Badania hormonalne są cennym narzędziem diagnostycznym. Przy ich pomocy można określić poziom każdego hormonu w ciele człowieka, a tym samym wykryć ewentualne nieprawidłowości. Testy laboratoryjne powinny wykonać osoby, które obserwują u siebie niepokojące objawy. Wskazane są także regularne badania profilaktyczne. Zobacz, jak zbadać poziom hormonów.
Spis treści
- Dlaczego hormony są ważne dla organizmu?
- Jak zbadać hormony?
- Kto powinien wykonać badania hormonalne?
- Jakie hormony zbadać?
- Jaka jest cena badań hormonalnych?
- Co zrobić, gdy badania wskazują nieprawidłowy poziom hormonów?
Badanie hormonów można wykonać niemal w każdym laboratorium medycznym. Wcześniej warto zapoznać się z jego ofertą, ponieważ nie każda placówka dysponuje odpowiednim sprzętem do przeprowadzenia każdego testu. Na badania najlepiej zgłosić się w godzinach porannych i na czczo – dopuszczalne jest jedynie spożycie niewielkiej ilości (szklanki) niegazowanej i niesłodzonej wody.
Kup w aptece: Testy hormonalne
Dlaczego hormony są ważne dla organizmu?
Hormony są substancjami wydzielanymi przez niektóre narządy wewnętrzne (nazywane gruczołami wydzielania wewnętrznego). Regulują pracę całego organizmu. Są to związki chemiczne, od których zależą różnego rodzaju procesy, wzrastanie i namnażanie się komórek, cechy tkanek oraz mechanizmy komórkowe. Hormony wędrują po ciele wraz z krwią lub pozostają w miejscu, w którym zostały wydzielone. Ich nieprawidłowa ilość prowadzi do wystąpienia różnego rodzaju nieprawidłowości. Mowa wówczas o zaburzeniach gospodarki hormonalnej. Często stanowią one zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale także życia. Warto pamiętać, że groźny jest zarówno niedobór hormonów, jak i ich nadmiar.
Jak zbadać hormony?
Aby oznaczyć poziom hormonów, wystarczy wykonać badanie hormonalne. Nie jest to skomplikowany test i nie wymaga hospitalizacji (która jest konieczna, gdy wymaga się kilkakrotnego zbadania poziomu hormonów w różnych porach dnia). Wyniki są dostępne następnego dnia roboczego. W przypadku niektórych hormonów czas oczekiwania jest nieco dłuższy (zależy to od laboratorium).
Badanie hormonalne polega na pobraniu kilku mililitrów krwi. Materiał do testów pobierany jest z żyły – zwykle w zgięciu łokciowym. Następnie przekazuje się go do dalszej analizy. Badania hormonalne nie są bolesne, jednak niektóre osoby przy wkłuciu igły odczuwają dyskomfort. Po pobraniu krwi nie ma żadnych śladów, a gojenie się rany jest krótkie. Niekiedy pojawia się siniak, który znika po kilku dniach.
Kto powinien wykonać badania hormonalne?
Badania hormonalne powinny wykonać osoby, u których podejrzewane są zaburzenia hormonalne. O nieprawidłowościach świadczą różnego rodzaju objawy. Charakter i nasilenie dolegliwości zależą od tego, jakiego hormonu jest za dużo lub za mało. Do wykonania badań hormonalnych powinny skłonić:
-
nagły przyrost lub spadek masy ciała,
-
zaburzenia cyklu menstruacyjnego,
-
problemy z erekcją i spadek libido,
-
zaburzenia płodności,
-
pojawienie się trądziku,
-
zmiana barwy głosu,
-
pojawienie się owłosienia w nietypowych miejscach,
-
pogorszenie kondycji skóry lub włosów,
-
nadmierne wypadanie włosów,
-
zaburzenia emocjonalne (np. wahania nastrojów, apatia, depresja),
-
osłabienie i ciągłe uczucie zmęczenia.
Zdarza się jednak, że zaburzenia hormonalne przez pewien czas przebiegają bez objawów lub dolegliwości są na tyle lekkie, że nie wzbudzają niepokoju. Dlatego warto raz na jakiś czas wykonać badania przesiewowe. Na regularne testy powinny zgłaszać się osoby, które mają rozpoznaną chorobę o podłożu hormonalnym lub są leczone przy pomocy hormonów.
Sprawdź w aptece: Preparaty stosowane przy menopauzie
Jakie hormony zbadać?
Zaobserwowanie objawów mogących sugerować zaburzenia hormonalne jest wskazaniem do konsultacji medycznej. Na podstawie zgłaszanych dolegliwości lekarz podejmuje decyzję, jakie hormony zbadać. Może zdecydować o wykonaniu badania tylko jednego z nich lub kilku jednocześnie. Jednymi z najczęściej wykonywanych są badania hormonów tarczycy.
Przeczytaj również: Co należy wiedzieć o badaniu TSH i jak się do niego przygotować?
Jaka jest cena badań hormonalnych?
Cena badań hormonalnych może różnić się w zależności od laboratorium. Często trzeba zapłacić od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych za określenie poziomu jednego hormonu. Zdarza się, że placówka przygotowuje specjalne pakiety kilku testów hormonalnych, których cena jest bardzo atrakcyjna.
Nie za wszystkie badania hormonalne trzeba płacić. Można wykonać je bezpłatnie ze skierowaniem od lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty. Trzeba jednak pamiętać, że w takim przypadku testy muszą być przeprowadzone w placówce, która ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ).
Co zrobić, gdy badania wskazują nieprawidłowy poziom hormonów?
Jeżeli badania hormonalne wskazują na nieprawidłowości, konieczne jest podjęcie odpowiednich działań leczniczych. W wielu przypadkach możliwe jest unormowanie poziomu hormonów przy pomocy środków farmakologicznych. Niekiedy wystarczy zmiana stylu życia (np. w przypadku podwyższonej insuliny). Przywrócenie odpowiedniego stężenia hormonów jest konieczne, aby organizm funkcjonował prawidłowo.
