Czym właściwie są konopie – zastosowanie, przeciwwskazania, dawkowanie

Spis treści:

1. Konopie od podstaw – charakterystyka
2. Rodzaje konopi
3. Konopie – właściwości
4. Konopie – zastosowanie
5. Kosmetyki z konopi – jakie mają działanie?
6. Kosmetyki z konopi – jakie mają działanie
7. Konopie – przeciwwskazania

Konopie od podstaw – charakterystyka

Konopie w farmacji i medycynie, wbrew pozorom nie są niczym nowym. Okazuje się bowiem, że już bardzo dawno temu zdawano sobie sprawę z ich potencjału leczniczego. Jedne z najstarszych wzmianek na temat konopi pochodzą z Chin i datowane są na ok. 5000 lat p.n.e. Na ich podstawie badacze ustalili, że starożytni Chińczycy czerpali liczne korzyści z uprawy konopi.

Wiadomo m.in., że rośliny te wykorzystywano do produkcji włókna, papieru, ubrań, a także pozyskiwano z nich olej oraz surowiec spożywczy. Pierwsze medyczne zastosowanie konopi najprawdopodobniej miało miejsce za czasów cesarza Shennonga, który był wielkim zwolennikiem uprawy roślin. Wówczas konopie miały stanowić remedium na dolegliwości bólowe, podagrę oraz malarię.

Sprawdź ofertę: Kosmetyki konopne

Istotne zmiany w postrzeganiu ich przydatności w celach medycznych rozpoczęły się na początku XX wieku. Wówczas to konopie, za sprawą imigrantów, dotarły do Stanów Zjednoczonych, jednak tam szybko stały się zakazane z uwagi na wysoką zawartość THC (substancja działająca psychoaktywnie) w jednej z odmian.

Na przestrzeni ostatnich stu lat, losy konopi w medycynie miały bardzo różny przebieg. W dużym stopniu wiązało się to z wieloma działaniami podejmowanymi w celu zapobiegania narkomanii, ale i sporą niewiedzą na ich temat.

Za sprawą prowadzonych na szeroką skalę badań, od pewnego czasu produkty z konopi przeżywają istny renesans. Na powrót zaczęto interesować się możliwościami wykorzystywania ich w lecznictwie, co w naturalny sposób doprowadziło do „zalania” rynku suplementów diety produktami na bazie ekstraktów z konopi.  Ponieważ nietrudno pogubić się w gąszczu informacji na ich temat, warto przyjrzeć się nieco bliżej charakterystyce samej rośliny i rozwiać najczęściej pojawiające się wątpliwości.

Konopie (łac. Cannabis) są rodzajem należącym do rodziny konopiowatych (łac. Cannabaceae, Cannabinaceae). Gatunkiem wykorzystywanym zarówno w przemyśle spożywczym jak i farmaceutycznym są konopie siewne (łac. Cannabis sativa). W jego obrębie wyróżnia się jednak odmiany, o czym mowa w dalszej części artykułu.

Choć poszczególne odmiany konopi są do siebie ogólnym pokrojem zbliżone, w ich wyglądzie występują dość istotne różnice. Konopie siewne są zwykle wyższe od konopi indyjskich, te drugie mają jednak bardziej bujne liście i kwiatostany.

Kwiat konopi osobników żeńskich posiada włoski gruczołowe – trichomony, w których produkowane są główne składniki aktywne rośliny – kannabinoidy.

Rodzaje konopi

Tak jak wspomniano wcześniej, w obrębie gatunku „konopie siewne” wyróżnia się kilka podgatunków. Należą do nich:

• konopie siewne/włókniste (Cannabis sativa sativa L.). 

• konopie indyjskie (Cannabis sativa indica Lam.), 

• konopie dzikie (Cannabis sativa ruderalis J.), 

Nietrudno się zatem zorientować, dlaczego tak często pojawiają się nieścisłości związane z nomenklaturą. Zasadniczo pisząc „siewne” autorzy mają na myśli podgatunek, który w przeciwieństwie do konopi indyjskich nie wykazuje działania psychoaktywnego. Dla ułatwienia jednak podgatunek „konopi siewnych” zamiennie nazywa się włóknistymi lub przemysłowi.

Konopie – właściwości

Jakie są zatem właściwości konopi? Rośliny te zaliczają się do oleistych i bogatych we włókno. Posiadają wiele cennych właściwości odżywczych. Ziarno konopi stanowi źródło łatwo przyswajalnego białka, zawiera także liczne minerały oraz witaminy (m.in. fosfor, potas, magnez, wapń, siarka, żelazo, mangan, sód, krzem, miedź, witaminy z grupy B, witaminy: A, C, E i K). Nasiona konopi siewnej stanowią surowiec, z  którego poprzez tłoczenie na zimno pozyskiwany jest olej.

Jego właściwości doceniono przede wszystkim w przemyśle spożywczym, ale i kosmetycznym. Pod względem stosunku zawartości kwasów omega-3 do omega-6, który wynosi ok. 1:3, olej konopny uznaje się go za jeden z najwartościowszych olejów dostępnych na rynku.

Nie należy go jednak mylić z olejkiem z konopi CBD, który pozyskuje się na drodze ekstrakcji kannabidiolu (należącego do kannabinoidów) z kwiatostanów konopi.  Czym zatem są wspomniane kannabinoidy? Uznaje się je za najważniejsza grupę substancji aktywnych obecnych w konopiach. Do chwili obecnej zidentyfikowano ok. kilkudziesięciu struktur kannabinoidów. Dwa najbardziej znane to:

• Δ9 - -tetrahydrokannabinol (THC) – obecny przede wszystkim w odmianie konopii indyjskich, odpowiada za działanie halucynogenne i odurzające;

• kannabidiol (CBD) – odpowiada za potencjalne „korzyści” zdrowotne wynikające ze stosowania olejku konopnego, nie wykazuje działania psychoaktywnego.

Warto w tym miejscu podkreślić, że zarówno olej konopny spożywczy jak i olejek CBD są praktycznie pozbawione THC (w tym drugim stężenie THC najczęściej jest nie większe niż 0,2%), który w dużych ilościach obecny jest w marihuanie (wysuszone, rozdrobnione żeńskie kwiatostany oraz liście górnych pędów różnych typów konopi wykorzystywane w celach odurzających).

Tutaj z kolei nasuwa się pytanie czym jest „medyczna marihuana”. Niestety określenie to nie do końca jest właściwie, bardziej prawidłowym stwierdzeniem jest mówienie o medycznym wykorzystaniu marihuany, która pochodzi z kontrolowanych upraw i która poprzez krzyżowanie odpowiednich szczepów zawiera pożądaną zawartość CBD oraz THC.

Konopie – zastosowanie

Zastosowanie konopi siewnych jest bardzo szerokie. Na dużą skalę wykorzystuje się je w:

• przemyśle włókienniczym - stanowią cenny surowiec do produkcji materiałów oraz sznurów;

• przemyśle farmaceutycznym:

1. olejek CBD rekomendowany jest przez producentów w łagodzeniu stanów lękowych, objawów depresji, zaburzeń snu, przewlekłych dolegliwości bólowych, a ponadto w epilepsji;

2. „medyczna marihuana” – wydawana z przepisu lekarza, m.in. w leczeniu stwardnienia rozsianego, przewlekłych dolegliwości bólowych, ADHD, autyzmu, zespołu stresu pourazowego;

3. maść z konopi – zalecana w łagodzeniu podrażnień i stanów zapalnych skóry, np. w przebiegu łuszczycy oraz przy egzemach i AZS;

• przemyśle kosmetycznym: olej z nasion konopi stanowi częsty składnik rozmaitych kosmetyków (np.  krem do rąk z konopi, szampon z konopi, kremy do twarzy, balsamy);

• przemyśle spożywczym.

Istnieje także druga „strona medalu”, ponieważ jak wiadomo konopie (zwłaszcza odmiany indyjskiej), wykorzystywane są nielegalnie jako środek o działaniu psychoaktywnym i odurzającym. Jeśli zaś chodzi o odmianę konopi dzikich, nie mają one obecnie żadnego praktycznego zastosowania.

Kup w aptecę: Sprawdzone kosmetyki do skóry atopowej

Kosmetyki z konopi – jakie mają działanie?

Kosmetyki na bazie konopi zawierają w składzie przede wszystkim olej z nasion. Dzięki zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witamin, kosmetyczne produkty konopne należą do niezwykle odżywczych. Wykorzystuje się je w pielęgnacji o charakterze przeciwstarzeniowym, ale nie tylko. Kremy z konopi dedykowane są także osobom z problemami dermatologicznym, podrażnieniem, wypryskami i miejscowymi stanami zapalnym.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że dzięki niskiej komedogenności, olej z konopi siewnych obecny w kosmetykach dobrze się wchłania, ale jednocześnie nie zapycha porów skóry i nie powoduje powstawania zaskórników. Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym (witamina A, E) wywiera także działanie ochronne.

Olejek z konopi – działanie

Olejek z konopi CBD należy obecnie do najpopularniejszych produktów konopnych, dostępnych w aptekach i sklepach zielarskich. Uznaje się go za środek, który pozytywnie wpływa na nastrój, wywiera aktywność przeciwzapalną, przeciwpadaczkową, przeciwbólową oraz neuroprotekcyjną. Choć wiele osób deklaruje zauważalne działanie olejków konopnych na organizm, należy pamiętać, że badania kliniczne co do ich skuteczności są nadal dość mocno ograniczone (próby in vitro, badania na modelach zwierzęcych).

Wiadomo jednak na pewno, że zawarty w olejku konopnym kannabidiol (CBD) oddziałuje na niektóre receptory w ośrodkowym układzie nerwowym, w tym rceptory 5HT1A, wpływając tym samym na przekaźnictwo serotoninergiczne. Dlatego też często można usłyszeć, że olejek konopny zalecany jest w leczeniu depresji. Choć istnieją pewne dowody kliniczne, że może on ograniczać dokuczliwe symptomy u osób cierpiących z powodu zespołu lęku pourazowego, lęku uogólnionego oraz fobii społecznej, rekomendowanie go w leczeniu depresji w zastępstwie konwencjonalnej terapii stanowi nadużycie i warto o tym pamiętać.

Przeczytaj więcej: Serotonina – funkcje, przyczyny, skutki niedoboru i nadmiaru

Preparaty z konopią – dawkowanie

Ekstrakty z konopi siewnych w postaci olejku CBD zaleca się stosować z dużym rozsądkiem. Bardzo ważne aby ich zażywanie rozpoczynać od niskich dawek kannabidiolu. Niestety w tej kwestii wiele osób miewa spore wątpliwości, ponieważ dostępne na rynku olejki konopne posiadają różne stężenia CBD (np. 3%, 5%, 15%). Samo stężenie nie jest jednak tak ważne jak ilość CBD, która ma być przyjmowana.

Aby ją określić, należy dokonać odpowiednich obliczeń (dla przykładu: olejek CBD o stężeniu 10% i pojemności 10 ml zawiera 1000 mg CBD w całości produktu i 100 mg CBD w 1 ml). Dostępne badania wskazują, że kannabidiol działa w szerokim zakresie dawek. Już niewielkie dawki 1-2 mg na kg masy ciała mogą wywierać efekt, choć jest to kwestia bardzo indywidualna. Wiadomo także, że nawet wysokie dawki rzędu 600-800 mg mogą być dobrze tolerowane.

Konopie – przeciwwskazania

Mimo że produkty konopne uznawane są za bezpieczne, istnieją przypadki, w których ich stosowanie nie jest wskazane.

Olejku z konopi zawierającego CBD nie powinny zażywać kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Nie należy także podawać go na własną rękę dzieciom, pacjentom z chorobą Parkinsona oraz z poważnymi dolegliwościami wątroby (np. niewydolność). Przeciwwskazaniem do stosowania jakichkolwiek produktów konopnych są także alergie na surowiec.

Warto ponadto pamiętać o możliwych interakcjach pomiędzy składnikami konopi a lekami. Ich lista jest dość długa i obejmuje m.in. takie preparaty lecznicze, jak: niektóre leki przeciwgrzybicze (np. ketokonazol), przeciwarytmiczne, przeciwdrgawkowe (np. karbamazepina), antydepresyjne (np. citalopram), uspokajające i nasenne (np. klonazepam), przeciwbólowe (opioidy), przeciwbakteryjne (antybiotyki, w tym klarytromycyna i azytromycyna), immunosupresyjne. W przypadku zażywania na stałe jakichkolwiek leków, przed ewentualnym zastosowaniem olejku konopnego CBD najlepiej zasięgnąć porady lekarza.

Jeśli natomiast chodzi o spożywczy olej konopny tłoczony z nasion, może być on stosowany przez większość osób, w tym także dzieci, np. jako uzupełnienie codziennej diety.

Bibliografia