Grzybica jamy ustnej u dziecka i u dorosłego – objawy i leczenie

Spis treści:

1. Czym jest grzybica jamy ustnej?
2. Grzybica jamy ustnej – objawy choroby
3. Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka grzybicy jamy ustnej?
4. Jak leczyć grzybicę jamy ustnej u dzieci i dorosłych?
5. Jakie są sposoby na łagodzenie objawów grzybicy jamy ustnej?
6. Jak dbać o higienę jamy ustnej i zapobiegać nawrotom grzybicy?

Czym jest grzybica jamy ustnej? 

Grzybica jamy ustnej to infekcja wywołana przez grzyby – najczęściej drożdżaki z rodzaju Candida (bardzo często przez gatunek Candida albicans, rzadziej przez gatunki takie jak Candida tropicalis, Candida glabrata, Candida parapsilosis). Należy mieć świadomość, że gatunki te w prawidłowych warunkach mogą być obecne w naszej jamie ustnej, jednak nie wywołują stanu chorobowego i infekcji. Jednakże, przy zaistnieniu pewnych czynników ryzyka (które zostaną wymienione w poniższych akapitach tego artykułu), dochodzi do nadmiernego namnażania się tych patogenów, co prowadzi do rozwoju infekcji grzybiczej.  

Kup w aptece: Preparaty na grzybicę skóry i paznokci

Grzybica jamy ustnej – objawy choroby  

Jak objawia się grzybica jamy ustnej? W obrazie klinicznym najczęściej obserwujemy białawe naloty zlokalizowane na błonie śluzowej, pokrywającej policzki i podniebienie. Podobne zmiany obserwujemy czasami również w okolicy dziąseł i języka.  

W medycynie wyróżniamy tzw. ostrą grzybicę rzekomobłoniastą, często nazywaną potocznie pleśniawkami. Schorzenie to objawia się obecnością na błonie śluzowej miękkich, czasami lekko żółtawych wykwitów – najczęściej są one widoczne na policzkach i dziąsłach. Pleśniawki pojawiają się często u noworodków i mogą wynikać z zakażenia drożdżakami dróg rodnych w czasie porodu. Dlaczego tak się dzieje? Flora noworodków jest ogólnie uboga, dlatego łatwo o rozwinięcie się pleśniawek po porodzie.  

Pleśniawki mogą pojawić się także u osób dorosłych. Warto przy tym wspomnieć, że oderwanie białego nalotu od podłoża może wiązać się z wystąpieniem niewielkiego krwawienia z błony śluzowej.  

Nie każda grzybica jamy ustnej objawia się jednak białymi, przypominającymi zsiadłe mleko nalotami. Istnieje także tak zwana grzybica zanikowa, która manifestuje się obecnością czerwonych plam, będących obszarami zaniku prawidłowej błony śluzowej. W ich obrębie mogą pojawić się także inne symptomy, takie jak nadżerki, a więc uszkodzenia nabłonka. Temu rodzajowi grzybicy może towarzyszyć także wygładzenie języka.  

Kup w aptece: Higiena jamy ustnej

Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka grzybicy jamy ustnej? 

Jak już wspomniano, przyczyną grzybicy jamy ustnej są grzyby, a najczęściej należące do nich drożdżaki. Warto wymienić także czynniki, które sprawiają, że jesteśmy bardziej podatni na wystąpienie grzybicy jamy ustnej. Należą do nich: 

• długotrwała antybiotykoterapia, 

• dieta bogata w cukry, 

• niedożywienie, niedobory witaminowe, alkoholizm, 

• niedobory odporności, 

• stosowanie leków immunosupresyjnych (hamujących na pewnych etapach działanie naszego układu immunologicznego), w tym także sterydów, 

• cukrzyca, 

• leczenie przeciwnowotworowe (chemioterapia, radioterapia), 

• starszy wiek,  

• nieprawidłowa pielęgnacja i higiena jamy ustnej, nieprawidłowa higiena smoczka u noworodków. 

Przeczytaj: Grzybica pochwy, objawy i leczenie

Jak leczyć grzybicę jamy ustnej u dzieci i dorosłych? 

Pacjenci często pytają, czy dostępny jest lek na grzybicę jamy ustnej bez recepty. Większość preparatów wymaga posiadania recepty. Powszechną substancją, stosowaną w leczeniu grzybicy jamy ustnej jest nystatyna, którą stosuje się w formie zawiesiny do pędzlowania powstałych zmian. Nystatynę kupuje się w postaci proszku – zawiesinę należy przygotować samodzielnie zgodnie z wytycznymi, które znajdziemy na ulotce preparatu. Istnieją także żele zawierające substancję przeciwgrzybiczą – takim żelem jest np. preparat zawierający mikonazol. W leczeniu zaawansowanych przypadków konieczne może być także wykorzystanie preparatów doustnych (w postaci tabletek lub kapsułek). 

Jakie są sposoby na łagodzenie objawów grzybicy jamy ustnej? 

W łagodzeniu grzybicy jamy ustnej pomóc mogą preparaty zawierające chlorheksydynę – lek ten działa nie tylko przeciwgrzybiczo, ale także przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Jeżeli leczenie pierwszego rzutu (leczenie miejscowe) nie przynosi rezultatów, konieczne będzie przeprowadzenie badania mykologicznego w celu zidentyfikowania konkretnego gatunku, odpowiedzialnego za infekcje i odpowiedniego dobrania kolejnego preparatu przeciwgrzybiczego.  

Jak dbać o higienę jamy ustnej i zapobiegać nawrotom grzybicy? 

Ważna jest nie tylko prawidłowa higiena jamy ustnej (mycie zębów, języka, płukanie jamy ustnej), ale również odpowiednia dieta. Aby zapobiegać nawrotom grzybicy, warto unikać częstego spożywania pokarmów bogatych w cukry proste (przede wszystkim słodyczy). Warto też zadbać o odpowiednie dopasowanie protez zębowych i używanie antybiotyków tylko, gdy jest to wskazane.  

Bibliografia