Czyrak – przyczyny, objawy, leczenie

Zmiany skórne są problemem, z którym mamy do czynienia na co dzień. Trądzik młodzieńczy, wypryski, zaczerwienienia, „pajączki”, czy „kaszka” często nas nie dziwią i wiemy jak z nimi postępować. Co jednak gdy pojawi się na naszej skórze coś nowego, do tego bolesnego? Może być to czyrak. Jak wygląda czyrak i jak się z nim postępuje? 

---

Spis treści:

1. Czyrak – co to jest?
2. Gdzie najczęściej pojawiają się czyraki?
3. Metody leczenia czyraka

Czyrak – co to jest?

Czyrak jest bakteryjnym zapaleniem mieszka włosowego, które bardzo często jest wywoływane przez gronkowca złocistego. Może także się pojawiać w gruczołach łojowych lub miejscach uszkodzenia naskórka. Na początku rozwoju czyraka, okolica mieszka włosowego przybiera postać rumieniowo-naciekowej zmiany, przy której nasza skóra jest zaczerwieniona oraz czasami szorstka. 

Z czasem powstaje twardy i bolesny guzek, przybierający kolor pomiędzy czerwienią, a fioletem. Ostatecznie powstaje krosta, posiadająca na swoim szczycie czop martwiczy. 

Najczęściej po pewnym czasie zmiana sama ustępuje, poprzez samoistne opróżnienie, pozostawiając po sobie mały ślad na skórze. Nie należy samodzielnie podejmować prób pozbycia się czyraka, poprzez jego wycinanie lub wyciskanie, ponieważ może to skutkować dalszym rozsiewaniem się bakterii wywołujących zmianę.  

Jak wygląda czyrak?

Rodzaje czyraków  

Czyraki możemy podzielić na kilka rodzajów, w zależności od ich liczebności i miejsca występowania. 

Podstawowymi i najczęstszymi są czyraki pojedyncze. Jednakże w większej liczbie mogą występować w tym samym miejscu na skórze i tworzyć czyraczność, czyli skupisko czyraków, będących na różnych etapach rozwoju. Niektóre mogą tworzyć dopiero zmianę rumieniowo-naciekową, a inne być już czopem martwiczym. Czyraczność charakteryzuje się również jednoczesnym występowaniem zmian w różnych okolicach ciała i jest specyficzna szczególnie dla osób z zaburzeniami odporności lub cukrzycą. 

Inną sytuacją jest czyrak gromadny, zwany również karbunkułem, będący gęstym nagromadzeniem czyraków, zlewających się w jedną bolesną masę. Jest on skutkiem pojawienia się stanów zapalnych w mieszkach włosowych, zlokalizowanych blisko siebie.  

Czyraki gromadne i czyraczność są miejscami silnego nagromadzenia bakterii i innych drobnoustrojów, przez co mogą powodować powiększenie węzłów chłonnych, będących blisko miejsca pojawienia się zmiany.  

Ich występowanie na twarzy, połączone z takimi objawami jak gorączka, bóle głowy, zaburzenia widzenia i ogólnym osłabieniem, powinny być jak najszybciej konsultowane z lekarzem. 

Gdzie najczęściej pojawiają się czyraki? 

Czyrak może występować w każdym miejscu na skórze, gdzie występują włosy i mieszki włosowe.  

Najczęściej pojawia się w okolicach twarzy, karku, pachwin i na pośladkach. Czyrak w pachwinie jest szczególnie nieprzyjemny, a bolesność jest zwiększana przez wszelką aktywność fizyczną. 

Czyrak może również pojawić się wewnątrz ucha oraz w okolicach przedsionka nosa. 

Pacjent powinien udać się do lekarza, jeśli zmiany występują w okolicach wargi górnej, oczodołu i nosa, ponieważ te okolice są bezpośrednio połączone z naczyniami żylnymi mózgowia i przeniknięcie dużej ilości drobnoustrojów chorobotwórczych może powodować powstawanie zagrażających życiu zapaleń zatoki jamistej i opon mózgowych. 

Przeczytaj: Jakie objawy wskazują na zakażenie gronkowcem?

Czyrak w miejscu intymnym 

Czyrak w miejscu intymnym może być skutkiem między innymi nieprawidłowej higieny intymnej. Jak wszystkie czyraki, jest on stanem zapalnym mieszka włosowego i często powstaje wskutek obecności gronkowca złocistego. 

Innym czynnikiem zwiększającym ryzyko występowania czyraka w miejscu intymnym jest wielokrotne użytkowanie maszynek jednorazowych. Gromadzące się na ostrzach drobnoustroje wnikają podczas golenia w miejsca mikrourazów i okolice mieszków włosowych.  

Możemy zminimalizować to ryzyko poprzez stosowanie za każdym razem nowej jednorazowej maszynki lub użytkowanie maszynek wielorazowych, wraz z ich wcześniejszym odpowiednim przygotowaniem higienicznym, co jest bardziej ekonomicznym i ekologicznym rozwiązaniem. 

Czyrak w miejscu intymnym nie jest zmianą bardzo niebezpieczną i nie niesie ze sobą dalszych konsekwencji zdrowotnych, jeśli będziemy się z nim prawidłowo obchodzić. Niestety czyraki w tym miejscu mają tendencje do nawracania, szczególnie przy braku zmian nawyków higienicznych. 

Sprawdź ofertę: Środki do higieny intymnej

Czyrak w pachwinie 

Czyrak w pachwinie jest dość problematycznym stanem zapalnym z uwagi na jego umiejscowienie i ciągłe drażnienie bolesnego miejsca podczas ruchu.  

Czynnikiem często decydującym o powstawaniu czyraka w tym konkretnym miejscu jest niska higiena osobista, ale także obniżona odporność. Pachwina jest miejscem mocno pocącym się i w łatwy sposób wystawianym na potencjalny kontakt z drobnoustrojami, stąd czyraki w tym miejscu nie są rzeczą rzadką. 

Innym aspektem zwiększającym ryzyko powstania czyraka w pachwinie jest masa ciała. Zbyt wysoka waga skutkuje powstawaniem fałdów skórnych i zwiększaniem potliwości pachwin. Utrudnia również utrzymanie prawidłowej higieny, często pomimo regularnej i codziennej rutyny.  

Ważną zasadą jest unikanie dotykania miejsca zmiany, a po ewentualnym kontakcie należy natychmiast dokładnie umyć ręce. Gronkowiec złocisty, który najczęściej jest przyczyną powstawania czyraka, przenosi się bardzo szybko i w bardzo łatwy sposób, stąd konieczność unikania kontaktu bezpośredniego. 

Pamiętajmy, by czyraka samodzielnie nie wyciskać, ani nacinać, ponieważ nie jesteśmy w stanie stworzyć do tego wystarczająco sterylnych warunków, a nieodpowiednie wykonywanie takich procedur może skończyć się niechcianymi powikłaniami i komplikacjami, co dodatkowo wydłuży proces gojenia. 

Czyrak ucha 

Czyrak w obrębie ucha powstaje najczęściej w kanale ucha zewnętrznego. W momencie powstania czopu martwiczego, czyrak staje się szczególnie uciążliwy i daje uczucie ciała obcego w uchu. 

Warunki w uchu, takie jak obecność gruczołów łojowych, wilgoć oraz wąski przewód słuchowy, utrudniający proces czyszczenia, dają idealne warunki dla namnażania się drobnoustrojów. 

Oprócz tego, nadmierne czyszczenie uszu, szczególnie patyczkami higienicznymi, również może dać początek dla czyraka ucha. Powstawanie drobnych ran i naruszanie ciągłości tkanek, jest idealnym miejscem dla gronkowca złocistego. 

Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ryzyko powstawania czyraka w uchu zewnętrznym, jest regularne uprawianie sportów wodnych, szczególnie przy niezachowywaniu odpowiedniej higieny po treningu, jak i z uwagi na występowanie licznych patogenów w publicznych kąpieliskach. 

Pacjent może odczuwać: 

• swędzenie wewnątrz ucha, w miejscu pojawienia się czyraka, 

• ból ucha, promieniujący do zębów i w kierunku żuchwy, 

• dzwonienie w uszach i uczucie zatkania ucha, co ogranicza w danym uchu słuch, 

• powiększenie węzłów chłonnych szyi, 

• zaburzenia snu, spowodowane odczuwanym bólem. 

Mogą również pojawić się: gorączka, dreszcze, zmęczenie i wyciek wydzieliny z chorego ucha. 

Jeśli czyrak nie jest duży, możemy nawet nie wiedzieć o jego obecności. W większości przypadków organizm sam świetnie sobie radzi z jego wyleczeniem. Jednakże w momencie pojawienia się poważniejszych objawów, pacjent powinien skontaktować się z lekarzem. W skrajnych przypadkach dużego rozrostu czyraka wewnątrz kanału, może on zostać nacięty przez laryngologa w sterylnych warunkach gabinetu. 

Sprawdź ofertę: Środki na ból ucha

Metody leczenia czyraka 

W momencie, gdy pojawia się czyrak, nie zawsze musi być od razu podejmowane leczenie, szczególnie jeśli jest to czyrak pojedynczy i nie występuje wraz z nim gorączka. Lekarz może przepisać bezpośrednią maść na czyraki, zawierającą antybiotyk, lub antybiotyk doustny, co przyspiesza proces leczenia. 

Antybiotykoterapia doustna jest zalecana szczególnie w sytuacji występowania częstych nawrotów oraz w leczeniu czyraków gromadnych. Jest to również zalecane przy obecności czyraków w okolicach twarzy.  

Lekarz może ponadto skierować na badanie mikrobiologiczne, czyli analizę wymazu pobranego z miejsc, gdzie występują czyraki. Inną opcją jest także badanie na nosicielstwo gronkowca złocistego, które jest wykonywane w postaci wymazu z nosa. Jest to uzasadnione, szczególnie w przypadkach czyraków mnogich i nawracających. 

Cały proces leczenia nie musi jednak zaczynać się od razu od antybiotyków. Możemy samodzielnie zakupić w aptece maść ichtiolową i rozpocząć jej stosowanie, co pomoże w uformowaniu czopu ropnego i samoistnym opróżnieniu czyraka z ropy. Gdy do tego dojdzie, zazwyczaj całkowite wyleczenie ma miejsce w krótkim czasie od jej wypływu. 

Czyraków nie powinno się samodzielnie nacinać, ani wyciskać, a nacięcia chirurgiczne mogą być wykonywane przez lekarza, w przypadkach o problematycznej historii gojenia i przy czyraku gromadnym. 

By pomóc czyrakowi w gojeniu, w momencie pojawienia się czopu martwiczego możemy stosować okłady ciepłym ręcznikiem, lub lepiej ciepłą gazą, co ułatwi jego rozmięknięcie i opróżnienie czyraka z ropy. Ważne by pamiętać przy tym o higieniczności całego procesu, zarówno w aspekcie dezynfekcji rąk, jak i samego ręcznika lub gazy. 

Oczywiście istnieją również domowe sposoby na czyraki, często polecane na różnego rodzaju forach i grupach społecznościowych. W takich przepisach pojawiają się ziemniaki, kurkuma, kminek, cebula oraz wiele innych, łatwo dostępnych domowych produktów spożywczych i chemicznych.  

Pamiętajmy jednak, że ich skuteczność nie jest poparta żadnymi badaniami naukowymi, a ich użytkowanie może skutkować spadkiem higieniczności miejsca chorobowego i zaostrzeniem stanu zapalnego. Dodatkowo szukanie takich rozwiązań opóźnia rozpoczęcie właściwego leczenia, co przy ciężkich przypadkach zmian chorobowych może mieć ciężkie skutki zdrowotne. 

Warto również zapamiętać fakt, że gronkowiec złocisty przenosi się poprzez kontakt fizyczny, więc po wyleczeniu czyraka należy wyprać wszystkie pościele, ręczniki, ubrania, koce i inne rzeczy, które mogły mieć kontakt z okolicą występowania stanu zapalnego.  

Dekalog czyraka: jak postępować z czyrakiem 

1. Nie wyciskaj. 

2. Nie nacinaj samodzielnie. 

3. Nie dotykaj lub myj ręce po kontakcie. 

4. Nie zdrapuj czopu martwiczego. 

5. Polepsz nawyki higieny osobistej. 

6. Przy wystąpieniu poważniejszych objawów, skontaktuj się z lekarzem. 

7. Zadbaj o odpowiednią dietę, aktywność fizyczną i masę ciała. 

8. Zadbaj o odpowiednią higienę podczas golenia. 

9. Po ustąpieniu objawów, wypierz rzeczy, które miały kontakt ze zmianą skórną. 

10. Stosuj maść ichtiolową, jako pierwszy krok w leczeniu, zamiast „domowych sposobów”. 

Bibliografia