Trądzik różowaty – objawy, przyczyny, leczenie

Spis treści:

1. Czym jest trądzik różowaty?
2. Objawy trądziku różowatego
3. Trądzik różowaty ‒ leczenie
4. Profilaktyka nawrotów trądziku różowatego
5. Kosmetyki na trądzik różowaty

Czym jest trądzik różowaty? 

Trądzik różowaty to przewlekła choroba zapalna skóry, której objawy lokalizują się głównie w centralnej części twarzy. W przebiegu tego schorzenia dochodzi do pojawienia się różnorodnych zmian skórnych, takich jak zaczerwienienie skóry, trwały rumień, teleangiektazje, czy zmiany grudkowo-krostkowe. Trądzik różowaty zwykle pojawia się pomiędzy 30. a 50. rokiem życia, przy czym choroba ta występuje trzy razy częściej u kobiet. Jednym z czynników ryzyka jest także jasna karnacja ‒ zagrożone są przede wszystkim osoby z I i II fototypem skóry. 

Przeczytaj: Czy opalanie w solarium jest szkodliwe dla zdrowia?

Jak wygląda trądzik różowaty?

Przyczyny rozwoju trądziku różowatego 

Do dziś nie ustalono jednoznacznej przyczyny rozwoju trądziku różowatego. Badania naukowe wskazują, że jest to choroba o wielokierunkowym podłożu, w której rozwoju największe znaczenie upatruje się w rozregulowaniu układu nerwowo-naczyniowego, nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej, a także zakażeniu roztoczami z rodzaju Demodex  (nużeniec). Przypuszcza się, że w etiologii tego schorzenia mogą uczestniczyć też czynniki genetyczne, psychogenne, hormonalne, pokarmowe, a także nieprawidłowa pielęgnacja skóry. 

Objawy trądziku różowatego 

Trądzik różowaty jest chorobą postępującą, przebiegającą z okresami zaostrzeń i remisji. Nic zatem dziwnego, że jej objawy zmieniają się wraz z czasem jej trwania. Sam początek schorzenia często bywa nieuchwytny, z uwagi na brak występowania zmian skórnych. Rumień przemijający, zwany także okresem prerosacea, to pierwszy okres choroby, w którym naczynia krwionośne skóry twarzy zaczynają nieprawidłowo reagować na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Dochodzi wtedy do napadowego czerwienienia skóry, najczęściej pod wpływem takich czynników jak ekspozycja na światło słoneczne, stres emocjonalny, czy spożycie ostrych lub gorących posiłków. 

W późniejszym etapie dochodzi do pojawienia się charakterystycznych objawów trądziku różowatego, takich jak: 

• rumień stały,

• uczucie swędzenia lub pieczenia,

• grudki zapalne i krosty,

• obrzęk i suchość skóry,

• teleangiektazje

• guzowatość nosa. 

Główne postacie trądziku różowatego 

Trądzik różowaty może mieć zróżnicowany obraz kliniczny, przez co specjaliści wyróżniają cztery następujące postacie tej choroby: 

• rumieniowo-teleangiektatyczną – charakteryzuje się napadowym zaczerwienieniem całej twarzy, przetrwałym rumieniem środkowej części twarzy z towarzyszącymi teleangiektazjami, czyli widocznymi poszerzeniami drobnych naczyń krwionośnych,

• grudkowo-krostkową – w jej przebiegu występuje centralny rumień twarzy o zmiennej intensywności z towarzyszącymi grudkami i krostkami,

• z dominacją zmian przerostowych – objawia się zgrubieniem skóry i przerostem tkanek, najczęściej w okolicy nosa,

• oczną – może przebiegać niecharakterystycznie, z łzawieniem, pieczeniem, czy suchością oczu. W ostrzejszym przebiegu obserwuje się zapalenie powiek, teleangiektazje brzegów powiek czy gradówki. 

Trądzik różowaty ‒ leczenie 

Leczenie trądziku różowatego jest żmudne i czasochłonne. Warto przede wszystkim podkreślić, że wymaga ono ścisłej współpracy pacjenta z dermatologiem. Podstawą leczenia tej choroby jest nie tylko stosowanie odpowiednio dobranych preparatów leczniczych, ale także prawidłowa pielęgnacja skóry oraz unikanie czynników zaostrzających objawy. Kompleksowe leczenie, w zależności od etapu trądziku różowatego, może zatrzymać postęp choroby lub znacznie go spowolnić. 

Maści i kremy na trądzik różowaty 

Terapia miejscowa stanowi jeden z najważniejszych filarów leczenia trądziku różowatego. Złotym standardem jest w tym przypadku terapia z użyciem metronidazolu – leku szeroko stosowanego w lecznictwie z uwagi na silne działanie przeciwbakteryjne. U osób borykających się z trądzikiem różowatym większe znaczenie ma jednak działanie przeciwzapalne metronidazolu, które pomaga w zmniejszeniu zaczerwienienia skóry i redukcji zmian skórnych. 

Nowym lekiem w miejscowym leczeniu trądziku różowatego jest iwermektyna, przedstawiana jako skuteczna i dobrze tolerowana alternatywa dla metronidazolu. Warto podkreślić, że iwermektyna nie tylko wykazuje działanie przeciwzapalne, ale również przeciwpasożytnicze w kierunku roztoczy z rodzaju Demodex, czyli nużeńców. 

W przypadku trądziku różowatego z przewagą zmian ropnych, terapia często uwzględnia zastosowanie miejscowych antybiotyków, głównie erytromycyny i klindamycyny. Antybiotyki z grupy tetracyklin, wymieniane często w literaturze naukowej, są obecnie stosowane coraz rzadziej, ze względu na swoje działanie fotouczulające. 

Kwas azelainowy na trądzik różowaty 

Wyjątkowo wysoką skutecznością cechują się żele i kremy na trądzik różowaty z kwasem azelainowym. Jest to kwas dikarboksylowy, który nie tylko delikatnie złuszcza naskórek i reguluje wydzielanie łoju, ale także wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwbakteryjne. Dla chorych niewątpliwą zaletą kwasu azelainowego jest hamowanie melanogenezy w skórze, co zapobiega powstawaniu nieestetycznych przebarwień po zmianach zapalnych. 

Kwas azelainowy w żelach i kremach na trądzik różowaty zwykle występuje w 15% lub 20% stężeniu. Przyjmuje się, że zastosowanie tego związku aktywnego w mniejszym stężeniu wiąże się z niższym ryzykiem niepożądanych reakcji, takich jak pieczenie czy podrażnienie skóry. Badania naukowe wskazują, że po 12 tygodniach terapii kwasem azelainowym u pacjentów obserwuje się zmniejszenie zmian zapalnych i zmian rumieniowych o około 50%. 

Doustne antybiotyki na trądzik różowaty 

Zastosowanie doustnych antybiotyków nie jest wprawdzie standardem w leczeniu trądziku różowatego, jednak bywa konieczne w przypadku ciężkich zmian skórnych, które nie reagują na leczenie miejscowe. Szczególnym wskazaniem jest występowanie u chorego krost z treścią ropną, które mogą wskazywać na nadkażenie bakteryjne. W terapii ogólnej dużą skutecznością wyróżniają się antybiotyki z grupy tetracyklin – doksycyklina, minocyklina, limecyklina, a także chlorowodorek tetracykliny. 

Laserowe leczenie trądziku różowatego 

W leczeniu trądziku różowatego zastosowanie znalazły też laser oraz intensywne światło impulsowe (IPL). Zabiegi z ich wykorzystaniem dają dobre rezultaty szczególnie w przypadku rumienia stałego oraz teleangiektazji. Odpowiednio dobrana długość światła umożliwia zamknięcie poszerzonych naczyń krwionośnych położonych na różnej głębokości skóry. Według Amerykańskiej Akademii Dermatologii większość pacjentów zauważa 50-75% redukcję teleangiektazji po zaledwie trzech pierwszych sesjach. 

Profilaktyka nawrotów trądziku różowatego 

Współczesna medycyna nie dysponuje jeszcze możliwością całkowitego wyleczenia trądziku różowatego. Farmakoterapia umożliwia zmniejszenie objawów tego schorzenia, a zabiegi medycyny estetycznej poprawiają komfort i ogólną jakość życia pacjentów. W profilaktyce nawrotów trądziku różowatego i spowolnieniu jego przebiegu kluczową rolę odgrywają jednak odpowiednia pielęgnacja skóry oraz unikanie czynników zaostrzających zmiany chorobowe. 

Dieta a trądzik różowaty 

W literaturze naukowej coraz częściej wspomina się o roli wyborów dietetycznych w przebiegu trądziku różowatego. Nie istnieje konkretna dieta na trądzik różowaty. Chorzy powinni jednak uważnie obserwować reakcję swojej skóry po spożyciu konkretnych posiłków i unikać żywności czy napojów, które powodują pogorszenie jej stanu. 

Do czynników dietetycznych najczęściej zaostrzających trądzik różowaty zalicza się: 

• alkohol,

• ostre przyprawy,

• żywność bogatą w aldehyd cynamonowy, w tym cynamon, pomidory, owoce cytrusowe, czy czekoladę, 

• żywność i napoje bogate w histaminę, w tym sery długodojrzewające, kiszoną kapustę, czy czerwone wino. 

Co istotne, ustalono także składniki pożywienia, które wykazują korzystne działanie u chorych na trądzik różowaty. W skład diety tych osób warto włączyć żywność bogatą w: 

• kwasy omega-3,

• cynk,

• probiotyki i prebiotyki.

Dowiedz się więcej na temat: Dieta na trądzik różowaty

Kosmetyki na trądzik różowaty 

Cera dotknięta trądzikiem różowatym jest bardzo delikatna i skłonna do podrażnień. Kosmetyki  do pielęgnacji skóry naczyniowej i skóry z trądzikiem różowatym muszą być zatem skupione na ochronie skóry, a zwłaszcza jej bariery hydrolipidowej. Chore osoby powinny za wszelką cenę unikać w kosmetykach substancji drażniących, takich jak alkohol, parabeny i silne substancje zapachowe. Niewskazane jest także używanie peelingów mechanicznych, które mogą nadmiernie uszkodzić naskórek.  

Podstawy pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym 

Jedną z najważniejszych zasad pielęgnacji skóry dotkniętej trądzikiem różowatym jest jej prawidłowe oczyszczanie. Dokładnie umycie cery jest koniecznie nie tylko do zmycia resztek ewentualnego makijażu, ale także pozbycia się nagromadzonych przez cały dzień zanieczyszczeń czy sebum. Wbrew powszechnej opinii, skóry trądzikowej nie powinno się myć mydłem, gdyż może ono istotnie wysuszać i podrażniać skórę. Lepszym wyborem będą dedykowane cerom wrażliwym dermokosmetyki, które nie tylko oczyszczą skórę, ale także nawilżą ją i natłuszczą.

Przeczytaj także: Kosmetyki na trądzik różowaty
 

Codzienna rutyna pielęgnacyjna chorych na trądzik różowaty powinna także uwzględniać ochronę przeciwsłoneczną. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV jest bowiem uznawana za jeden z najsilniejszych czynników zaostrzających zmiany chorobowe. Kremy na trądzik różowaty powinny zatem zawierać współczynnik SPF co najmniej 30, a najlepiej 50. 

Bibliografia