Dieta wątrobowa – jak dbać o wątrobę?

Spis treści:

1. Dieta wątrobowa, kiedy się stosuje
2. Dieta wątrobowa, zasady
3. Czego nie wolno jeść na diecie wątrobowej?
4. Wątroba, jak działa

Dieta wątrobowa, kiedy się stosuje 

Dieta wątrobowa jest proponowana osobom, u których zdiagnozowano schorzenia uniemożliwiające prawidłowe funkcjonowanie tego narządu. W zależności od rodzaju choroby i stopnia jej zaawansowania, poszczególne zalecenia dietetyczne mogą się między sobą różnić. Jednakże głównym założeniem tego typu diety jest regeneracja wątroby wraz z ograniczeniem dostarczania produktów, które mogą ją obciążać.  

Przeczytaj więcej: Wątroba, jak działa, gdzie się znajduje?

Dieta na wątrobę jest stosowana w takich chorobach jak: 

• niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD), 

• alkoholowa choroba wątroby, 

• marskość wątroby, 

• nowotwory wątroby, 

• wirusowe zapalenie wątroby. 

Choroby wątroby często są skutkiem prowadzenia niewłaściwej diety, bazującej na produktach o wysokim stopniu przetworzenia. Inną ich przyczyną jest nadużywanie substancji uzależniających. Większość z tych chorób wymaga wdrożenia odpowiedniej farmakoterapii, natomiast zdrowe nawyki żywieniowe mają wspomóc i przyspieszyć proces leczenia. Warto pamiętać, że dieta w tym przypadku jest równie istotna, jak leczenie farmakologiczne. 

Dieta wątrobowa, zasady 

Dieta wątrobowa, pomimo iż zawiera pewne ograniczenia i modyfikacje żywieniowe, powinna dostarczać wszystkie niezbędne składniki odżywcze we właściwych proporcjach. Ważne jest, aby pokrywała dzienne zapotrzebowanie kaloryczne, a także, o ile to możliwe, żeby była dostosowana do indywidualnych preferencji żywieniowych. Ponieważ przebieg poszczególnych chorób wątroby może być zróżnicowany, należy dostosowywać zalecenia do obecnego stanu osoby chorej. Dieta wątrobowa nierzadko uzupełniania jest o preparaty wzmacniające wątrobę dostępne w aptekach.  

Główne zasady diety wątrobowej

• Tłuszcze w diecie wątrobowej powinny być spożywane głównie w formie nieprzetworzonej. Zaleca się zwłaszcza tłuszcze roślinne (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany). Dodatkowo do diety można włączyć masło klarowane.  

• W jadłospisie powinny znaleźć się kwasy tłuszczowe omega-3, które mają właściwości przeciwzapalne. Obecne one są w tłustych rybach (makrela, łosoś) oraz w produktach pochodzenia roślinnego m.in. w orzechach i siemieniu lnianym. 

• Warto sięgać po żywność bogatą w błonnik pokarmowy. Znajduje się on w pełnoziarnistych produktach zbożowych (chleb graham, chleb razowy, brązowy makaron), kaszach (gryczanej, pęczak), brązowym ryżu, otrębach, płatkach owsianych, roślinach strączkowych. 

• Zaleca się spożywanie chudego mięsa drobiowego i wołowego.  

• W przypadku nabiału zaleca się sięgać po niskotłuszczowe bądź chude produkty nabiałowe np. jogurt, kefir, serek wiejski, mleko, twaróg o zawartości 0,5-2% tłuszczu. 

• Większość warzyw i owoców zaleca się spożywać najlepiej w postaci surowej. Ograniczeniu podlegają winogrona i banany. 

• W diecie wątrobowej powinno się wypijać ok. 1,5 l płynów dziennie. Rekomendowana jest woda niegazowana, ziołowe napary, kawa, herbata, rozcieńczone soki owocowe i warzywne. Napoje te nie powinny zawierać dodatku cukru. 

• Zalecane techniki kulinarne w diecie wątrobowej to: gotowanie na parze i w wodzie, pieczenie w folii, grillowanie, duszenie. Tłuszcz powinien być ograniczony, a najlepiej całkowicie wyeliminowany. 

Przeczytaj: Ostropest plamisty, jak działa?

Czego nie wolno jeść na diecie wątrobowej? 

Dieta na wątrobę wymaga bezwzględnego zaprzestania spożywania alkoholu. Jest on czynnikiem, który bezpośrednio wpływa na rozwój chorób wątroby. W kwestii pożywienia ograniczeniu podlegają produkty o wysokim stopniu przetworzenia, bogate w tłuszcz, cukry proste i sól. Są to przede wszystkim: 

• tłuste mięsa, wędliny i nabiał, 

• smalec, majonez, margaryny twarde, 

• słodycze, chipsy i inne słone przekąski, 

• produkty wytwarzane z białej mąki (pieczywo, makarony), 

• owoce kandyzowane i z puszki, 

• słodkie napoje, 

• produkty typu instant i fastfoody, 

• produkty smażone na głębokim oleju. 

Czas trwania diety w chorobach wątroby zależy od stopnia zaawansowania schorzenia, występujących objawów i samopoczucia osoby chorej. Sam proces leczenia jest w dużym stopniu uzależniony od rodzaju przyjmowanego pokarmu. Dlatego, aby przyspieszyć proces rekonwalescencji, warto stosować się do zalecanych wytycznych żywieniowych. 

Wątroba, jak działa 

Wątroba spełnia szereg istotnych funkcji w ludzkim organizmie. Jej waga osiąga ok. 1,7 kg u mężczyzn i ok. 1,5 kg u kobiet i z tego względu uznawana jest za jeden z największych organów ciała człowieka. Wątroba znajduje się z prawej strony górnej części jamy brzusznej, tuż pod przeponą. Tworzą ją cztery płaty: prawy, lewy, ogoniasty i czworoboczny. Od zewnątrz pokryta jest otrzewną, która spełnia funkcje ochronne.

Wątroba charakteryzuje się gęstym unaczynieniem, a co więcej, przechodzą przez nią kluczowe naczynia krwionośne – żyła wrotna i tętnica wątrobowa. Żyłą wrotną do wątroby wpływa krew bogata w składniki odżywcze pochodzące z procesów trawienia i wchłaniania, które miały miejsce m.in. w jelitach. Następnie są one w niej magazynowane oraz dalej metabolizowane. Natomiast tętnica wątrobowa dostarcza do wątroby krew, która ma za zadanie ją odżywić.  

Jednym z ważniejszych zadań wątroby jest wspieranie trawienia, głównie poprzez wytwarzanie żółci. Z kolei żółć to substancja, która pomaga rozkładać tłuszcz pochodzący z pożywienia. Ponadto wątroba filtruje krew z wszelkich toksycznych substancji, reguluje poziom cukru we krwi, magazynuje witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz wytwarza białka osocza. Dodatkowo wpływa na utrzymanie właściwej ciepłoty ciała i wspomaga procesy odpornościowe. 

Bibliografia