Pochwa – budowa, funkcje, wielkość pochwy

Spis treści:

1. Pochwa – jak jest zbudowana? 
2. Jaka jest długość pochwy?
3. Funkcje pochwy
4. Czy pochwa zmienia się po porodzie?
5. Czym jest plastyka pochwy? 
6. Samooczyszczanie się pochwy
7. Pochwa ‒ najczęstsze choroby i dolegliwości
8. Czym jest menopauzalny zespół moczowo-płciowy?
9. Zapalenie pochwy – jedna z najczęstszych chorób ginekologicznych
10. Objawy świadczące o rozwijającym się zapaleniu pochwy

Pochwa – jak jest zbudowana? 

Pochwa ma kształt spłaszczonego cylindra, którego górny koniec wrośnięty jest w szyjkę macicy, a dolny uchodzi na zewnątrz w obrębie przedsionka pochwy. U kobiet, które nie podjęły jeszcze współżycia płciowego, ujście pochwy zakryte jest niewielkim fragmentem błony śluzowej, nazywanym błoną dziewiczą. W budowie pochwy można dodatkowo wyróżnić dwie ściany – przednią i tylną, a u jej szczytu – trzon. 

Sama ściana pochwy ma zaledwie 3 milimetry grubości i zbudowana jest z trzech warstw: błony zewnętrznej, błony mięśniowej i błony śluzowej. Ściana pochwy charakteryzuje się dużą rozciągliwością, która jest wynikiem obecności licznych włókien elastycznych i sprężystych. Wnętrze pochwy wyścielone jest wielowarstwowym nabłonkiem płaskim nierogowaciejącym. Jest on wyjątkowo wrażliwy na zmiany stężeń hormonów płciowych, dlatego wykazuje zmienność pod wpływem cyklu miesięcznego, ale także menopauzy.  

Jaka jest długość pochwy? 

Przeciętna długość pochwy to około 7-10 cm. Literatura naukowa podaje jednak, że średnio jest to od 5 do 8 cm. Wartości te mogą wzbudzić u niektórych zdziwienie, zwłaszcza w kontekście współżycia płciowego. Należy jednak pamiętać, że ściany pochwy są wyjątkowo elastyczne, dzięki czemu narząd ten dopasowuje się do długości członka partnera seksualnego. Warto także podkreślić, że długość pochwy może się zwiększyć pod wpływem stymulacji seksualnej. 

Funkcje pochwy 

Pochwa pełni kilka ważnych funkcji, głównie w zakresie współżycia i porodu. Narząd ten uczestniczy w: 

• porodzie – pochwa stanowi kanał rodny podczas porodu siłami natury; 

• menstruacji – pochwa stanowi drogę odpływu dla krwi menstruacyjnej i resztek złuszczonych tkanek; 

• stosunku seksualnym – wejście pochwy posiada wiele zakończeń nerwowych, stanowiąc ważną strefę erogenną; 

• rozmnażaniu się – pochwa produkuje duże ilości śluzu, który ułatwia drogę plemników do komórki jajowej. 

Czy pochwa zmienia się po porodzie? 

Pochwa jest jednym z elementów kanału rodnego, przez który w trakcie porodu siłami natury przeciska się główka dziecka. Jest to możliwe dzięki wyjątkowej elastyczności ścian tego narządu, a także wydzielaniu hormonów ciążowych. Poród powoduje jednak szereg zmian w tkankach pochwy i otaczających ją narządów. W okresie połogowym kobieta może przez kilka kolejnych tygodni doświadczać: 

• bolesności i dyskomfortu; 

• upławów z pochwy; 

• suchości pochwy; 

• opuchlizny i większego otwarcia pochwy. 

Czy pochwa po porodzie i połogu powraca do swojego pierwotnego stanu? Odpowiedź brzmi: nie do końca. Nie ma jednak powodu do obaw – pochwa posiada nie tylko zdolność do rozciągania, ale potrafi się również samoistnie obkurczać. Pochwa po porodzie powinna wrócić do stanu bardzo zbliżonego do tego przed ciążą. O ile w trakcie porodu nie doszło do obszernego pęknięcia krocza, zarówno kobieta, jak i jej partner nie powinni odczuwać znaczącej różnicy podczas współżycia seksualnego. 

Czym jest plastyka pochwy? 

Plastyka pochwy to zabieg z zakresu ginekologii estetycznej, który polega na korekcji szerokości pochwy, uelastycznieniu jej, ale także poprawie wyglądu krocza, o ile zachodzi taka potrzeba. Zabieg ten dedykowany jest kobietom pragnącym przywrócić pierwotny stan swoich narządów płciowych. Na plastykę pochwy decydują się przede wszystkim kobiety po ciężkich porodach, po których tkanki pochwy i krocza nie powróciły samoistnie do pierwotnego stanu. Wskazaniem do tego zabiegu może być jednak każda sytuacja, w której kobieta doświadcza dyskomfortu podczas współżycia. 

Plastyka pochwy polega na nacięciu tylnej ściany tego narządu i wycięciu nadmiaru tkanek, do uzyskania odpowiedniego wyglądu kanału pochwy oraz krocza. Mięśnie i błona śluzowa są następnie zszywane rozpuszczalnymi szwami chirurgicznymi. Rekonwalescencja po zabiegu plastyki pochwy trwa zwykle 6-8 tygodni, w czasie których kobieta powinna zachować odpowiednią higienę i powstrzymywać się od kontaktów seksualnych. 

Przeczytaj: Pochwa po porodzie – czego się spodziewać?

SAMOOCZYSZCZANIE SIĘ POCHWY

Wiele kobiet zastanawia się, jak umyć pochwę w środku. Czy utrzymanie pochwy w czystości i dbałość o zdrowie intymne wymaga specjalnych wysiłków? Absolutnie nie! Okazuje się bowiem, że pochwa posiada mechanizm samooczyszczania się, który zapobiega namnażaniu się patogennych drobnoustrojów i rozwinięciu groźnych zakażeń. Samooczyszczanie się pochwy wynika przede wszystkim ze stałego przepływu śluzu z szyjki macicy do przedsionka pochwy.  

Ważnym elementem tego mechanizmu jest także naturalna flora bakteryjna pochwy. Wnętrze tego narządu skolonizowane jest przez bakterie z rodzaju Lactobacillus, czyli pałeczki kwasu mlekowego. Są one odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego, kwaśnego odczynu pochwy, a także zapobiegają rozwojowi chorobotwórczych bakterii czy grzybów. 

Z uwagi na istnienie mechanizmu samooczyszczania, wnętrze pochwy nie powinno być myte. Zdrowe kobiety nie powinny także w codziennej higienie stosować irygacji pochwy, czyli przepłukiwania jej wnętrza wodą lub środkami odkażającymi. Za podstawę higieny intymnej uważa się mycie jedynie zewnętrznych narządów płciowych z użyciem ciepłej wody i delikatnych środków myjących.  Tabletki i globulki dopochwowe  z probiotykami i kwasem hialuronowym wspierają mikrobiom pochwy

Pochwa ‒ najczęstsze choroby i dolegliwości 

Wilgotne i ciepłe środowisko pochwy stanowi idealne miejsce dla rozwoju drobnoustrojów. Nic zatem dziwnego, że pochwa jest podatna na wszelkiego rodzaju infekcje, zwłaszcza przy sprzyjających temu czynnikach. Na rozwój infekcji pochwy narażone są przede wszystkim kobiety z defektami immunologicznymi i zaburzeniami hormonalnymi, a także osoby prowadzące bogate życie seksualne. Warto pamiętać, że nieprzyjemne dolegliwości nie zawsze wynikają z rozwijającej się choroby. Niektóre niekorzystne objawy, takie jak suchość czy atrofia pochwy, mogą wynikać z fizjologicznych zmian związanych z wiekiem kobiety. 

Czym jest menopauzalny zespół moczowo-płciowy? 

Menopauza jest okresem burzliwych przemian w organizmie kobiety. Jedną z najbardziej istotnych zmian jest spadek aktywności jajników, które zaczynają wydzielać coraz mniejsze ilości estrogenów. Stężenie tego hormonu jest ściśle związane z funkcjonowaniem układu płciowego i układu moczowego, a także z zachowaniem funkcji seksualnych. W ostatnich latach specjaliści wyodrębnili zatem osobną jednostkę kliniczną – menopauzalny zespół moczowo-płciowy, który określa przewlekłe dolegliwości związane z przebiegiem menopauzy. 

Suchość i atrofia pochwy dotyczą nawet 50% kobiet w okresie pomenopauzalnym. 

Jedną z najczęstszych dolegliwości ze strony sfer intymnych, zgłaszanych przez kobiety w okresie menopauzy, jest suchość pochwy. Objaw ten wynika głównie ze zmian w obrębie ścian pochwy, które stają się cieńsze, mniej elastyczne, a przede wszystkim mniej nawilżone.  

Spadek stężenia estrogenów często jest też przyczyną atrofii pochwy, czyli zanikowego zapalenia błony śluzowej pochwy. Zmiany zanikowe mogą dotyczyć także tkanek sromu, w tym warg sromowych czy łechtaczki. Atrofia pochwy bywa przyczyną dyspaurenii, czyli dolegliwości bólowych podczas stosunku seksualnego, a także przyczynia się do częstszych infekcji intymnych. 

Zarówno suchość pochwy, jak i atrofia pochwy, to dolegliwości, które znacznie obniżają jakość życia kobiet w okresie pomenopauzalnym. Objawy menopauzalnego zespołu moczowo-płciowego wpływają nie tylko na aktywność seksualną, ale także na samoocenę kobiet czy ich stan emocjonalny. Warto podkreślić, że współczesna medycyna dysponuje leczeniem, które umożliwia znaczną redukcję uciążliwych objawów związanych z menopauzą. 

Zapalenie pochwy – jedna z najczęstszych chorób ginekologicznych 

Zapalenie pochwy jest jednym z najczęstszych powodów konsultacji w gabinecie ginekologicznym. Szacuje się, że na schorzenie to zapadnie niemal każda kobieta przynajmniej raz w życiu. Główną przyczyną zapalenia pochwy są infekcje – najczęściej bakteryjne lub grzybicze, ale niekiedy także wirusowe, a nawet pasożytnicze. Od 40 do 50% przypadków zapalenia pochwy wywołanych jest waginozą bakteryjną, czyli obecnością w pochwie dużych ilości patologicznych bakterii, głównie z gatunku Gardnerella vaginalis. Częstą przyczyną zapalenia pochwy jest także drożdżyca pochwy wywołana grzybami z gatunku Candida albicans. 

Należy podkreślić, że nie każde zapalenie pochwy jest związane z rozwojem infekcji intymnej. Obecność stanu zapalnego w obrębie pochwy może być wynikiem podrażnienia błony śluzowej agresywnymi środkami myjącymi czy dopochwowymi środkami antykoncepcyjnymi. Zapalenie pochwy może być również związane ze współistniejącymi chorobami, prowadzonym leczeniem, a także alergiami.

Warto wiedzieć: Jakie są objawy zapalenia pochwy? 

Objawy świadczące o rozwijającym się zapaleniu pochwy 

Zapalenie pochwy jest schorzeniem o dość charakterystycznych objawach. Kiedy zatem należy udać się na konsultację ginekologiczną? Przesłanką do wizyty u specjalisty powinny być takie symptomy jak: 

• obfite upławy o szarobiałym, zielonkawym bądź żółtym kolorze; 

• cuchnący, „rybi” zapach; 

• dolegliwości bólowe, zwłaszcza w trakcie stosunku płciowego; 

• pieczenie bądź świąd w okolicy narządów płciowych. 

Przy potwierdzeniu diagnozy, ważne jest ustalenie przyczyny zapalenia pochwy. Jeśli czynnikiem etiologicznym jest infekcja, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia, aby zapobiec nawrotom choroby.  

Bibliografia