Maść z antybiotykiem – kiedy stosować, jak wybrać?

Spis treści:

1. Maść z antybiotykiem – kiedy zastosować?
2. Antybiotyk w maści – rodzaje
3. Maść z antybiotykiem bez recepty
4. Maść z antybiotykiem: skutki uboczne i przeciwwskazania

Maść z antybiotykiem – kiedy zastosować?  

Na wstępie odpowiedzmy, kiedy sięganie po maść z antybiotykiem jest uzasadnione. Choć szczegółowe wskazania co do stosowania poszczególnych preparatów tej grupy nieco się różnią, zasadniczo obejmują one:

• drobne rany (w tym zadrapania, otarcia i ukąszenia),
• oparzenia,
• owrzodzenia skóry.

Ich aplikacja ma przede wszystkim na celu działanie profilaktyczne związane z  zapobieganiem rozwojowi zakażeń bakteryjnych. Aplikuje się je po wcześniejszym użyciu preparatu do dezynfekcji skóry. Nie ma wskazań do korzystania z maści z antybiotykiem bez recepty na jęczmień, opryszczkę czy zajady albo czyraki co wielu pacjentów błędnie praktykuje. W takich przypadkach podawanie antybiotyków, nawet miejscowo, powinno zostać skonsultowane z lekarzem.

Przeczytaj: Czyrak, jak powstaje, jak się go leczy?

Antybiotyk w maści – rodzaje  

Większość maści z antybiotykiem, które należą do preparatów OTC bazuje na kilku substancjach. Należą do nich neomycyna, bacytracyna, polimyksyna B, które najczęściej łączy się w jednym preparacie.  

• Neomycyna jest antybiotykiem z grupy aminoglikozydów. Charakteryzuje się szerokim działaniem bakteriobójczym względem wielu bakterii Gram-ujemnych.  

• Bacytracyna należy do antybiotyków polienowych, działa bakteriobójczo na szczepy bakterii Gram-dodatnich oraz niektórych bakterii Gram-ujemnych. 

• Polimyksyna B – antybiotyk polipeptydowy, wykazujący aktywność względem bakterii Gram-ujemnych. 

Przeczytaj: Łojotokowe zapalenie skóry

Maść z antybiotykiem bez recepty  

Na polskim rynku aptecznym dostępnych jest kilka maści z antybiotykiem bez recepty. Najpopularniejsze to:  

Tribiotic maść  

• skład: 1 g maści zawiera 400 j.m./g bacytracyny cynkowej (Bacitracinum zincum), 5 mg neomycyny siarczanu (Neomycini sulfas) i 5000 j.m./g polimyksyny B siarczanu (Polymyxini B sulfas); 

• wskazania: zapobiegawczo  przeciw rozwojowi zakażeń bakteryjnych w przypadku drobnych ran, zadrapań oraz oparzeń; 

• preparat przeznaczony do miejscowego stosowania przez osoby dorosłe i młodzież powyżej 12. roku życia (1-3 razy na dobę, przez maksymalnie 7 dni). 

Maxibiotic maść  

• skład: 1 g maści zawiera 5 mg neomycyny siarczanu (Neomycini sulfas), 5000 IU polimyksyny B siarczanu (Polymyxini B sulfas) oraz 400 IU bacytracyny cynkowej (Bacitracinum zincum); 

• wskazania: drobne rany (otarcia, zadrapania, ukąszenia), oparzenia, owrzodzenia skóry; 

• preparat przeznaczony do miejscowego stosowania przez osoby dorosłe i młodzież powyżej 12. roku życia (2-5 razy na dobę, przez maksymalnie 7 dni). 

Multibiotic maść 

• skład: 1 g maści zawiera 5 mg neomycyny siarczanu (Neomycini sulfas), 10 mg bacytracyny cynkowej (Bacitracinum zincum), 0,833 mg polimyksyny B siarczanu (Polymyxini B sulfas); 

• wskazania: zapobieganie zakażeniom wtórnym drobnych ran ciętych, zadrapań, otarć i oparzeń; pierwotne i wtórne bakteryjne zakażenia skóry (np. zakażone niewielkie rany, zakażenia bakteryjne skóry w oparzeniach i odmrożeniach), wywołane przez bakterie Gram-dodatnie (gronkowce, paciorkowce) oraz Gram-ujemne pałeczki, w tym bakterie z rodzaju Pseudomonas; 

• preparat przeznaczony do miejscowego stosowania przez osoby dorosłe i młodzież powyżej 12. roku życia (2-5 razy na dobę, przez maksymalnie 7 dni). 

Polibiotic maść 

• skład: 1 g maści zawiera 5 mg siarczanu neomycyny (Neomycini sulfas), 5000 j.m. siarczanu polimyksyny B (Polymyxini B sulfas) i 400 j.m. bacytracyny cynkowej (Bacitracinum zincum);  

• wskazania: drobne rany (otarcia, zadrapania, ukąszenia), oparzenia i owrzodzenia skóry; 

• preparat przeznaczony do miejscowego stosowania przez osoby dorosłe i młodzież powyżej 12. roku życia (2-5 razy na dobę, przez maksymalnie 7 dni). 

Altabactin maść 

• skład: 1 g maści zawiera 250 IU bacytracyny cynkowej (Bacitracinum zincum) i 5 mg siarczanu neomycyny (Neomycini sulfas) w postaci neomycyny siarczanu. 

• wskazania: leczenie bakteryjnych zakażeń małych powierzchni skóry (jak np. zakażone niewielkie rany, zakażenie skóry w przebiegu odmrożeń i oparzeń). 

• preparat przeznaczony do miejscowego stosowania przez osoby dorosłe i młodzież powyżej 12. roku życia (2-3 razy na dobę, przez maksymalnie 7 dni). 

Przeczytaj: Zapalenie okołoustne – objawy, przyczyny, leczenie

Maść z antybiotykiem: skutki uboczne i przeciwwskazania 

Przeciwbakteryjne maści do stosowania zewnętrznego, choć dostępne bez recepty, nie powinny być wykorzystywane w nieuzasadnionych przypadkach. Antybiotyki aplikowane miejscowo wydają się wprawdzie skuteczne w zmniejszaniu ryzyka zainfekowania rany, jednak biorąc pod uwagę globalny wzrost oporności zachęca się do ich rozsądnego stosowania.  

Poza tym, choć maści z antybiotykami bez recepty są na ogół dobrze tolerowane, istnieją określone przeciwwskazania do ich stosowania. Środków tych nie należy wykorzystywać: 

• u dzieci, które nie skończyły 12. roku życia (ryzyko wystąpienia działania ototoksycznego i nefrotoksycznego),

• na rozległe rany i oparzenia, z uwagi na możliwość wchłonięcia większych ilości neomycyny do krwiobiegu (zwiększone ryzyko potencjalnych działań niepożądanych),

• podczas jednoczesnego doustnego stosowania antybiotyków aminoglikozydowych (np. neomycyny),

• w przypadku alergii na którykolwiek ze składników danego preparatu.

Maści z antybiotykiem na rany nie należy stosować przez zbyt długi czas. Zwykle nie powinien on przekraczać 7 dni.  

Bibliografia