Zapalenie gruczołu Bartholina: objawy, przyczyny i leczenie

Spis treści:

1. Zapalenie gruczołu Bartholina. Co to za choroba?
2. Jak przebiega zapalenie gruczołu Bartholina?
3. Objawy zapalenia gruczołu Bartholina
4. Leczenie zapalenia gruczołu Bartholina
5. Ropień gruczołu Bartholina. Operacja

Zapalenie gruczołu Bartholina. Co to za choroba? 

Zadaniem gruczołów przedsionkowych większych ulokowanych w obrębie warg sromowych mniejszych jest produkowanie śluzowatej wydzieliny podczas podniecenia seksualnego. Z fizjologicznego punktu widzenia prawidłowe funkcjonowanie gruczołów Bartholina jest niezbędne do odbywania stosunku pochwowego. Bez nawilżenia wejścia do pochwy byłoby to bolesne i połączone ze znacznym ryzykiem otarć i uszkodzeń naskórka. 

Zapalenie gruczołu Bartholina to dolegliwość, która dotyka przede wszystkim kobiety w wieku między 20-30 lat, nieco rzadziej zdarza się u starszych pacjentek. Przyczyna ropnia gruczołu Bartholina ma podłoże bakteryjne. Warto zwrócić uwagę, że ujście pochwy leży blisko ujścia odbytu oraz cewki moczowej. Sprzyja to infekcjom bakteryjnym oraz powstawaniem stanów zapalnych. W ich wyniku niekiedy dochodzi do zatkania ujścia gruczołów, wskutek czego produkowana wydzielina nie może znaleźć ujścia, a w miejscu gdzie się ono znajduje powstaje ropień określana jako torbiel zastoinowa. 

Niewielka ilość, około 6 gram,  wydzieliny z pochwy jest produkowana przez gruczoły na co dzień. Jej skład w porównaniu do osocza krwi wyróżnia się:  

• wysoką zawartością sodu; 

• niską zawartością potasu; 

• pH o lekko kwaśnym odczynie 4,7. 

Przeczytaj: Ból pochwy – przyczyny i leczenie

Jak przebiega zapalenie gruczołu Bartholina? 

Ropień gruczołu Bartholina powstaje wskutek zaburzenia delikatnej równowagi kwasowo-zasadowej w pochwie w połączeniu z kolonizacją patogenów (zwykle będą to m.in. Gardnerella vaginalis, Mobiluncus sp., Atopobium vaginae oraz inne). Czynnikami, które istotnie zwiększają ryzyko bakteryjnego zapalenia pochwy są w szczególności: 

• duża aktywność seksualna i częsta zmiana partnerów; 

• niestosowanie mechanicznych zabezpieczeń antykoncepcyjnych; 

• palenie papierosów; 

• zaburzenie naturalnej flory bakteryjnej (przede wszystkim obecności kultur Lactobacillus oraz Bifidobacterium). 

Zapalenie gruczołu Bartholina często pojawia się po odbytej antybiotykoterapii z uwagi na przejściowe wyjałowienie flory bakteryjnej okolic intymnych. Dlatego bardzo ważne jest dbanie o odpowiednie odżywianie oraz suplementację w okresie przyjmowania silnych leków. Szacuje się, że nawet 60% kobiet w wieku reprodukcyjnym przynajmniej raz zetknie się z bakteryjnym zapaleniem pochwy. 

Choć ropny guzek w pochwie może wydawać się przejściową niedogodnością nie należy go lekceważyć. Medycyna odnotowuje wiele przypadków nieprawidłowości w okresie ciąży u kobiet, które dotknęło bakteryjne zapalenie pochwy. W skrajnych przypadkach bakterie mogą wywołać nawet zapalenie błon płodowych oraz łożyska. 

Przeczytaj: Pochwa, budowa, rozmiar,  najczęstsze schorzenia

Objawy zapalenia gruczołu Bartholina

Zapalenie gruczołu Bartholina może przybrać jedną z dwóch postaci – łagodną lub ostrą. W pierwszym przypadku przebiega niemal bezobjawowo, a zgrubienie w pochwie jest ledwo wyczuwalne. 

U niemal 50% pacjentek pojawiają się dolegliwości bólowe dotykające pochwę, które nasilają się zwłaszcza podczas zmiany pozycji i siadania, a także w trakcie odbywania stosunku. Często dyskomfort idzie w parze z pieczeniem, obrzękiem tkanek miękkich. Typowe objawy obejmują również pojawienie się szarej, gęstej wydzieliny o zapachu określanym przez kobiety jako „cuchnący” albo „rybi”. Przy szczególnie ciężkim przebiegu może pojawić się niewielka gorączka. 

Jak wygląda zapalenie gruczołu Bartholina?

Leczenie zapalenia gruczołu Bartholina 

Przy łagodnym przebiegu leczenie guzka w pochwie odbywa się za pomocą substancji łatwo dostępnych w każdej aptece. Leczenie stanu zapalnego w okolicach intymnych: octanowinian glinu działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie oraz redukuje obrzęk tkanek. Podobnie działa chlorowodorek benzydaminy. Z kolei nadmanganian potasu wykazuje działanie antyseptyczne. 

Nieprzyjemne dolegliwości pomagają złagodzić również suplementy z kwasem mlekowym, wspomagające powrót do właściwego pH pochwy. 

Jeśli chodzi o antybiotykoterapię to kompleksowe leczenie bakteryjnego zapalenia pochwy wymaga użycia kilku preparatów (w aptekach znajdziesz też antybiotyki łączone, zawierające kilka substancji czynnych). Szczególnie skuteczne działanie wykazują: 

• klindamycyna – skutecznie zwalcza bakterie Gram-dodatnie oraz beztlenowe; 

• metronidazol – wykazuje działanie pierwotniakobójcze i likwiduje drobnoustroje beztlenowe; 

• meklocyklina – antybiotyk tetracyklinowy używany miejscowo; 

• nifuratel – środek zwalczający grzyby i pierwotniaki. 

Antybiotyki w zależności od ich rodzaju należy stosować doustnie lub za pomocą globulek dopochwowych. 

Ropień gruczołu Bartholina. Operacja 

W przypadku ostrego zapalenia gruczołu Bartholina niezbędne może okazać się leczenie operacyjne. Zabieg określa się jako marsupializacja torbieli gruczołu Bartholina. Polega ona na otwarciu i oczyszczeniu torbieli. Następnie ściany gruczołu są przyszywane na granicy ujścia pochwy tak, aby poszerzyć drogę ujścia dla śluzu i zapobiec blokowaniu się kanałów w przyszłości. Zabieg jest krótki (trwa około 30 minut) i wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym. 

Alternatywnym sposobem leczenia zapalenia gruczołu Bartholina może być chirurgiczne wycięcie torbieli bez jej otwierania. Dla odróżnienia ten zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. 

Bez względu na obraną metodę leczenie zaleca się powstrzymanie od współżycia do czasu pełnego zagojenia się tkanek i stosowanie profilaktyki okolic intymnych. 

Zapalenie gruczołu Bartholina może być uciążliwe, choć rzadko kiedy bywa niebezpieczne. W przypadku wykrycia guzka w pochwie warto jednak niezwłocznie skontaktować się z ginekologiem, ewentualnie lekarzem internistą, który doradzi odpowiednią metodę leczenia i przepisze odpowiednie leki. 

Bibliografia