Łysienie plackowate – jak je rozpoznać? Objawy, przyczyny, sposoby leczenia

Spis treści:

1. Łysienie plackowate – czym jest i jakie obszary może objąć?
2. Rodzaje łysienia plackowatego
3. Łysienie plackowate – przyczyny
4. Łysienie plackowate – jak wygląda?
5. Diagnostyka łysienia plackowatego – jakie badania warto wykonać?
6. Sposoby leczenia łysienia plackowatego

Łysienie plackowate – czym jest i jakie obszary może objąć? 

Łysienie plackowate (łac. alopecia areata), zgodnie z międzynarodową klasyfikacją chorób (ICD), ma kod L63. To niebliznowaciejąca, zapalna choroba autoimmunologiczna, która charakteryzuje się utratą włosów w formie wyraźnie odgraniczonych ognisk. Stan zapalny w przebiegu choroby łysienia plackowatego dotyczy macierzy włosa w anagenowej fazie wzrostu. 

Powstaje ona na podłożu genetycznym lub na skutek innych czynników. Zalicza się ją do chorób psychodermatologicznych, ze względu na istotną rolę czynników emocjonalnych w wyzwalaniu objawów chorobowych. 

Łysienie plackowate ma niestety przewlekły i nawrotowy przebieg, co utrudnia leczenie. Występuje u przedstawicieli obu płci, niezależnie od wieku. Szacuje się, że problem dotyczy 2% populacji. 

Lokalizacja zmian obejmuje najczęściej owłosioną skórę głowy oraz brodę, ale może także dotyczyć brwi, rzęs, okolic narządów płciowych, dołów pachowych i pozostałych, owłosionych części ciała. 

Przeczytaj: Łojotokowe zapalenie skóry

Rodzaje łysienia plackowatego 

Wyróżnia się kilka rodzajów łysienia plackowatego. Są to, m.in.: 

• łysienie plackowate ogniskowe, w którym ogniska zapalne dzielą się na siatkowate i rozlane; 

• łysienie plackowate całkowite, które obejmuje cały obszar owłosionej skóry głowy; 

• łysienie plackowate uogólnione, obejmujące całe ciało; 

• łysienie plackowate wężykowate, inaczej obrzeżne, w którym zmiany chorobowe tworzą pas naokoło głowy. Dotyczą one głównie okolicy czołowej, skroniowej i potylicznej; 

Łysienie plackowate – przyczyny 

Wśród przyczyn łysienia plackowatego wymienia się, m.in.: 

• czynniki genetyczne. To właśnie mutacje w genach wpływają na łamliwość włosów, cykl ich wzrostu, a także zmiany w mieszkach włosowych; 

• obecność chorób autoimmunologicznych, takich jak, np.: łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, reumatoidalne zapalenie stawów, autoimmunologiczne choroby tarczycy, czy stwardnienie rozsiane; 

• stres oksydacyjny. 

Czynnikami wyzwalającymi omawianej choroby, mogą być: 

• zmiany naczyniowe; 

• czynniki środowiskowe, w tym silny stres na podłożu emocjonalnym; 

• choroby wirusowe z wysoką gorączką. 

Przeczytaj: Skalp, czym jest, jak pielęgnować skórę głowy?

Łysienie plackowate – jak wygląda? 

Objawy łysienia plackowatego są dość łatwe do rozpoznania. Na skórze nagle pojawiają się okrągłe, wyłysiałe obszary o różnych średnicach, od jednego do kilkunastu centymetrów powierzchni. Dodatkowo ogniska te mogą się ze sobą łączyć, zwiększając obszar zmian. Czasami dochodzi też do chwilowego uczucia mrowienia lub świądu. 

Poza zmianami, dotyczącymi owłosionych rejonów, u niektórych pacjentów obserwuje się także zmiany w obrębie paznokci, w formach: dystrofii, naparstkowania, pobruzdowań podłużnych, oraz kruchości paznokci. Najczęściej dotyczy to zaawansowanych stadiów choroby. 

Charakterystycznym znakiem rozpoznawczym łysienia plackowatego są włosy wykrzyknikowe, które mierzą zaledwie 3-4 mm długości i zwężają się przy głowie.  

Sprawdź oferty:  Kosmetyki na łupież i grzybicę skóry głowy

Łysienie plackowate u dzieci 

U dzieci oraz osób w łagodniejszym stadium łysienia plackowatego, włosy mogą odrastać samoistnie, nawet bez wdrożenia specjalistycznego leczenia. Pomimo tego, w każdym przypadku należy udać się do specjalisty i wykonać diagnostykę. 

Diagnostyka łysienia plackowatego – jakie badania warto wykonać? 

Dokładna diagnostyka jest bardzo ważna dla określenia planu leczenia. Lekarz z pewnością zaleci wykonanie następujących badań: 

• morfologii krwi; 

• oznaczenia poziomu: cynku, miedzi, witamin D i B12, żelaza, ferryny, oraz hormonów tarczycy: TSH, Ft3, Ft4, a także przeciwciał: anty-TPO i anty-TG; 

• trichogramu. 

Poza nimi może być także konieczna konsultacja u endokrynologa, dietetyka, psychologa lub psychiatry, a w razie niepewności wykonanie biopsji skóry. 

Sposoby leczenia łysienia plackowatego 

Terapia łysienia plackowatego musi być dobrana indywidualnie przez lekarza, na podstawie stanu pacjenta oraz chorób współwystępujących. Główne schematy leczenia obejmują immunosupresję i terapię immunomodulującą. 

Kto pomaga z łysieniem plackowatym – jaki lekarz? 

W przypadku podejrzenia łysienia plackowatego należy zgłosić się do lekarza dermatologa, który pokieruje leczeniem. Do specjalistów pomocnych w diagnozie i pielęgnacji skóry głowy należy też trycholog. 

Łysienie plackowate – leki 

W leczeniu łysienia plackowatego stosuje się leki, takie jak, np.: 

• cyklosporyny w leczeniu ogólnym; 

• płyny i maści z kortykosteroidami; 

• glikokortykosteroidy zarówno w leczeniu miejscowym, śródskórnym, jak i ogólnym. 

Przykładami konkretnych substancji są: minoksydyl, który działa stymulująco na mieszki włosowe oraz DPCP, czyli difenylocyklopropenol. 

Łysienie plackowate – terapie wspomagające 

Poza lekami, w przypadku zdiagnozowanego łysienia plackowatego, stosuje się też: 

• metodę PUVA, czyli fotochemioterapię, w której pacjentowi podaje się doustnie leki (psolareny), uwrażliwiające na światło, a następnie obszar naświetla się promieniowaniem ultrafioletowym typu A; 

• metodę fotodynamiczną, w której zamiast leków, miejscowo aplikuje się kwas aminolewulenowy. 

Niestety są one obarczone ryzykiem działań niepożądanych. Poza tym, nie wszyscy pacjenci mogą korzystać z tego rodzaju terapii. 

Do bezpieczniejszych metod, wykorzystywanych we wspomaganiu leczenia łysienia plackowatego, zalicza się mezoterapię igłową oraz krioterapię doogniskową. Pierwsza z nich polega na śródskórnym wstrzyknięciu preparatów pobudzających wzrost włosów, w tym leków i witamin. Druga zakłada powierzchowne mrożenie tkanek, w celu poprawy krążenia w mieszkach włosowych. 

Łysienie plackowate –  co jeszcze warto wiedzieć? Czy łysienie plackowate jest wyleczalne? 

Na szczęście, w większości przypadków łysienie plackowate można wyleczyć. Z tego względu nie warto samodzielnie eksperymentować, lecz należy jak najszybciej udać się do dermatologa. 

Utrata owłosienia jest odwracalna, kiedy komórki macierzyste mieszka włosowego, nie zostają zniszczone, dzięki czemu włosy mogą odrosnąć. 

Czy łysienie plackowate jest dziedziczne? 

Tak, predyspozycje genetyczne to jedna z istotniejszych przyczyn występowania łysienia plackowatego. 

Czy łysienie plackowate jest zaraźliwe? 

Łysienie plackowate jest chorobą zapalną, a nie zakaźną, co oznacza, że nie można się nią zarazić. 

Bibliografia