Sucha skóra – przyczyny, pielęgnacja, domowe sposoby

Spis treści:

1. Sucha skóra – jak się objawia?
2. Sucha skóra – możliwe przyczyny
3. Sucha skóra – mechanizmy
4. Sucha skóra, a witaminy – czego może brakować?
5. Najbardziej problematyczne obszary
6. Regeneracja suchej skóry – co pomaga?

Sucha skóra – jak się objawia? 

Podczas oglądanie skóry pacjenta lekarz może zauważyć pewne symptomy, świadczące o wysuszeniu skóry. Sucha skóra charakteryzuje się występowaniem drobnootrębiastego złuszczania (można to nazwać po prostu łuszczeniem się skóry), w dotyku jest szorstka, dochodzi do pękania naskórka, czyli tej warstwy skóry, która jest położona najbardziej zewnętrznie, ponad skórą właściwą (sam naskórek też ma budowę warstwową, najbardziej zewnętrzną jego warstwą jest warstwa rogowa, ulegająca złuszczaniu). Pacjenci często opisują swoje objawy także jako suche plamy na skórze.  

Osoby borykający się z objawami suchej skóry bardzo często zgłaszają także takie dolegliwości jak świąd, uczucie „ściągnięcia” i pieczenia skóry. Co więcej, skóra sucha jest także bardziej wrażliwa na czynniki środowiskowe takie, jak na przykład wiatr, ciepło, zimno, czy też promieniowanie ultrafioletowe i detergenty. Co więcej, zwiększa się podatność na infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze skóry.  

Sprawdź oferty: Kosmetyki do skóry suchej

Sucha skóra – możliwe przyczyny  

Problem suchej skóry może dotykać nawet co piątą osobę w naszej populacji. Czynniki, które mogą prowadzić do wysuszenia skóry to przede wszystkim: 

• przebywanie w pomieszczeniach ciągle klimatyzowanych, 

• przebywanie przez długi czas w niskich temperaturach, 

• długotrwałe narażenie na promieniowanie UV (Słońce), 

• niedobory witaminowe – głównie witaminy A. 

Warto w tym miejscu wspomnieć, że suchość skóry może być także związana z pewnymi schorzeniami dermatologicznymi. Należy tutaj wymienić przede wszystkim atopowe zapalenie skóry. Wysuszona, popękana skóra może być też konsekwencją kontaktu ze związkami lub pierwiastkami, które wywołują u nas alergizację. W tym przypadku oprócz typowe suchości mogą pojawić się zmiany wypryskowe, a także plamy, grudki i pęcherzyki. Takie schorzenie nazywamy w dermatologii kontaktowym zapaleniem skóry.  

Sucha skóra może być też symptomem schorzeń internistycznych takich jak: 

• niedoczynność tarczycy, w tym choroba Hashimoto, 

• przewlekła choroba nerek, 

• stwardnienie rozsiane, 

• cukrzyca.  

Suchość skóry może być również konsekwencją zachodzących procesów starzenia się organizmu. Wraz z wiekiem skóra traci swoje zdolności do zatrzymywania wody, a także zmienia się skład płaszcza hydrolipidowego, o którym więc przeczytamy w poniższych akapitach. 

Sucha skóra – mechanizmy 

Najważniejszą rolę w utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia naszej skóry odgrywa prawidłowy skład płaszcza wodno–lipidowego, znajdującego się na powierzchni skóry. Znajdują się w nim głównie tłuszcze (triglicerydy, cholesterol, skwalen), ale także ceramidy, dzięki którym zwiększa się szczelność i spoistość naskórka. Suchość skóry bardzo często wynika z niedoboru tak zwanego naturalnego czynnika nawilżającego, który stanowi wewnątrzkomórkowy składnik warstwy rogowej i chroni skórę przed utratą wody.  

Sucha skóra, a witaminy – czego może brakować? 

Jak już zostało wspomniane również niedobory witaminowe mogą prowadzić do pojawienia się suchej skóry. Głównie chodzi tutaj o witaminę A. Działanie witaminy A i jej pochodnych na skórę polega między innymi na poprawie elastyczności skóry, ale także na zmniejszeniu przeznaskórkowej utraty wody oraz wzmocnieniu jej funkcji barierowej poprzez poprawę struktury warstwy rogowej naskórka. Witamina A bierze również udział w procesach gojenia, poprawia ukrwienie skóry (poprzez zwiększenie powstawania naczyń w warstwie brodawkowatej skóry właściwej) oraz zwiększa ilość włókien kolagenowych.  

Niedobór witaminy A to nie tylko suchość skóry, ale także zaburzenia widzenia (szczególnie o wzroku – czyli tak zwana kurza ślepota), suchość spojówek, niedokrwistość, zaś u dzieci – zahamowanie wzrastania. Należy jednak pamiętać, że szkodliwy jest także nadmiar witaminy A – czyli hiperwitaminoza. Prowadzi ona także do pogorszenia stanu skóry, włosów i paznokci, ale również do zawrotów głowy, zaburzeń świadomości, nudności wymiotów, a nawet uszkodzenia wątroby. Dlatego nie powinniśmy na własną rękę diagnozować i leczyć ewentualnego niedoboru witaminy A. 

Najbardziej problematyczne obszary 

Sucha skóra może tak naprawdę dotyczyć każdego obszaru na naszym ciele, jednak w pewnych lokalizacjach suchość występuje częściej i może być bardziej problematyczna. Poniżej przedstawiono kilka najczęstszych obszarów naszego ciała, których może dotyczyć suchość skóry.  

Sucha skóra głowy 

W tym przypadku winowajcą jest zazwyczaj nieprawidłowa pielęgnacja i stylizacja, w tym stosowanie agresywnych farb z amoniakiem. Nie bez wpływu pozostaje także intensywne używanie suszarki do włosów, ale i używane przez nas lakiery i pianki na bazie alkoholu. Wysuszenie skóry głowy może także powodować zbyt częste stosowanie peelingów. Sucha skóra głowy może być również efektem alergizacji przez składniki szamponów.  

Przeczytaj więcej o: Sucha skóry głowy  – przyczyny i leczenie

Sucha skóra twarzy 

To chyba jeden z najczęstszych problemów związanych z suchością skóry. Tutaj należy podkreślić, że używanie zbyt intensywnego jej oczyszczania i stosowania preparatów drażniących może predysponować do wysuszenia. Wysuszenie skóry na twarzy może towarzyszyć stosowaniu retinoidów miejscowych (są to leki stosowane w terapii trądziku). Jest to efekt przejściowy – mówi się, że skóra z czasem przyzwyczaja się do retinoidów i problem z suchością i podrażnieniami mija. Aby stopniowo przyzwyczajać swoją skórę do nowych substancji, można spróbować stosowania retinoidów 2–3 x w tygodniu i stopniowo zwiększać tę częstość. To samo dotyczy stosowania preparatów o działaniu złuszczającym (między innymi preparatów z kwasami), lepiej początkowo spróbować ich stosowania 2 x w tygodniu i obserwować jak reaguje nasza skóra.  

Sucha skóra na stopach i dłoniach 

Wysuszenie skóry na dłoniach było wyjątkowo zauważalne w ostatnich miesiącach i bardzo często wynikało z używania preparatów odkażających, zawierających alkohol w wysokich stężeniach. Alkohole w wyższych stężeniach prowadzą bowiem do zniszczenia bariery hydro-lipidowej, poprzez usuwanie z niej tłuszczów. Sucha skóra na rękach może być też efektem przewlekłego uszkodzenia mechanicznego, w tym ucisku – na przykład u osób pracujących fizycznie. W tym przypadku suchości często towarzyszy pękanie naskórka, które może być dla pacjentów bolesne.

Przeczytaj więcej: Sucha i pękająca skóra na dłoniach – jak ją zregenerować?

Sucha skóra na łokciach  

Skóra na łokciach i kolanach przez swoją szczególną lokalizację jest narażona na częsty ucisk i ciągle jest w ruchu. Skóra w tych lokalizacjach jest grubsza, co ma na celu ochronę przed urazami. Te wszystkie czynniki sprawiają, że często mamy do czynienia z nadmiernym rogowaceniem i przebarwieniami w tej okolicy, co potocznie nazywane jest objawem „brudnych łokci” lub „brudnych kolan”. Jednak odpowiednia pielęgnacja, o której przeczytamy w kolejnych akapitach z pewnością ułatwi nam dbanie o te okolice.  

Regeneracja suchej skóry – co pomaga? 

W przypadku suchej skóry na pewno sprawdzi się unikanie ekspozycji na czynniki wysuszające, które opisano na początku tego artykułu. Ponadto, podstawę pielęgnacji stanowi stosowanie emolientów. Wyróżniamy emolienty o działaniu okluzyjnym – to przede wszystkim te zawierające wazelinę i lanolinę. Substancje te same nie ulegają wchłanianiu, ale w ogromnym stopniu zmniejszają przeznaskórkową utratę wody. Wyróżniamy także humektanty, a więc substancje, które same wiążą wodę, co pozwala na zgromadzenie naturalnego jej zapasu w skórze. Do substancji takich należy między innymi mocznik, glicerol czy kwas hialuronowy.  

Na rynku mamy do dyspozycji bardzo wiele emolientów, dlatego z pewnością każdy z nas dobierze idealny produkt dla swojej skóry. Większość z nich zawiera kilka składników aktywnych, które działają na różne mechanizmy, przyczyniające się do pojawienia się suchości skóry.  

W przypadku suchej skóry na podeszwach stóp pomocne mogą być preparaty z mocznikiem (dostępne są w różnych stężeniach w zależności od stanu klinicznego). W przypadku stóp i podeszew warto też pamiętać o emolientach. Z z kolei sucha skóra rąk bardzo lubi preparaty z wazeliną, ale także preparaty z kwasem hialuronowym i peptydami, które warto nałożyć przez wazeliną (wazelina domyka w tym przypadku naszą pielęgnację i stanowi okluzję). W przypadku suchych rąk warto wykonywać wszystkie domowe prace, w tym zmywanie naczyń w rękawiczkach, co ograniczy kontakt z detergentami i wodą. Ponadto, lepiej będzie zmienić standardowe mydło na delikatny preparat myjący o neutralnym pH. 

Suche łokcie i kolana – tutaj sprawdzi się kwas mlekowy (na przykład w stężeniu 10%), ale także kwas glikolowy (bardzo korzystne działanie wykazuje ten o stężeniu 12%), oprócz działania nawilżającego i złuszczającego, preparaty te poprawiają też istotnie koloryt i minimalizują przebarwienia. Do tego produktu również należy dodać obowiązkowo emolient i stosować go regularnie.  

W przypadku uporczywej suchości skóry zdecydowanie warto wybrać się do dermatologa, który po obejrzeniu skóry zadecyduje o dalszym postępowaniu. Suchość skóry może być elementem obrazu klinicznego wielu schorzeń dermatologicznych i internistycznych, dlatego jeżeli problem ten towarzyszy nam już jakiś czas – to nie warto dodatkowo opóźniać wizyty u lekarza. Nie w każdym przypadku wystarczy bowiem stosowanie produktów o działaniu nawilżającym i czasami konieczne bywa wykonanie dodatkowych badań.  

Bibliografia