Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) to roślina z rodziny jasnotowatych, pochodząca z obszarów Morza Śródziemnego. Związki chemiczne obecne w rozmarynie, takie jak alfa–pinen, kamfora czy borneol, nadają mu charakterystycznego i intensywnego ziołowego zapachu. Z tego względu roślina na ma szerokie zastosowanie w kulinariach oraz aromaterapii. Jak wygląda rozmaryn i do czego można go wykorzystać? Jakie ma właściwości zdrowotne i czy istnieją przeciwwskazania do jego stosowania?
Spis treści:
- Jak wygląda rozmaryn lekarski – charakterystyka
- Rozmaryn – właściwości
- W jakiej formie można stosować rozmaryn
- Rozmaryn – do czego i w czym może pomóc?
- Rozmaryn – warto wiedzieć
Jak wygląda rozmaryn lekarski – charakterystyka
Rozmaryn to roślina, która osiąga wysokość nawet do 2 metrów i przez cały rok utrzymuje zieloną barwę. Łodyga rozmarynu jest czterokanciasta. Znajdują się na niej podłużne liście, wyglądem przypominające kolce drzew iglastych. Liście te z wierzchu są intensywnie zielone, natomiast od spodu są znacznie jaśniejsze i pokryte charakterystycznymi włoskami. Okres kwitnienia rozmarynu przypada w okolicach wiosny, a jego kwiaty przybierają fioletową, różową lub niebieską barwę.
Kup w aptece: Olejki eteryczne
Rozmaryn – właściwości
Rozmaryn jest znany z wielu prozdrowotnych właściwości. Najważniejsze z nich to:
- działanie antyoksydacyjne,
- zapobieganie rozwojowi wrzodów żołądka i dwunastnicy,
- prewencja chorób i zaburzeń neurodegeneracyjnych m.in. Alzheimera i demencji,
- poprawa koncentracji i zapamiętywania,
- łagodzenie stanów bólowych,
- wspomaganie trawienia,
- działanie żółciopędnie,
- wsparcie funkcjonowania układu krążenia,
- działanie przeciwdrobnoustrojowe,
- wsparcie detoksykacji wątroby,
- regulacja poziomu glukozy i parametrów lipidowych we krwi,
- działanie przeciwzapalnie,
- poprawa odporność,
- wsparcie leczenia chorób układu oddechowego,
- regulacja ciśnienia tętniczego krwi,
- działanie rozkurczające,
- wpływ na proces widzenia,
- sprzyjanie redukcji masy ciała.
Sprawdź oferty: Herbaty ziołowe
W jakiej formie można stosować rozmaryn?
Rozmaryn można spotkać pod kilkoma postaciami. W sklepach najczęściej są dostępne świeże gałązki rozmarynu lub rozmaryn suszony. W takiej formie najlepiej sprawdzi się do przyrządzania różnych potraw, naparów ziołowych lub nalewek. Ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie gałązki rozmarynu jako szpilki do szaszłyka.
Popularny jest również olejek z rozmarynu. Wykorzystuje się go głównie do aromaterapii, masażu, kąpieli lub na włosy jako płukanka. Ponadto na rynku są dostępne różnego rodzaju suplementy zawierające ekstrakt z rozmarynu, a także kosmetyki o działaniu ujędrniającym, redukującym zmarszczki oraz rozjaśniającym przebarwienia skóry.
Świeży lub suszony rozmaryn jest również stosowany jako środek odstraszający komary czy kleszcze. Ponadto wraz z innymi ziołami można go także wykorzystać do stworzenia naturalnego odświeżacza powietrza.
Rozmaryn – do czego i w czym może pomóc?
Spożywanie rozmarynu jest zalecane m.in. w RZS, głównie za sprawą związków o charakterze przeciwzapalnym i przeciwbólowym, a także w przypadku osób z zaburzeniami glikemii. Stosowany do posiłku wpływa korzystnie na proces trawienia. Jest polecany również osobom, u których istnieje ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy.
Inhalacje z rozmarynu powinny stosować osoby z chorobami górnych dróg oddechowych. Natomiast kąpiele z dodatkiem olejku z rozmarynu są zalecane w celu rozluźnienia mięśni po intensywnym wysiłku fizycznym.
Napar lub hydrolat z rozmarynu warto stosować do celów pielęgnacyjnych. Sprawdzi się szczególnie u osób z nadmierną produkcją sebum oraz z cerą trądzikową. Używany na skórę głowy przyspiesza porost włosów i dodatkowo nadaje włosom blasku.
Kup w aptece: Preparaty na porost włosów
Rozmaryn – warto wiedzieć
Rozmaryn jest często używany jako składnik m.in. potraw mięsnych, dań z grilla czy ziołowych naparów. Ze względu na swój charakterystyczny drzewny i lekko miętowy zapach, znalazł zastosowanie również w aromaterapii. Co ważne, pomimo wielu zalet i prozdrowotnych właściwości, nie jest on zalecany każdemu.
Czy są jakieś przeciwwskazania do stosowania rozmarynu?
Stosowanie rozmarynu jako przyprawy jest bezpieczne dla zdrowia. Jednakże spożywanie go w zbyt dużych ilościach może u niektórych wywołać reakcje alergiczne.
Preparaty zawierające olejek z rozmarynu nie są zalecane cukrzykom oraz osobom z chorobami serca i nerek. Okazuje się, iż mogą one wchodzić w interakcje z lekami przyjmowanymi w tych schorzeniach.
Rozmaryn w ciąży – czy jest bezpieczny?
W trakcie ciąży rozmaryn może być spożywany tylko w niewielkich ilościach, głównie jako przyprawa do potraw. W tym czasie kobiety nie powinny natomiast pić napojów na bazie rozmarynu ani przyjmować suplementów diety z tym składnikiem. Ich spożywanie może wywołać skurcze macicy. Co ważne, nie zaleca się również stosowania inhalacji, kąpieli czy masaży do ciała z użyciem olejków eterycznych z rozmarynem. Jest to szczególnie niebezpieczne w pierwszym trymestrze ciąży.
Rozmaryn to roślina stosowana przede wszystkim jako dodatek do wielu dań. Warto również spojrzeć na nią z innej strony i potraktować jako stały element zdrowej i zbilansowanej diety, który niesie za sobą wiele korzyści zdrowotnych. Zioło to warto dodawać do herbat, naparów lub nawet sałatek czy koktajli.
Bibliografia
Nowak K. i wsp.: Rozmaryn – roślina bogata w związki biologicznie czynne, Chemik, nr 2/2013, tom 67.
Kędzia A., Hołderna–Kędzia E.: Oddziaływanie olejku rozmarynowego (Rosmarini aetheroleum) na grzyby drożdżopodobne, Post Fitoter 2021; 22(2): 83–88.
de Oliveira J. R. i wsp.: Rosmarinus officinalis L. (rosemary) as therapeutic and prophylactic agent,
