Proces gojenia nie zawsze przebiega prawidłowo. Jest to zjawisko złożone, które dzieli się na pewne fazy. Na każdym z tych etapów mogą pojawić się pewne nieprawidłowości, które sprawiają, że zamiast typowej blizny powstanie blizna przerosła lub keloid. Czym różni się blizna od keloidu? Jak pozbyć się bliznowca?
Spis treści:
- Bliznowiec (keloid) – co to dokładnie jest?
- Blizna a bliznowiec – czym się różnią?
- Rodzaje bliznowców
- Czy bliznowce są niebezpieczne?
- Czy bliznowce można z czymś pomylić?
- Jak pozbyć się bliznowca? Bliznowiec – leczenie
Bliznowiec (keloid) – co to dokładnie jest?
Keloid to przerosła tkanka, która może powstawać u pacjentów na skutek nieprawidłowego przebiegu pewnych procesów gojenia rany. Można też powiedzieć, że keloidy są nieprawidłową reakcją organizmu na uraz – wówczas dochodzi do nadmiernego gromadzenia się białek (takich jak kolagen typu I i fibronektyna) oraz macierzy zewnątrzkomórkowej, produkowanej przez nieprawidłowo funkcjonujące fibroblasty (są to komórki budujące skórę właściwą). Bliznowce najczęściej lokalizują się w okolicach mostka, na szyi oraz na płatkach uszu, choć oczywiście mogą pojawić się w każdym miejscu na ciele.
Blizna a bliznowiec – czym się różnią?
Warto mieć świadomość, czym różni się blizna przerosła od keloidu. Blizna przerosła zajmuje zawsze obszar w granicach rany, a jeżeli powiększa się, to odpycha od siebie brzegi rany. Z kolei keloidy zajmują skórę prawidłową, niezmienioną, nie powstają tylko w granicach rany. Są to zmiany bardziej rozległe. Blizny, w tym blizny przerosłe, mogą wykazywać z czasem tendencję do zanikania, czego raczej nie obserwujemy w przypadku bliznowców. Bliznowce charakteryzują się również tym, że mogą powracać po leczeniu chirurgicznym oraz pojawiają się częściej u osób z ciemniejszą karnacją.
Rodzaje bliznowców
W literaturze możemy znaleźć podział na bliznowce samoistne i wtórne. Keloidy samoistne powstają – jak sama nazwa wskazuje – samoistnie, bez towarzyszącego urazu i pojawienia się rany. Niektórzy badacze uważają jednak, że ta odmiana keloidów jest poprzedzona małymi urazami, które nie zostały zauważone.
Bliznowiec wtórny powstaje na skutek działania pewnego czynnika sprawczego, którym może być uraz, zabieg operacyjny (na przykład bliznowiec po cięciu cesarskim u kobiet). Inne, możliwe przyczyny powstawania bliznowców, które podają pacjenci to:
-
bliznowiec po operacji cieśni nadgarstka,
-
bliznowiec po kolczyku, bliznowiec po piercingu,
-
bliznowiec po szczepieniu – szczepienie też jest traktowane jako narażenie na uraz,
-
bliznowiec po operacji tarczycy,
-
bliznowiec po nacięciu krocza,
-
bliznowiec po usunięciu pieprzyka (w medycznym mianownictwie – po usunięciu znamienia barwnikowego).
Bliznowce mogą także pojawić się po ciężkim trądziku, czy też po oparzeniach.
Przeczytaj także: Blizna po cesarskim cięciu
Czy bliznowce są niebezpieczne?
Warto mieć świadomość, że w wielu przypadkach bliznowce to nie tylko problem natury estetycznej. Keloidy ze względu na swoją lokalizację mogą czasami utrudniać wykonywanie niektórych ruchów oraz wiązać się z przykrymi dolegliwościami, o których więcej przeczytamy poniżej.
W przeciwieństwie do blizn przerosłych, keloid może wiązać się z występowaniem różnych nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak ból, dyskomfort, czy świąd. Pacjenci borykający się z problemem bliznowca często podają też pojawianie się uczucia napięcia w obrębie zmian.
Czy bliznowce można z czymś pomylić?
Keloid czy ziarnina? Keloid to nie to samo, co ziarnina. Ziarniną nazywamy tkankę łączną, powstającą podczas gojenia się rany. Jest bogata w naczynia krwionośne i wypełnia miejsce, gdzie doszło do uszkodzenia tkanki.
Czy bliznowiec to rak? Bliznowiec to nie rak – nie ma on cech złośliwości. Bliznowce przez niektórych badaczy są uważane za łagodne nowotwory, wywodzące się z tkanki łącznej. Jednak zdecydowanie nie są to raki, czyli nowotwory złośliwe (powstające z tkanki nabłonkowej). Keloidy nie mają tendencji do niszczenia tkanek i przerzutowania.
Jak pozbyć się bliznowca? Bliznowiec – leczenie
Leczenie bliznowca jest trudnym zadaniem, jednak współczesna medycyna daje nam coraz więcej możliwości terapii tej przypadłości. Poniżej krótka charakterystyka najczęściej stosowanych metod leczenia.
Plastry, kremy, maść na bliznowce
W terapii keloidów zastosowanie znajdują specjalne plastry i żele silikonowe. Plastry na bliznowce, wykonane z silikonu, stosuje się typowo w celu ucisku zmiany (przez około 12 godzin dziennie). Leczenie tego rodzaju preparatami trwa nawet do 6 lub 12 miesięcy, a najlepsze efekty osiąga się, gdy zmiany są jeszcze stosunkowo świeże.
Sprawdź ofertę: Preparaty na blizny
Laserowe usuwanie bliznowców
Jest to terapia wykorzystująca wiązkę lasera. Uważa się, że metoda ta działa poprzez wywoływanie w tkance miejscowego niedotlenienia, co prowadzi do zwiększenia stężenia kwasu mlekowego, czego konsekwencją jest wzrost aktywności enzymu kolagenazy, który rozkłada nieprawidłowo nagromadzony kolagen. Laseroterapia jest jedną z najczęściej stosowanych metod leczenia bliznowców.
Inne zabiegi kosmetyczne lub medyczne
W leczeniu bliznowców wykorzystuje się także takie metody lecznicze jak:
-
krioterapia – jest to metoda polegająca na zamrażaniu tkanek z wykorzystaniem ciekłego azotu;
-
doogniskowe iniekcje glikokortykosteroidów – taka procedura pozwala na zmniejszenie syntezy kolagenu i zmniejszenie stanu zapalnego, co daje szansę na spłaszczenie i zmniejszenie zmian. Co ciekawe, pojawiają się także doniesienia o skuteczności łącznego podawania w miejscowej iniekcji sterydów i toksyny botulinowej typu A;
-
terapia kompresyjna – czyli uciskowa. Polega na wykorzystaniu ucisku do wywołania niedokrwienia w tkance, co z kolei zwiększa aktywność kolagenazy;
-
postępowanie chirurgiczne – trzeba zaznaczyć, że związane jest z ryzykiem nawrotów zmian.
Bliznowce – domowe sposoby
Usuwanie bliznowców domowymi metodami może wiązać się z wystąpieniem powikłań, nadkażeń bakteryjnych i przede wszystkim: bywa nieskuteczne. Jeżeli mamy problem z keloidem, warto odwiedzić lekarza, a najlepiej specjalistę chirurgii plastycznej lub medycyny estetycznej, który zaproponuje nam odpowiednią formę terapii.
Bibliografia
Mackiewicz-Wysocka M., Żaba R. (2007), Pathogenesis and some methods of treatment of keloids and hypertrophic scars, Przew Lek, nr 5, s. 79-86.
Sun P., Lu X., Zhang H., Hu Z. (2021), The Efficacy of Drug Injection in the Treatment of Pathological Scar: A Network Meta-analysis, Aesthetic Plast Surg, nr 45(2), s. 791-805.
Witmanowski H. (2008), Blizny przerostowe i keloidy. Część I. Patogeneza i patomechanizm powstawania, Post Dermatol Alergol, t. XXV, nr 3, s. 107-115.