Prosaki to nieestetyczne zmiany skórne występujące głównie w młodym wieku zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Pojawiają się przede wszystkim na czole, powiekach i łukach brwiowych, a także nosie i policzkach. Czy są niebezpieczne i co można zrobić, aby przeciwdziałać ich powstawaniu?
Spis treści:
- Czym są prosaki?
- Prosaki – przyczyna
- Gdzie mogą wystąpić prosaki?
- Jak usunąć prosaki?
- Jak zapobiec powstawaniu prosaków?
Czym są prosaki?
Prosaki to niewielkich rozmiarów torbiele (ich średnica to zwykle 1-2 mm) o perłowo-białym kolorze, pojawiające sią na powierzchni naskórka lub tuż pod nim i tworzące twarde grudki. Powstają w wyniku zrogowacenia mieszków włosowych na wysokości przewodu łojowego. Polska nazwa pochodzi od wyglądu cysty zbliżonego do ziarna prosa.
Prosaki nie powodują swędzenia lub bólu, ale dla wielu osób stanowią istotny defekt kosmetyczny, z którym należy się uporać.
Przeczytaj: Łojotokowe zapalenie skóry
Prosaki – przyczyna
Powstawanie prosaków ma związek z rogowaceniem ujścia gruczołu łojowego. Skóra człowieka (oraz innych ssaków) produkuje tzw. sebum, składające się w przeważającej części z glicerydów, ale także:
Zadaniem sebum jest naturalne nawilżanie skóry i włosów oraz zabezpieczenie przed nadmierną utratą wilgoci. Jeżeli dojdzie do zamknięcia gruczołu łojowego u jego ujścia mogą powstać właśnie prosaki.
Przyczyna powstawania niewielkich torbieli nie jest jednoznaczna. Mogą one wytwarzać się w wyniku zmian hormonalnych, uwarunkowań genetycznych i czynników środowiskowych. Winę przypisuje się niektórym infekcjom bakteryjnym lub wirusowym. Tego rodzaju zmiany skórne są też efektem uszkodzenia naskórka np. wskutek wypadku.
Sprawdź oferty: Kosmetyki do skóry trądzikowej
Gdzie mogą wystąpić prosaki?
Cysty skórne mogą pojawić się w wielu miejscach na ciele. Najczęściej występują w okolicach twarzy: na powiekach, czole, policzkach, skroniach i ustach. Nieco rzadziej grudki mogą pojawić się na klatce piersiowej, a nawet narządach płciowych. Prosaki pojawiają się u nawet 85% noworodków i w przeważającej większości przypadków ulegają samoograniczeniu. Osoby dorosłe nieco rzadziej borykają się z tym problemem.
Jak usunąć prosaki?
Usuwanie prosaków to obecnie standardowy zabieg przeprowadzany w gabinetach kosmetycznych. Oprócz specjalistycznych zabiegów można też wdrożyć terapię z użyciem kremów dostępnych w drogeriach.
Usuwanie prosaków u kosmetyczki
Usuwanie prosaków u kosmetyczki odbywa się zwykle metodą koagulacji. Polega ona nie tylko na usunięciu zmiany skórnej, ale także oczyszczeniu miejsca zabiegu. Dzięki temu minimalizowane jest ryzyko infekcji. Usuwać można wszystkie rodzaje prosaków – zarówno pierwotne, wtórne (powstałe wskutek uszkodzenia skóry), jak i wysiewowe (będące konsekwencją innych zmian dermatologicznych).
Elektrokoagulacja prosaków
Jedną z metod usuwania prosaków jest elektrokoagulacja (inaczej termoliza). Polega ona na oddziaływaniu impulsami prądu o wysokiej częstotliwości na zmiany skórne. Rozmiar i kształt końcówek aparatu jest dostosowywany do zmian skórnych.
Temperatura generowana podczas zabiegu dochodzi nawet do 200⁰C. Powoduje ona niszczenie białek tworzących zmianę. Elektrokoagulacja prosaków jest bezinwazyjna. Ze względu na bolesność przeprowadza się ją jednak w znieczuleniu miejscowym.
Bardzo ważne jest, aby na kilka tygodni przed zabiegiem nie korzystać z intensywnych zabiegów kosmetycznych (jak peelingi), które mogą dodatkowo podrażnić tkankę i sprawić, że po zabiegu termolizy skóra będzie regenerowała się przez dłuższy czas.
Usuwanie prosaków laserem
Prosaki można też likwidować przy pomocy laseroterapii. Kliniki medycyny estetycznej wykorzystują w tym celu laser frakcyjny CO2. Emituje on wiązkę skoncentrowanego światła, które punktowo oddziałuje na tkankę. Powoduje ona mikrouszkodzenia termiczne w strukturze skóry i prowadzi do zwiększonej ekspresji czynników wzrostowych, w tym syntezy kolagenu. W ten sposób można szybko i efektywnie usuwać niewielkie zmiany skórne.
Zabiegi przy użyciu lasera frakcyjnego nie wymagają długiej rekonwalescencji i są praktycznie bezbolesne ze względu na niewielką inwazyjność. Dzięki temu pacjent może bardzo szybko wrócić do rutynowych zajęć.
Stosowanie lasera frakcyjnego niekiedy łączy się w jedną terapię z osoczem bogatopłytkowym. W ten sposób nie tylko dochodzi do usunięcia prosaków, ale jednocześnie skóra jest odświeżana.
Jak zapobiec powstawaniu prosaków?
Choć samodzielne usuwanie prosaków jest niemożliwe, warto stosować codzienne zabiegi, które pozwolą ograniczyć ich powstawanie. Doskonale sprawdzają się wszelkiego rodzaju kremy i peelingi oczyszczające skórę. Warto rozważyć ograniczenie stosowania preparatów o gęstej konsystencji, które mogą blokować pory.
Najprostszym sposobem na ich otwarcie są zabiegi sauny na twarz, czyli rozgrzewanie skóry parą wodną, opcjonalnie z dodatkiem olejków eterycznych o działaniu odkażającym (jak np. cytrynowego, pomarańczowego, czy z drzewa herbacianego).
Choć prosaki nie wywołują dolegliwości bólowych, ich występowanie może wiązać się z dyskomfortem psychicznym. Jeżeli zwykłe kremy dostępne w drogeriach i aptekach nie pomagają, można rozważyć wizytę w profesjonalnym gabinecie kosmetycznym.
Sprawdź oferty: Toniki i hydrolaty do twarzy
Pomocne kosmetyki
W walce z prosakami pomagają przede wszystkim kremy oczyszczające i złuszczające. Warto wybierać peelingi zawierające kwasy z grupy AHA, w tym kwasy: mlekowy, migdałowy, glikolowy i octowy. Zaleca się ich stosowanie 2, maksymalnie 3 razy w tygodniu. Częstsze użytkowanie może spowodować powstawanie podrażnień.
Skutecznym rozwiązaniem są również preparaty z dodatkiem oleju rycynowego. Pomaga on regulować wydzielanie sebum a w dodatku działa antybakteryjnie.
Niestety, prosaki często nawracają, nawet pomimo stosowania wymienionych preparatów – dlatego ważna jest regularna pielęgnacja skóry.
Bibliografia
Gallardo A., Mendez M.D. (2022), Milia, StatPearls. Treasure Island (FL), StatPearls Publishing.
de Queiroz M, Escobar G.F., Peruzzo J. (2022), Milium cysts on hands; hypertrichosis on face, J Fam Pract, nr 71(6), E7-E9.
