Zapalenie okołoustne – objawy, przyczyny, leczenie

Spis treści:

1. Czym jest zapalenie okołoustne (perioral dermatitis)?
2. Okołoustne zapalenie skóry – przyczyny
3. Jak rozpoznać zapalenie okołoustne? Objawy
4. Zapalenie okołoustne – leczenie
5. Zapalenie okołoustne – warto wiedzieć

Czym jest zapalenie okołoustne (perioral dermatitis)? 

Zapalenie okołoustne jest przewlekłym schorzeniem skóry, które po raz pierwszy zostało opisane w 1964 roku przez Mihan i Ayres. Dermatoza ta istotnie częściej występuje u młodych kobiet i niekiedy zdarza się, że jest oporna na stosowane leczenie zewnętrzne.  

W skórze dotkniętej tym schorzeniem obserwuje się przerost gruczołów łojowych (podobnie jak w trądziku różowatym), a także nacieki komórek zapalnych wokół naczyń krwionośnych skóry i mieszków włosowych.  

Okołoustne zapalenie skóry należy różnicować z łojotokowym zapaleniem skóry, kontaktowym zapaleniem skóry, a także – w zależności od przyjętych kryteriów – z trądzikiem różowatym. Rozpoznanie stawiane jest najczęściej na podstawie obrazu klinicznego, jednak w wątpliwych przypadkach, które nie reagują na leczenie, lekarz może zaproponować wykonanie badania histopatologicznego wycinka skóry.  

Przeczytaj: Łojotokowe zapalenie skóry

Okołoustne zapalenie skóry – przyczyny 

Nie jest znana jedna, konkretna przyczyna występowania okołoustnego zapalenia skóry. Zauważono jednak, że istnieją pewne sytuacje, po których częściej pojawia się to schorzenie, a należy do nich przede wszystkim: 

• długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów (sterydów) miejscowo, 

• stosowanie niektórych środków drażniących, co może spowodować wystąpienie objawów perioral dermatitis, 

• stosowanie fizycznych filtrów przeciwsłonecznych, 

• stosowanie past z zawartością związków fluoru, 

• ekspozycja na promieniowanie UV, która również może prowadzić do zaostrzeń.  

Jak rozpoznać zapalenie okołoustne? Objawy 

Jak objawia się zapalenie okołoustne? Typowe symptomy tej dermatozy to pojawienie się na skórze wokół ust grudek i krostek na rumieniowym podłożu (czyli na tle zaczerwienionej skóry). Grudki to wykwity skórne wyniosłe ponad poziom skóry, różniące się od otoczenia spoistością; podczas gdy krostki to również wykwity wyniosłe ponad poziom skóry, ale wypełnione żółtą treścią ropną. Dość typowe w obrazie klinicznym okołoustnego zapalenia skóry jest to, że skóra, która sąsiaduje z czerwienią wargową jest wolna od wykwitów. Bywa też tak, że zmiany skórne pojawiają się w innym miejscu na twarzy – na przykład w okolicy oczodołowej. Pacjentki oprócz zmian, często zgłaszają też pieczenie i dyskomfort w obrębie skóry twarzy i jej świąd.  

Sprawdź oferty: Kosmetyki do twarzy

Zapalenie okołoustne – leczenie 

Podstawą leczenia okołoustnego zapalenia skóry jest wyeliminowanie czynników drażniących, które mogły przyczynić się do pojawienia wykwitów. Ważne jest zaprzestanie stosowania kremów i maści ze sterydami na twarz. Poniżej znajdziemy opis najważniejszych substancji stosowanych w leczeniu perioral dermatitis.  

Leki na zapalenie okołoustne 

Lekami, które są często stosowane w leczeniu okołoustnego zapalenia skóry są inhibitory kalcyneuryny w postaci zewnętrznej – kremu lub maści. Do inhibitorów kalcyneuryny zaliczamy pimekrolimus i takrolimus. Substancje te działają poprzez wyciszenie odpowiedzi immunologicznej w skórze – mogą bowiem wpływać na komórki odpornościowe (między innymi hamować ich namnażanie się, a także ograniczać uwalnianie mediatorów stanu zapalnego). Leki te stosuje się także w terapii miejscowej w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS). W poważniejszym przebiegu okołoustnego zapalenia skóry konieczne może być również przyjmowanie antybiotyków – głównie tetracyklin.  

Jakie kosmetyki mogą pomóc? 

W łagodnych przypadkach perioral dermatitis może wystarczyć samo stosowanie preparatów pielęgnacyjnych – emolientów. Są to produkty (dermokosmetyki), zawierające substancje regenerujące i nawilżające skórę, dotkniętą stanem zapalnym.    

Sprawdź: Jak działają emolienty?

Zapalenie okołoustne – warto wiedzieć 

Oto najczęściej zadawane lekarzom pytania na temat zapalenia okołoustnego.

Czy zapalenie okołoustne u dzieci przebiega inaczej niż u dorosłych? 

Jak pokazują dane statystyczne, ok. 7% przypadków okołoustnego zapalenie skóry dotyczy dzieci. Uważa się, że oprócz standardowych czynników wywołujących to schorzenie, u dzieci dużą rolę odgrywają też sterydy przyjmowane wziewnie. Obraz kliniczny przypomina przebieg choroby u osób dorosłych.  

Zapalenie okołoustne a trądzik różowaty – czy można je ze sobą pomylić? 

Typowy trądzik różowaty zajmuje bardziej centralną część twarzy (a nie tylko okolice okołoustne), jednak w jego postaci grudkowo-krostkowej, zmiany skórne przypominają te w przebiegu perioral dermatitis. Z tego względu niektórzy badacze uważają, że perioral dermatitis jest wariantem trądziku różowatego, nie zaś odrębną jednostką chorobową. Nie ma jednak jasnego stanowiska w tej sprawie. 

Czy zapalenie okołoustne da się w pełni wyleczyć? 

Zapalenie okołoustne jest chorobą wyleczalną. Choć czasami leczenie trwa kilka miesięcy, to jednak dzięki wyeliminowaniu czynników drażniących i zastosowaniu zalecanej przez lekarza terapii, można trwale je wyleczyć. 

Podsumowując, zapalenie okołoustne to powszechna dolegliwość, która wymaga odpowiedniego leczenia. Z problemem okołoustnego zapalenia skóry najlepiej jest wybrać się do lekarza specjalisty – dermatologa, który po obejrzeniu skóry, zaleci odpowiednią terapię.  

Bibliografia