Poród naturalny – jak przebiega? Fazy porodu

Poród to zakończenie okresu ciąży, który optymalnie powinien trwać około 9 miesięcy. Ciężarne kobiety często obawiają się rozwiązania drogami natury, jednak uzupełnienie wiedzy w tym zakresie skutecznie obniża poziom lęku przyszłych matek. O czym warto wiedzieć, kiedy poród zbliża się wielkimi krokami? Jak należy się do niego przygotować? Jakie są poszczególne fazy porodu?  

Spis treści:

---

1. Jak przygotować się do porodu naturalnego?
2. Jak przebiega poród naturalny – fazy porodu naturalnego
3. Połóg po porodzie naturalnym – czy jest inny niż po cesarce?
4. Przeciwwskazania do porodu naturalnego
5. Poród naturalny a nacięcie krocza – czy to konieczne?
6. Poród siłami natury – warto wiedzieć

Jak przygotować się do porodu naturalnego? 

Do porodu naturalnego w zdecydowanej większości przypadków potrzebna jest jedynie kobieta ciężarna w terminie porodu. Współcześnie tak zmedykalizowano porody naturalne, że rzadko która kobieta rodzi siłami natury, bez żadnych ingerencji medycznych, które bywają nadużywane przez personel medyczny. 

Przygotowanie do porodu naturalnego powinno obejmować sferę fizyczną i psychiczną.  

Jeśli chodzi o sferę fizyczną, czyli o przygotowanie ciała do porodu naturalnego, w momencie rozpoznania pierwszych skurczów należy zadbać o higienę. Lepiej wybrać szybki prysznic niż długą kąpiel. Warto pamiętać, że woda rozluźnia ciało i potrafi bardzo mocno przyspieszyć akcję porodową. Jeśli poród ma być domowy, kąpiel nie stanowi problemu, a nasilenie skurczów w naturalny sposób bywa bardzo wskazane, jednak, jeśli kobieta chce dojechać do szpitala, prysznic pozwoli na zmycie zanieczyszczeń szybko i dokładnie. Postęp porodu jest bardzo pożądany, ale należy brać pod uwagę odległość do placówki, jeśli poród ma się odbyć w warunkach szpitalnych. 

Sprawdź oferty: Akcesoria dla mam do porodu i po porodzie

Czy przed porodem trzeba się ogolić? 

Czy powinnam się ogolić przed porodem? To pytanie bardzo ważne dla kobiet, gdyż przygotowanie miejsc intymnych zapewnia rodzącej komfort psychiczny w trakcie całej akcji porodowej. Jeśli kobieta zwykle się nie goli, usunięcie owłosienia maszynką może spowodować dyskomfort i podrażnienia, gdy włosy zaczynają odrastać. To zdecydowanie pogarsza odczucia w trakcie połogu. Lepiej przystrzyc włosy łonowe w okolicy krocza na kilka milimetrów niż golić je maszynką do osiągnięcia całkowicie gładkiej skóry.  

Miejsca, z których warto usunąć owłosienie, to krocze i wargi sromowe. Tam, gdzie zostanie wykonane ewentualne nacięcie krocza lub może nastąpić samoistne pęknięcie. Kobieta, która samodzielnie nie jest w stanie przystrzyc włosów w miejscach intymnych, np. z powodu bardzo dużego brzucha, zupełnie nie powinna się tym martwić. Na oddziale porodowym położne usuną owłosienie jedynie w tych miejscach, gdzie to konieczne tak, aby zadbać o komfort rodzącej. 

Czy należy zrobić lewatywę przed porodem? 

Lewatywa to kolejny zabieg, zaraz po całkowitym goleniu miejsc intymnych, do którego ciężarne podchodzą z dużą obawą. Poród naturalny to proces, w którym organizm zwykle wcześniej sam się oczyszcza, aby zapewnić dziecku najlepsze warunki do rodzenia. Odbytnica nie może być pełna w momencie porodu, gdyż główka płodu wywiera na nią nacisk. To sprawia, że kobiety boją się, że oddadzą stolec w czasie skurczy partych, jednak dla personelu medycznego to nie jest żaden problem. Na pewno położna nie zwróci kobiecie na to uwagi w trakcie rodzenia dziecka, bo to zupełnie naturalne. 

Gdy ciężarna w momencie narastania skurczów odczuwa mocną obawę o zanieczyszczenie w trakcie porodu, może poprosić o lewatywę na oddziale bądź wykonać ją w domu samodzielnie. Skuteczne i łagodniejsze są czopki glicerynowe. Duży lęk jest w stanie zahamować postęp porodu, a lewatywa i oczyszczenie jelit często przyspieszają akcję porodową. 

Wizyta u dentysty i ginekologa przed porodem 

Przed terminem rozwiązania warto odwiedzić dentystę, aby wyleczyć ubytki zębowe i choroby w obrębie dziąseł. Infekcje intymne również mogą stanowić ryzyko powikłań w trakcie porodu naturalnego, dlatego należy wdrożyć wcześniej odpowiednie leczenie, zalecone przez ginekologa. 

Jak psychicznie przygotować się do porodu? 

Przygotowanie sfery psychicznej to odpowiednie nastawienie do porodu, wiara we własne możliwości, zaufanie do swojego ciała oraz znalezienie szpitala lub położnej do porodu domowego, który odpowiada potrzebom kobiety. Ważnym aspektem jest również wiedza ciężarnej na temat porodu. Jeśli kobieta wie, z jakich etapów składa się poród i czego może się spodziewać, jej lęk jest mniejszy, a ona sama lepiej rozumie co się dzieje oraz łatwiej współpracuje z personelem medycznym.

Przeczytaj: Torba do porodu – jaką wybrać, co do niej spakować.

Jak przebiega poród naturalny – fazy porodu naturalnego 

Poród naturalny składa się z czterech, następujących kolejno po sobie faz. Poród naturalny u kobiety, która rodzi po raz pierwszy, może trwać około 18 godzin, u kobiety rodzącej po raz kolejny – 12 godzin.  

1 faza porodu (faza utajona) 

Pierwsza faza porodu to czas, kiedy macica zaczyna się regularnie kurczyć, najrzadziej co 10 minut, co powoduje obniżanie się płodu w kanale rodnym i rozwieranie szyjki macicy. Osiągnięcie 10 cm rozwarcia stanowi moment przejścia do II fazy porodu. 

Rozwieranie się szyjki macicy również składa się z pewnych okresów. Pierwszy okres to faza utajona, czyli osiągnięcie 3 cm rozwarcia, często bez odczuwania żadnych dolegliwości. Faza przyspieszonego rozwierania to czas, kiedy szyjka rozwiera się od 3 cm do 10 cm, chociaż często w momencie 7-8 cm następuje zwolnienie postępu porodu. Może to być podyktowane tym, że organizm kobiety „odpoczywa” przez II fazą porodu. 

Skurcze stają się coraz częstsze, nadal są regularne i przybierają na sile.  

Mogą sączyć się wody płodowe, nagle odpłynąć oraz może odejść czop śluzowy. Czasem pojawia się delikatne krwawienie. 

2 faza porodu 

Jeśli kobieta osiąga 10 cm rozwarcia szyjki macicy, co położna lub lekarz może wyczuć w trakcie badania, następuje czas parcia. U pierwiastki trwa on do 2 godzin, u wieloródki do 1 godziny. 

Dziecko ma możliwość przejścia przez kanał rodny, wypychane skurczami macicy. Skurcze parte to skurcze o największej sile, dodatkowo wspierane przez tłocznię brzuszną. Kobieta powinna przeć spontanicznie i podążać za swoim ciałem. Odchodzi się od parcia kierowanego, kiedy położna lub lekarz mówi kobiecie, jak dokładnie ma przeć. Parcie kierowane wykorzystuje się przy pacjentkach, które nie mogą skupić się na skurczach i akcja porodowa się przedłuża. 

Najpierw rodzi się główka, położna ją asekuruje, aby był to na tyle powolny proces, by tkanki krocza zdążyły się zaadaptować. Jeśli personel uzna, że konieczne jest nacięcie krocza, wykonuje się go przed narodzeniem główki płodu. 

Później rodzą się barki, a położna podtrzymuje dziecko, aby zaraz po urodzeniu położyć malucha na brzuchu matki lub między jej piersiami. Pierwszy kontakt „skóra do skóry” jest niezwykle ważny dla malucha i mamy. 

Położna i lekarz oceniają dziecko wg skali Apgar i jeśli stan noworodka na to pozwala – zostaje przy mamie. Gdy konieczne jest wykonanie czynności resuscytacyjnych lub innych, natychmiast zabierany jest do kącika noworodka, gdzie czeka najpotrzebniejszy sprzęt. W momencie ustania tętnienia pępowiny przecina się ją i zakłada klem na pozostawiony kikut. 

3 faza porodu 

Po urodzeniu dziecka poród wkracza w trzecią fazę. Gdy pępowina przestaje tętnić, oczekuje się na odklejenie łożyska, które również kobieta musi urodzić. Położna rozpoznaje objawy odklejenia, pacjentka rodzi popłód, który lekarz i położna wnikliwie oceniają. Pozostawienie resztek łożyska w macicy może skutkować szeregiem powikłań, jak np. nieprawidłowe zwijanie się macicy, krwotok poporodowy lub zakażenie poporodowe. 

4 faza porodu 

Czwarta faza trwa dwie godziny i obejmuje zaopatrzenie ewentualnych obrażeń porodowych oraz obserwację położnicy i noworodka. Następuje dalszy kontakt „skóra do skóry”, pierwsze karmienie, kobieta ma mierzone ciśnienie i obserwowane jest krwawienie z jej dróg rodnych oraz zwijanie się macicy po porodzie. 

Połóg po porodzie naturalnym – czy jest inny niż po cesarce? 

Połóg to okres, kiedy m.in. cofają się zmiany ciążowe, goi się rana po łożysku, piersi produkują mleko. Trwa on umownie 6 tygodni. Połóg po porodzie naturalnym jest nieco inny niż ten po cesarskim cięciu. Z czego to wynika? 

W przebiegu obu porodów powstają rany w macicy po łożysku, które goją się przez kilka tygodniu. U kobiety po cięciu dodatkowo goi się rana na brzuchu oraz dodatkowa rana w macicy. Cięcie cesarskie jest traktowane przez społeczeństwo jako zabieg, jednak jest to poważna operacja brzuszna, która jest obarczona ryzykiem powikłań. Kobiety po cięciu cesarskim mają trudności z chodzeniem, wstawaniem z łóżka – szczególnie w pierwszych dniach po porodzie. Ma to związek z raną na brzuchu, która boli i „ciągnie”.  

Kobieta po porodzie naturalnym często skarży się na obolałe krocze, co utrudnia jej siedzenie. Rana po nacięciu lub pęknięciu to kolejne źródło dyskomfortu.  

W przypadku laktacji poród naturalny uruchamia całe kaskady hormonalne, odpowiedzialne za proces produkcji mleka. Laktacja po cięciu cesarskim często jest opóźniona.

Przeczytaj więcej: Połóg – ile trwa, jak przebiega, co powinno niepokoić?

Przeciwwskazania do porodu naturalnego 

Przeciwwskazania do porodu naturalnego to wskazania do wykonania cesarskiego cięcia.  

Przykładowe przeciwwskazania zidentyfikowane przed porodem to np.: 

• nieprawidłowe położenie płodu (np. miednicowe), 

• makrosomia płodu – dziecko pow. 4500 g, 

• wady anatomiczne macicy, 

• wady dziecka uniemożliwiające poród naturalny, 

• ciąża bliźniacza (szczególnie jednokosmówkowa jednoowodniowa),  

• zagrażający stan przedrzucawkowy, 

• przeciwskazania pozapołożnicze (okulistyczne, neurologiczne, psychiatryczne i in.). 

• Przykładowe przeciwwskazania identyfikowane w trakcie porodu: 

• nieprawidłowa akcja serca płodu, 

• przedwczesne oddzielenie się łożyska, 

• podejrzenie krwotoku, 

• nieprawidłowe wstawianie się główki płodu. 

Poród naturalny a nacięcie krocza – czy to konieczne? 

Nie, nacięcie krocza nie jest obowiązkowym zabiegiem w trakcie porodu. Badania jasno wskazują, że nacięcia krocza nie zmniejsza ryzyka uszkodzenia zwieracza odbytu, nietrzymania moczu czy wystąpienia dysfunkcji seksualnych. 

Ograniczenie nacięcia krocza na porodówkach powoduje zmniejszenie o 33% ryzyka wystąpienia poważnych urazów okolic intymnych oraz o 31% zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań związanych z gojeniem się ran poporodowych. 

Dodatkowo kobiety z wykonanym nacięciem krocza mają słabsze mięśnie dna miednicy niż kobiety, u których nacięcia nie wykonano. 

Aby uniknąć nacięcia krocza, warto wykonywać masaż krocza przed porodem, a także korzystać udogodnień jak poród w wodzie oraz rodzenie w pozycjach wertykalnych, czyli zgodnych z siłą grawitacji.

Przeczytaj: Pochwa po porodzie – czego się spodziewać?

Poród siłami natury – warto wiedzieć 

Poród naturalny to ruch i bardzo dynamiczna akcja. Współcześnie kobiety chcą rodzić naturalnie, bo są świadome swojego ciała, korzystają z udogodnień porodowych oraz mają wiedzę, jak w sposób bezpieczny przyspieszyć poród, gdy termin rozwiązania już minął.  

Jak naturalnie przyspieszyć poród? 

Naturalne metody na przyspieszenie porodu zadziałają wtedy, kiedy ciało jest gotowe do porodu i dziecko jest gotowe na przyjście na świat. Warto próbować ciepłych kąpieli, aktywności fizycznej (chodzenie po schodach, spacery), a także seksu. Drażnienie brodawek sutkowych powodu wyrzut oksytocyny, kobieta jest rozluźniona, dodatkowo męskie nasienie zawiera prostaglandyny, które w naturalny sposób sprawiają, że szyjka dojrzewa.  

Jak wygląda poród naturalny pod względem pozycji porodowych? 

Aktualne rekomendacje zalecają, aby personel medyczny podążał za rodzącą. Pozycje wertykalne to pozycje, w których kanał rodny kobiety jest skierowany tak, aby dziecko mogło go pokonywać, wykorzystując siłę grawitacji. Stąd kobiety rodzą na stojąco, kucając, klęcząc, w pozycji kolankowo – łokciowej, na krzesełku porodowym. Rodzą również w wannach porodowych, wykorzystując kojące działanie wody. Możliwości są bardzo duże, a zależą od sytuacji położniczej, wygody rodzącej oraz sprytu i zaangażowania położnej. 

Ile dni w szpitalu pozostaje się po porodzie naturalnym? 

Po porodzie naturalnym kobiety pozostają w szpitalu około dwie doby. Po tym czasie zwykle zostają wypisane. Jeśli dziecko wymaga dłuższego pobytu, matka ma prawo przebywać z maluchem na oddziale tak długo, jak wymaga tego sytuacja (np. jeśli maluch wymaga naświetlań z powodu żółtaczki noworodkowej). 

Bibliografia