przypadku osób, które uprawiają wspomniane wcześniej sporty kontaktowe oraz takie, które wymagają szybkiej pracy nóg jak np. tenis ziemny. Wśród potencjalnych czynników ryzyka uszkodzenia łąkotki wyróżnia się zaawansowany wiek oraz otyłość.
W zależności od objawów wyróżniamy uszkodzenia stabilne i niestabilne. W przypadku tych pierwszych nie mamy do czynienia z bólem, gdyż łąkotka nie wpukla się do stawu. Drugi rodzaj charakteryzuje się powstaniem odczynu zapalnego i jest związany z zakleszczeniem, lub przemieszczeniem fragmentu łąkotki do wnętrza stawu. W zależności od umiejscowienia, uszkodzenia dzieli się także na:
- Uszkodzenie centralnej części łąkotki przyśrodkowej
- Uszkodzenie rogu tylnego łąkotki przyśrodkowej
- Uszkodzenie łąkotki bocznej
- Uszkodzenie rogu przedniego łąkotki przyśrodkowej
Do objawów mogących świadczyć o opisywanym urazie zalicza się:
- Ból oraz tkliwość. Każdy staw kolanowy ma łąkotkę położoną od strony bocznej i przyśrodkowej, na poziomie linii stawu i to właśnie w tych miejscach pojawia się ból.
- Jeśli dojdzie do uwięźnięcia fragmentu oderwanej łąkotki, to wówczas możemy mieć do czynienia z utratą prawidłowej ruchomości kolana i zablokowaniem stawu.
- Niestabilność. Ponieważ łąkotka odpowiada za stabilizację, to jej uszkodzenie może generować uczucie ślizgania się kolana i utraty stabilizacji. Jest to szczególnie odczuwalne podczas chodzenia oraz skręcania.
- Obrzęk. Uszkodzenie może doprowadzać do obrzęku i generowania stanu zapalnego.
Chcąc wprowadzić właściwy sposób leczenia, niezbędna będzie diagnostyka. Aby prawidłowo uwidocznić łąkotkę oraz sąsiadującą chrząstkę, wskazane jest wykonanie badania rezonansu magnetycznego. Zdjęcie rentgenowskie pozwoli jedynie na wykluczenie innych przyczyn pojawiającego się bólu. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach wystarcza sam wywiad i badanie fizykalne prowadzone przez specjalistę, podczas którego wykonuje się wyjątkowo czułe testy. Potrafią one na precyzyjne określenie, która część łąkotki została uszkodzona.
Sprawdź: leki przeciwbólowe na aptelii
Najprostszym sposobem łagodzenia objawów będzie zażycie dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych. W terapii bardzo ważny jest odpoczynek i ograniczenie wykonywania czynności, które mogą nasilać objawy. Dużą ulgę może przynieść zastosowanie zewnętrznych stabilizatorów stawu kolanowego, które są szczególnie wskazane w przypadku nieprawidłowego ustawienia kolana. Pomagają one odciążyć podrażnioną strukturę.
Domowymi sposobami są: regularne schładzanie kolana za pomocą zimnych kompresów lub woreczków z lodem. Najlepiej robić to przez kilka dni, pomocny okazać się może także łagodny masaż, uderzanie w kolana strumieniem chłodnej wody za pomocą słuchawki prysznicowej.
Operacja może być wskazana w przypadku wielu rodzajów uszkodzeń łąkotki. Szczególnym wskazaniem będzie ból uniemożliwiający chodzenie oraz widoczne w obrazie badania diagnostycznego przemieszczenie fragmentu oderwanej struktury. Wówczas łąkotkę się usuwa, lub podejmuje jej rekonstrukcję. Innym sposobem będzie wstawienie implantu, który został wcześniej przygotowany z odpowiedniego tworzywa i posiada właściwości, które można efektywnie wykorzystać podczas ruchu w stawie kolanowym.
Uszkodzenie łąkotki zazwyczaj utrudnia sprawne poruszanie. Niekiedy jednak ogranicza się tylko do dolegliwości pojawiających się po długotrwałym obciążeniu, czy w trakcie wykonywania dynamicznych, szybkich ruchów w kolanie. Każde podejrzenie uszkodzenia łąkotki powinno zostać poddane szczegółowej diagnostyce, co umożliwi postawienie właściwego rozpoznania. W niektórych przypadkach bowiem, może dojść do pogłębienia urazu podczas chodu, to z kolei może doprowadzić do całkowitego zablokowania ruchu w stawie.
W zależności od rodzaju przeprowadzonego zabiegu powrót do pełnej sprawności może ulec wydłużeniu lub skróceniu. Jeśli było to zszywanie uszkodzonej struktury to powrót może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 4 miesięcy. Przeszczep to 10 miesięcy bez sportu. W początkowym okresie, tuż po operacji nie można od razu obciążać kończyny. Dodatkowo stosuje się stabilizator z limitacją zakresu ruchu tak, aby stworzyć optymalne warunki procesu gojenia i nie doprowadzić do ponownego uszkodzenia struktury. Należy zaznaczyć, że podany we wszystkich wariantach czas jest przybliżony i orientacyjny. Ostateczną decyzję, co do możliwości podjęcia aktywności fizycznej podejmuje lekarz prowadzący oraz fizjoterapeuta.
