Na szarym tle przedstawiono produkty zawierające jod.
Zdrowie i uroda Paulina Znajdek-Awiżeń
Sprawdź pełną ofertę Aptelia.pl
Przeczytane 1113 razy

Jod pod lupą – czym jest ten składnik, na co wpływa i jak go dostarczyć?

Jod jest pierwiastkiem, który od dawna budzi spore kontrowersje. Jedni uważają, że nie ma nic złego w jego suplementowaniu i wręcz należy to robić, inni zaś podzielają całkiem inne zdanie. Jaka jest zatem prawda? W poniższym artykule przyjrzymy się najważniejszym informacjom na temat jodu.  

Spis treści:


  1. Czym jest jod? Czym jest jod?
  2. Jakie jest zapotrzebowanie na jod?
  3. Jod – właściwości
  4. Jod a tarczyca – dlaczego jest tak ważny dla tego organu?
  5. Jak dostarczyć jod do organizmu? Źródła
  6. Jod w płynie Lugola – czy chroni przed promieniowaniem?
  7. Co wypłukuje jod z organizmu?
  8. Jod – skutki niedoboru

Czym jest jod? 

Jod zalicza się do mikroelementów o kluczowym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania i dobrego samopoczucia każdego człowieka. Ciało zdrowego dorosłego zawiera 15-20 mg jodu, z czego blisko 70-80% jest magazynowane w tarczycy.

Sprawdź ofertę: Sprawdzone witaminy i minerały 

Jakie jest zapotrzebowanie na jod? 

Dobowe zapotrzebowanie organizmu na jod wynosi zgodnie z polskimi normami RDA: 

  • osoby dorosłe: 150. mikrogramów (µg), 

  • niemowlęta do 6. miesiąca: 110 µg, 

  • niemowlęta od 7. do 12. miesiąca: 130 µg, 

  • dzieci w wieku od 1 roku do 9 lat: 90-100 µg, 

  • dzieci w wieku 10-12 lat: 120 µg, 

  • dzieci w wieku 13-18 lat: 150 µg, 

  • kobiety w ciąży: 220 µg, 

  • kobiety w okresie laktacji: 290 µg. 

Powiązane produkty

Jod – właściwości 

Właściwości jodu związane są przede wszystkim z jego wpływem na tarczycę. Pierwiastek ten jest niezbędny do jej prawidłowego funkcjonowania. Stanowi składnik hormonów tarczycy: tyroksyny i trójjodotyroniny, które biorą udział w regulacji licznych procesów zachodzących w organizmie, w tym przemian węglowodanów, białek oraz tłuszczów.  

Szczególnie istotny jest jod dla kobiet w ciąży, ponieważ zarówno trójjodotyronina, jak i tyroksyna mają ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego u płodu oraz niemowląt.

Sprawdź ofertę: Odporność kobiet w ciąży

Jod a tarczyca – dlaczego jest tak ważny dla tego organu? 

Tak jak wspomniano, jod jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy. W przypadku jego niedostatecznej podaży prawidłowa praca gruczołu tarczowego ulega zaburzeniu. Gdy stan taki utrzymuje się przez dłuższy czas, może dojść do rozwoju niedoczynności tarczycy

Jak dostarczyć jod do organizmu? Źródła 

Pierwiastek jodu musi być dostarczany organizmowi z zewnątrz. Jego głównym źródłem są określone produkty spożywcze. W przypadku mieszkańców Polski najwięcej jodu w diecie pochodzi z jodowanej soli kuchennej.  

  • Jod w pożywieniu

Produkty bogate w jod to przede wszystkim ryby i owoce morza, a także wodorosty (np. wakame lub nori). Poza tym występuje on także w niektórych wodach mineralnych i leczniczych.  

  • Jod nad morzem

Głównym magazynem jodu na świecie są morza i oceany. Bardzo mało natomiast występuje go w glebie. Tłumaczy to endemiczny charakter niedoboru jodu u ludzi na świecie (rzadziej obserwuje się braki tego pierwiastka u mieszkańców terenów nadmorskich).   

Jod nad morzem obecny jest jednak nie tylko w wodzie, ale i w powietrzu. Dlatego też osobom borykającym się z chorobami tarczycy, w szczególności z niedoczynnością, zaleca się niekiedy zmianę klimatu i wyjazd w tereny nadmorskie. Wysokie stężenie jodu w powietrzu nad morzem utrzymuje się w pasie do 200-300 m od linii brzegowej.  

  • Preparaty apteczne  

Jod w diecie nie zawsze wystarcza na pokrycie wymaganego zapotrzebowania. W takich sytuacjach lekarz może przepisać jod na receptę w tabletkach – najczęściej w przypadku pacjentów chorujących na niedoczynność tarczycy.  

Na rynku aptecznym dostępny jest ponadto niejeden suplement z jodem, który na ogół zawiera w składzie wodorosty – w szczególności morszczyn pęcherzykowaty lub czysty jodek potasu (jod w kapsułkach). Środki te mogą być wykorzystywane jako uzupełnienie codziennej diety. 

Sprawdź ofertę: Polecane suplementy diety

Inną spotykaną formę suplementów stanowi jod w płynie (np. jod w kroplach). Dostępny jest ponadto jod do inhalacji, który może być wykorzystywany np. przy niedoczynności tarczycy. Najczęściej jednak sięga się po niego w przypadku schorzeń górnych dróg oddechowych (np. przy nieżycie nosa czy stanach zapalnych oskrzeli).  

Jod w płynie Lugola – czy chroni przed promieniowaniem? 

Ponieważ wiele osób zastanawia się, czy jod chroni przed promieniowaniem, warto wyjaśnić tę kwestię. Otóż jodek potasu rzeczywiście wykorzystywany jest jako środek prewencyjny w przypadku katastrofy nuklearnej. Należy jednak pamiętać, że stosuje się go wówczas w postaci tabletek,  jednorazowo i w odpowiednio dużej dawce, która dla osoby dorosłej wynosi 2 tabletki po 65 mg jodku potasu, co odpowiada 100 mg jodu.  

Nie zaleca się natomiast w celach profilaktycznych picia płynu Lugola. Choć wiele osób w obawie przez skażeniem radioaktywnym zaopatruje się właśnie w ten środek (dostępny bez recepty), podkreśla się, że zażywanie go w celach zapobiegawczych może negatywnie wpływać na pracę tarczycy. Preparat ten bowiem zawiera stabilny jod, którego nadmierna podaż może prowadzić do nadczynności gruczołu tarczowego.  

Co wypłukuje jod z organizmu?

Niektóre ze składników obecnych w diecie mogą ograniczać przyswajanie jodu. Należą do nich goitrogeny – związki obecne w warzywach z rodziny krzyżowych (jak np. kapusta, brukselka, brokuł). Poprzez wiązanie jodu uniemożliwiają jego wykorzystanie w syntezie hormonów tarczycowych.  

Jod – skutki niedoboru 

Skutki niedoboru jodu najdotkliwiej odbijają się na tarczycy. Gdy podaż tego pierwiastka spada poniżej 100 µg na dzień, wzrasta poziom hormonu tyreotropowego (TSH), który odpowiada za wychwyt jodu z krwi i pobudzanie tarczycy do produkcji trójjodotyroniny i tyroksyny. Gdy jednak dochodzi do sytuacji, w której podaż jodu utrzymuje się na niskim poziomie przez dłuższy czas, rozwija się niedoczynność tarczycy (niski poziom trójjodotyroniny i tyroksyny we krwi przy jednoczesnym podwyższonym poziomie TSH).  

Dolegliwość ta objawia się występowaniem wielu symptomów, takich jak:  

  • przewlekłe zmęczenie, 

  • przyrost wagi,  

  • zaburzenia koncentracji,  

  • utrzymujące się uczucie zimna,  

  • zaparcia,  

  • zaburzenia miesiączkowania, 

  • problemy z zajściem w ciążę, 

  • suchość skóry, 

  • nadmierna utrata włosów. 

Niedobór jodu u kobiet ciężarnych, niemowląt i małych dzieci może prowadzić do zaburzeń rozwojowych. Dotyczy to w szczególności ośrodkowego układu nerwowego. Dlatego też, zgodnie z bieżącymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, każda ciężarna powinna suplementować jod w zalecanej dawce, bez względu na to, czy cierpi na schorzenia tarczycy, czy też nie.  

Bibliografia

Ahad F., Ganie S.A. (2010), Iodine, Iodine metabolism and Iodine deficiency disorders revisited, Indian J Endocrinol Metab, nr 14(1), s. 13-7.  

Łyszczek M. (2022), Suplementy od A do Z, Wyd. Publicat, Poznań.  

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych (2020), Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, nr 5(4), s. 170-181. 


Wybór redakcji

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w polityce prywatności.

Zamknij