Szczepionka na ospę wietrzną i półpaśca ‒ kto może się zaszczepić, jaka jest cena i skuteczność?

Spis treści:

1. Ospa wietrzna i półpasiec ‒ co łączy te dwie choroby?
2. Szczepionka na ospę ‒ charakterystyka i skład
3. Czy szczepionka na ospę jest obowiązkowa?
4. Ile kosztuje szczepionka na ospę?
5. Ile dawek ma szczepionka na ospę?
6. Po jakim czasie działa szczepionka na ospę i półpaśca?
7. Jak długo działa szczepionka na ospę?
8. Skuteczność szczepionki na ospę ‒ czy chroni przed chorobą?

Ospa wietrzna i półpasiec ‒ co łączy te dwie choroby? 

Ospa wietrzna i półpasiec są chorobami wywoływanymi przez ten sam czynnik etiologiczny ‒ wirus Varicella zoster, określany także skrótem VZV. Jest to silnie zakaźny wirus z rodziny herpeswirusów, wykazujący powinowactwo do tkanki układu nerwowego. 

Pierwotne zakażenie VZV zwykle ma miejsce w wieku dziecięcym i przyjmuje postać ospy wietrznej. Jest to samoograniczająca się choroba, objawiająca się symptomami ogólnoustrojowymi i charakterystyczną wysypką. I choć ospa wietrzna uważana jest powszechnie za chorobę łagodną, to może prowadzić do niebezpiecznych powikłań. Zalicza się do nich między innymi: 

• wtórne nadkażenia bakteryjne skóry, 

• śródmiąższowe zapalenie płuc, 

• zespół ataksji móżdżkowej, 

• zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, 

• zapalenie mięśnia sercowego. 

Po przechorowaniu ospy wietrznej, wirus nie zostaje całkowicie wyeliminowany z organizmu. Utrzymuje się on w postaci latentnej – czyli uśpionej – w zwojach nerwów czuciowych, aż do momentu obniżenia odporności, gdy ulega on reaktywacji i wywołuje półpaśca. 

Przeczytaj również: Jakie są objawy półpaśca? Jak przebiega leczenie?

Szczepionka na ospę ‒ charakterystyka i skład 

Obecnie na rynku dostępne są dwa preparaty szczepionki na ospę i półpaśca ‒ Varilrix oraz Varivax. Obydwa preparaty zawierają w swym składzie żywy wirus Varicella zoster (szczep Oka). Jest to atenuowany szczep wirusa, co oznacza, że ma zmniejszoną zjadliwość i nie stanowi zagrożenia dla zaszczepionej osoby. 

Składy szczepionek, oprócz szczepu wirusa, zawierają również niewielkie stężenia substancji pomocniczych. W przypadku preparatu Varilrix są to: laktoza, sorbitol, mannitol oraz aminokwasy. W preparacie Varivax substancjami pomocniczymi są: sacharoza, żelatyna, mocznik, chlorek sodu, glutaminian sodu, wodorofosforan sodu, diwodorofosforan potasu oraz chlorek potasu. Obydwa preparaty zawierają także wodę do wstrzykiwań, pełniącą funkcję rozpuszczalnika. 

Czy szczepionka na ospę jest obowiązkowa? 

Szczepienie przeciw ospie nie należy do szczepień obowiązkowych, ale zalecanych. Wyjątek od tej reguły stanowią dzieci do 12. roku życia, które uczęszczają do żłobków czy klubów dziecięcych, przebywają w wybranych placówkach lub chorują na schorzenia, które zwiększają ryzyko ostrego przebiegu ospy wietrznej. 

Sprawdź oferty: Leki przeciwbólowe

Ile kosztuje szczepionka na ospę? 

Szczepienie na ospę jest zalecane każdej osobie, która nie chorowała w przeszłości na ospę wietrzną i była wcześniej zaszczepiona. Nie jest to szczepienie obowiązkowe, co oznacza, że jest pełnopłatne. Cena szczepionki przeciw ospie wynosi ok. 250 złotych za pojedynczą dawkę. Preparat można zakupić w dowolnej aptece po okazaniu recepty. 

Kto może liczyć na darmową szczepionkę na ospę? 

Szczepionka jest darmowa dla osób szczególnie narażonych na zachorowanie. Refundacja szczepionki na ospę przysługuje przede wszystkim dzieciom do ukończenia 12. roku życia, które uczęszczają do żłobków lub klubów dziecięcych. Ponadto, bezpłatne szczepienie przysługuje także dzieciom, które przebywają w: 

• zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, 

• zakładach opiekuńczo-leczniczych, 

• rodzinnych domach dziecka, 

• domach pomocy społecznej, 

• domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, 

• placówkach opiekuńczo-wychowawczych, 

• regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych, 

• interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych. 

Darmowa szczepionka na ospę dostępna jest również dla dzieci do ukończenia 12. roku życia, których stan zdrowia szczególnie predysponuje do wystąpienia powikłań choroby. Dotyczy to dzieci: 

• z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, 

• z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji, 

• zakażonych HIV,; 

• przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią. 

Ile dawek ma szczepionka na ospę? 

Jedna dawka szczepionki na ospę nie gwarantuje niestety pełnego uodpornienia. Aby uzyskać maksymalną skuteczność szczepienia, należy przyjąć dwie dawki szczepionki. 

Kiedy podaje się drugą dawkę szczepionki na ospę i półpaśca? 

W szczególnych przypadkach pierwszą szczepionkę na ospę, według zaleceń producenta, mogą otrzymać dzieci po ukończeniu 9. miesiąca życia. Standardowo pierwszą dawkę podaje się jednak dzieciom po ukończeniu 12. miesiąca życia. Drugą dawkę szczepionki należy podać po upłynięciu co najmniej 6 tygodni od pierwszej. 

Po jakim czasie działa szczepionka na ospę i półpaśca? 

Pełna odpowiedź immunologiczna, czyli wytworzenie swoistych przeciwciał przeciwko wirusowi Varicella zoster, obserwowana jest u niemal 100% zaszczepionych osób po upłynięciu 6. tygodni od przyjęcia drugiej dawki szczepionki. Nie oznacza to jednak, że przed upływem tego czasu szczepienie jest nieskuteczne. Obecnie szczepionkę przeciwko ospie można zastosować w ramach tzw. profilaktyki poekspozycyjnej. Pojedyncza dawka szczepionki podana do 72. godzin po kontakcie z chorą osobą jest skuteczna nawet w 90%. 

Jak długo działa szczepionka na ospę? 

Obecnie nie wiadomo, czy skuteczność szczepionki na ospę i półpaśca utrzymuje się przez całe życie. Badania naukowe potwierdzają jednak, że pamięć immunologiczna nabyta w efekcie szczepienia utrzymuje się przez długie lata. Najnowsze metaanalizy wykazały, że odporność poszczepienna przeciwko ospie nie zmniejsza się znacząco w kolejnych 20 latach po przyjęciu drugiej dawki szczepienia. 

Skuteczność szczepionki na ospę ‒ czy chroni przed chorobą? 

Skuteczność szczepionki na ospę została potwierdzona licznymi badaniami naukowymi. Najnowsze wyniki wskazują, że pojedyncza dawka szczepionki chroni przed zachorowaniem na ospę w 81%, a w 98% przed ciężkim przebiegiem choroby. Skuteczność przeciw zakażeniu ospą wietrzną rośnie do 92% po przyjęciu drugiej dawki szczepionki. 

Bibliografia