Fitoterapia, czyli leczenie roślinami, to jedna z metod łagodzenia problemów skórnych, do których zaliczamy również trądzik. Rośliny są źródłem wielu cennych składników o właściwościach antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych, gojących, kojących, wzmacniających naczynia, a także ochronnych dla kolagenu i elastyny – wygładzają skórę i zapobiegają powstawaniu blizn i przebarwień potrądzikowych.
Spis treści:
- Zioła na trądzik oczyszczające i przeciwbakteryjne
- Szałwia na trądzik
- Zielona herbata na trądzik i inne problemy skóry
- Zioła na trądzik różowaty
- Zioła na trądzik hormonalny
Trądzik pospolity to powszechna choroba skóry. Uważa się, ze jej głównymi przyczynami są zaburzenia równowagi hormonów płciowych, zakażenia bakteriami Propionibacterium acnes, dysbakterioza jelitowa, insulinooporność oraz niewłaściwe metody pielęgnacyjne. Fitoterapia trądzikumoże być skuteczną i bezpieczną metodą leczenia.
Surowcem, wykorzystywanym w lecznictwie jest kwiat nagietka (Calendulae flos). Ze względu na swoje właściwości nagietek jest popularnym składnikiem kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry trądzikowej. Żele, maści, toniki, olejki i płukanki zaleca się do stosowania bezpośrednio na skórę trądzikową. Po zastosowaniu preparatów z ekstraktami z nagietka zmniejszają się stany zapalne i zaczerwienienie skóry wywołane trądzikiem. Calendula działa również antybakteryjnie. Wspiera procesy gojenia, co może ograniczyć powstawanie blizn potrądzikowych.
Roślina pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, ale jest powszechnie uprawiana w Europie (także Polsce). Surowcem leczniczym jest liść szałwii (Salviae folium), który zawiera olejek eteryczny, flawonoidy, di- i triterpeny. Ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz ograniczające nadpotliwość. Napary z szałwii mogą być wykorzystywane do okładów i przemywania skóry. Stosowanie szałwii może pomóc w zmniejszeniu zaczerwienień i obrzęków związanych z trądzikiem.
Fiołek trójbarwny jest popularnie nazywany bratkiem polnym. Występuje na terenie całej Polski. Surowcem leczniczym jest ziele fiołka (Violae tricoloris herba). Dzięki zawartości flawonoidów, antocyjanów oraz fenolokwasów i garbników ma właściwości ograniczające wydzielanie sebum (hamuje łojotok) i redukujące stany zapalne, co wpływa na poprawę stanu cery trądzikowej.
Rutozyd zawarty w roślinie wzmacnia naczynia i zmniejsza zaczerwienienia skóry. Może być stosowany w postaci naparów, kapsułek czy tabletek. Należy jednak pamiętać, że formy doustne są przeznaczone dla osób dorosłych. Młodzież powyżej 12. roku życia może skorzystać z właściwości fiołka w preparatach na skórę – kremów, toników, peelingów, pianek do mycia i maseczek. Do przemywania skóry można również stosować napar przygotowany z 5-10 g ziela bratka na litr wody. Wacikiem nasączonym naparem przecierać skórę 2-3 razy dziennie.
Zielona herbata zawdzięcza swe właściwości lecznicze polifenolom, garbnikom oraz witaminom (A, B1, B2, niacynie, C, E) i minerałom, m.in. cynkowi, magnezowi i miedzi. Stosowana jako napar do picia oraz składnik kosmetyków zmniejsza zaczerwienienia i stany zapalne, niweluje obrzęki oraz zwiększa nawilżenie i elastyczność skóry. Zmniejsza również przetłuszczanie cery. Polifenole mają również działanie fotoochronne – chronią skórę przed szkodliwym wpływem promieniowania UV. Jest to bardzo istotne w kontekście zapobiegania przebarwieniom potrądzikowym. Zielona herbata zawiera m.in. kwasy: galusowy, kawowy, p-kumarowy, które wykazują działanie ochronne na błonę śluzową jelita. Zapewnia to prawidłowe wchłanianie substancji odżywczych i korzystny skład mikrobiomu, które są niezwykle istotne dla zdrowej skóry.
Dowiedz się więcej o tym, jak powinna wyglądać pielęgnacja cery trądzikowej i tłustej
Ziele pokrzywy ma właściwości moczopędne, regulujące przemianę materii i detoksykujące, zawiera kwasy fenolowe o właściwościach przeciwbakteryjnych, antyseptycznych, ściągających, przeciwpotnych oraz zapobiegających degradacji kolagenu.
Krzemionka i garbniki wpływają na ograniczenie wydzielania sebum. Dzięki zawartości witaminy K wyciągi z pokrzywy wzmacniają naczynia i hamują drobne krwawienia.
Z liści pokrzywy można przygotować maseczkę: młode listki pokrzywy należy zalać wrzątkiem i pozostawić na parę minut pod przykryciem, następnie zmiksować na gładką papkę i nałożyć na twarz. Po 15 minutach zmyć ciepłą wodą i nałożyć krem pielęgnacyjny.
Trądzik różowaty (acne rosacea) to przewlekła choroba skóry o charakterze zapalnym. Pierwsze objawy w postaci nagłego, napadowego czerwienienia twarzy pojawiają się zwykle między 30. a 50. rokiem życia. Kolejnym etapem choroby jest utrwalony rumień, „pajączki naczyniowe”, grudki i krostki, a niekiedy znaczny przerost tkanek. Zmiany skórne zazwyczaj obejmują nos i część policzków. Przyczyny choroby nie są do końca poznane, ale wiąże się jej występowanie z nadreaktywnością naczyń, zaburzeniami odporności, promieniowaniem UV oraz zakażeniem Helicobacter pylori.
Tradycyjne ziołolecznictwo oraz współczesne badania wskazują na ogromna rolę surowców roślinnych w łagodzeniu przebiegu trądziku różowatego. Związki flawonoidowe są zmiataczami wolnych rodników, zapobiegają uszkodzeniom powodowanym przez promieniowanie UV oraz wzmacniają naczynia włosowate w skórze właściwej. Do użytku wewnętrznego i w kosmetykach zastosowanie znalazły ekstrakty z arniki, skrzypu, rumianku, lipy, zielonej herbaty.
Miłorząb japoński w postaci tabletek lub kapsułek oraz jako dodatek do kremów, toników i maseczek, dzięki zawartości rutyny wzmacnia naczynia włosowate i łagodzi rumień towarzyszący acne rosacea.
Ślaz dziki łagodzi podrażnienia i stany zapalne. Wywary z kwiatów i liści można stosować do okładów i przemywania skóry. Właściwości łagodzące, ściągające, przeciwzapalne i zwężające naczynia włosowate ma również chaber bławatek. Napar przygotowany z 2 łyżeczek kwiatów na filiżankę wrzątku, po schłodzeniu doskonale nadaje się jako płyn tonizujący skórę.
Wyciągi z kory magnolii lekarskiej wykazują aktywność przeciwbakteryjną, m.in. w stosunku do bakterii Helicobacter pylori, wymienianej jako jedna z przyczyn trądziku różowatego. Ponadto zawarte w niej neolignany – magnolol i honokiol działają przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie.
Nieustannie bada się aktywność roślin w regulowaniu zaburzeń hormonalnych w celu ograniczenia trądzikowych zmian skórnych. Owoce niepokalanka pospolitego zawierają polifenole, wykazujące powinowactwo do receptorów estrogenowych. Mogą równoważyć wydzielanie hormonów żeńskich i ograniczać wytwarzanie męskich. Regulacja hormonów przekłada się na ustępowanie zmian trądzikowych. Dostępne są leki bez recepty, suplementy i kosmetyki z niepokalankiem.
Podobne właściwości ma chmiel, koniczyna czerwona, zeń-szeń i lukrecja.
Zielona herbata, szafran oraz garcinia (mangostan) będą pomocne w poprawie kondycji skóry o osób z insulinoopornością. Mogą pomóc w stabilizowaniu glikemii, ograniczyć stany zapalne i wychwytywać wolne rodniki.
Palma sabałowa to dobry wybór dla osób z podwyższonym poziomem DHT (dihydrotestosteron), a ashwagandha zminimalizuje trądzik wywołany wysokim poziomem kortyzolu. W okresie menopauzy dobroczynne działanie będą wywierały lignany zawarte, np. w nasionach lnu. Działają przeciwzapalnie i stabilizują poziom hormonów.
