Lanolina – właściwości i zastosowanie

Spis treści:

1. Czym jest lanolina?
2. Jakie są rodzaje lanoliny?
3. Właściwości lanoliny
4. Zastosowanie lanoliny

Czym jest lanolina? 

Lanolina (łac. lana) oznacza wełnę. To naturalna substancja chemiczna, zaliczana do wosków, otrzymywana w procesie technologicznym poprzez oczyszczanie wełny owczej z tłuszczopotu. Pełni on funkcje ochronne w stosunku do rosnącej okrywy włosowej owcy.  

Lanolina to produkt uboczny, który nie jest potrzebny w dalszym procesie obróbki owczej wełny. Ilość lanoliny w świeżo ostrzyżonej wełnie wynosi od ok. 5 do 25%. Warto podkreślić, że przy pozyskiwaniu lanoliny zwierzęta nie cierpią, ponieważ wyodrębnia się ją dopiero ze ściętej wełny. W składzie INCI występuje ona pod nazwą Lanolin. 

Lanolina jest uważana za składnik alergenny, który może uczulać. Jednak stosowane obecnie procesy oczyszczania lanoliny sprawiają, że ilość substancji uczulających – w tym wolnego alkoholu tłuszczowego – została obniżona z 10% do mniej niż 3%. 

Co wchodzi w skład lanoliny? 

Lanolina ma dość złożony skład chemiczny. Jest mieszaniną alkoholi alifatycznych i kwasów tłuszczowych, które tworzą estry o długich łańcuchach. Znajduje się w niej: 

• około 95% estrów, diestrów oraz hydroksyestrów, 36 wyższych kwasów tłuszczowych, steroli, (takich jak cholesterol czy lanosterol) oraz 33 wyższych alkoholi;

• wolne kwasy;

• węglowodory; 

• alkohole.

Jakie są rodzaje lanoliny? 

Lanolina występuje w następujących formach: 

• wodnej;

• bezwodnej – która jest oczyszczona z wody;

• uwodnionej – która jest podłożem dla maści i zawiera dodaną wodę (w ilości około 25%); 

• euceryny.

Właściwości lanoliny 

Pod względem właściwości chemicznych, lanolina jest miękką masą, w jasnożółtym kolorze. Nie rozpuszcza się w wodzie, lecz w acetonie oraz eterze naftowym. Temperatura topnienia lanoliny wynosi 36-42 stopnie Celsjusza. Ważną cechą lanoliny, wykorzystywaną w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym, jest absorpcja dużych ilości wody, wynoszących 200-300%. Z tego względu, z jej udziałem można tworzyć stabilne emulsje, typu woda w oleju (w/o).  

Jakie są jej inne zalety? Należy wiedzieć, że lanolina: 

• natłuszcza i zmiękcza naskórek;

• wygładza skórę;

• pomaga w regeneracji keratynocytów, czyli komórek naskórka; 

• wspomaga niwelowanie reakcji zapalnych, przez co jest stosowana w produktach do leczenia łuszczycy;

• wzmacnia barierę ochronną skóry;

• pomaga w walce z zakażeniami typu bakteryjnego;

• zmniejsza odwadniające działanie detergentów;

• zapobiega łamliwości włosów. 

Właściwości użytkowe lanoliny można zmieniać w zależności od modyfikacji chemicznych, takich jak: acetylowanie, alkoksylowanie, hydrolizę, transestryfikację czy uwodornienie. 

Zastosowanie lanoliny 

Lanolina jest wykorzystywana w wielu sektorach przemysłu. W odniesieniu do artykułu najistotniejsze jest jej zastosowanie w kosmetyce i farmakologii. Warto wiedzieć, że stanowi ona składnik, m.in.: 

• środków czyszczących – np. jako lanolina do prania w formie płynów, 

• olejów przemysłowych, 

• wosków narciarskich, 

• izolatorów przewodów elektrycznych, 

• emalii oleistych, 

• środków do impregnacji skóry oraz tekstyliów. 

Lanolina w kosmetyce 

W produktach kosmetycznych wykorzystuje się wyłącznie lanolinę oczyszczoną, czyli bezwodną oraz uwodnioną. Jej wielokierunkowe, korzystne działanie na skórę i jej przydatki sprawiają, że lanolina jest pożądanym składnikiem wielu kosmetyków. Stanowi bazę kremów oraz maści. Nie dość, że jest substancją pochodzenia naturalnego, to jeszcze może ograniczać liczbę składników w formułach kosmetyków, sprawiając, że mają prostsze składy. 

Czysta lanolina kosmetyczna znajduje zastosowanie w kosmetykach jako: 

• emulgator – głównie alkohole lanolinowe, takie jak Amerchole oraz Cerafol, 

• stabilizator, 

• emolient, 

• nawilżacz, 

• rozpuszczalnik olejków eterycznych i perfum, 

• modyfikator lepkości. 

Lanolinę można znaleźć m.in. w: 

• kosmetykach, które zapobiegają powstawaniu blizn po oparzeniu;

• tonikach;

• pomadkach pielęgnacyjnych (lanolina do ust występuje w balsamach i pomadkach);

• płynach do golenia;

• mydłach;

• kremach do twarzy;

• balsamach do ciała;

• maściach pielęgnacyjnych i regeneracyjnych, w tym w maści do brodawek sutkowych;

• szamponach i odżywkach do włosów, dzięki dużemu powinowactwu do keratyny. 

Lanolina na brodawki przy karmieniu piersią 

Czysta lanolina na brodawki może, a wręcz powinna być stosowana przy karmieniu piersią, zwłaszcza że nie ma konieczności zmywania tego preparatu przed karmieniem. Jej wpływ na skórę brodawek piersiowych obejmuje: 

• ochronę przed pękaniem i podrażnieniem, na które są one nieustannie narażone podczas karmienia dziecka piersią;

• łagodzenie podrażnień oraz bólu;

• nawilżanie i zmiękczanie napiętego naskórka;

• wspomaganie regeneracji powstałych uszkodzeń. 

Lanolina występuje w formach maści oraz kremów do pielęgnacji brodawek piersiowych. Najlepiej stosować preparaty apteczne oraz leki do stosowania zewnętrznego, przeznaczone dla matek karmiących.

Przeczytaj więcej: Zapalenie piersi podczas karmienia

W niektórych źródłach można spotkać informację, że lanoliny nie powinno się stosować przy karmieniu piersią. W rzeczywistości wszystko zależy od składników konkretnego preparatu z lanoliną oraz stopnia jej oczyszczenia. Bezpieczna będzie np. bezwodna lanolina klasy medycznej czy lanolina farmaceutycznej czystości. 

Bibliografia