Połóg – ile trwa, jak przebiega, co powinno niepokoić?

Spis treści:

1. Połóg – co dzieje się w ciele kobiety?
2. Ile trwa połóg – etapy
3. Połóg po cesarskim cięciu a po porodzie naturalnym
4. Przyczyny nawrotu krwawienia w połogu
5. Co może zaniepokoić w połogu? Zagrożenia związane z połogiem
6. Dieta w połogu – jak wspierać organizm w regeneracji?
7. Higiena w połogu
8. Czego w połogu nie wolno robić?
9. Okres połogu a współżycie
10. Połóg – warto wiedzieć

Połóg – co dzieje się w ciele kobiety? 

Połóg to okres poporodowy rozpoczynający się zaraz po urodzeniu dziecka. W tym okresie ciało, a w szczególności narządy płciowe kobiety, powracają do stanu sprzed ciąży. Zmiany fizjologiczne w tym czasie obejmują m.in.: 

• Narządy rodne.  

Połóg to przede wszystkim obkurczanie się macicy, wydalanie tzw. odchodów poporodowych oraz powrót funkcji jajników i jajowodów. Po urodzeniu łożyska macica ma rozmiar 20-tygodniowej ciąży, co oznacza, że waży ok. 1,5 kg, a po zakończeniu połogu jest tylko nieznacznie większa niż przed ciążą (jej waga waha się wówczas od ok. 50 do 100 gramów). Z powodu obkurczania się tego narządu kobieta odczuwa skurcze, czasem bardzo bolesne, które trwają do ok. 10 dni po porodzie.   

• Piersi i laktacja . 

Wraz z połogiem rozpoczyna się laktacja. Początkowo po porodzie wydzielana jest ciemnożółta siara. W porównaniu z „dojrzałym” mlekiem siara jest bogatsza zarówno w składniki immunologiczne, jak i minerały i aminokwasy. Ma w sobie również więcej białka, ale zawiera mniej cukru i tłuszczu. Wydzielanie siary trwa od 5. dni do 2. tygodni po porodzie, z późniejszą zmianą z mleka „przejściowego” na mleko dojrzałe w ciągu następnych 4. do 6. tygodni.  

W związku z rozpoczęciem laktacji piersi w początkowym okresie w związku z tzw. nawałem pokarmu mogą być twarde, ocieplone, opuchnięte i bardzo tkliwe (wrażliwe na dotyk). Gdy kobieta karmi piersią – dyskomfort ten z czasem mija, a gdy dziecko karmione jest mlekiem zastępczym, uczucie nabrzmienia w piersiach prawdopodobnie ustąpi w ciągu 7-10 dni.  

• Układ sercowo-naczyniowy.

Układ sercowo-naczyniowy wraca do normy w ciągu pierwszych dwóch tygodni po porodzie. Tuż po urodzeniu dziecka objętość osocza zmniejsza się o około 1000 ml – z powodu utraty krwi podczas porodu. Do 8. tygodnia masa krwinek czerwonych odbudowuje się, a hematokryt wraca do prawidłowych wartości.  

• Układ moczowy.

Kobiety po porodzie nierzadko skarżą się na wzmożone, czasem nawet bolesne oddawanie moczu. Podczas porodu drogą pochwową główka dziecka wywierała duży nacisk na pęcherz i cewkę moczową. W okresie poporodowym normalne jest więc odczuwanie bólu podczas oddawania moczu. Prawidłowa hiperfiltracja kłębuszkowa, wywołana ciążą, powraca do stanu wyjściowego (czyli sprzed ciąży) po 2 tygodniach.  

Inne, równie ważne zmiany zachodzące w okresie połogu to: 

• normalizacja gospodarki hormonalnej, 

• gojenie się ran poporodowych,  

• powrót płodności, 

• rozjaśnianie przebarwień na skórze, 

• powrót prawidłowego środka ciężkości ciała, 

• zmniejszanie się brzucha, utrata masy ciała.  

Przeczytaj: Jak przebiega poród naturalny? Jakie są fazy porodu?

Ile trwa połóg – etapy  

Okres poporodowy został podzielony na: 

• bezpośredni połóg – obejmujący pierwsze 24 godziny po porodzie, kiedy mogą wystąpić ostre powikłania po znieczuleniu lub po porodzie,  

• wczesny połóg, który trwa do pierwszego tygodnia po porodzie, 

• późny połóg, który obejmuje okres wymagany do inwolucji narządów płciowych i powrotu miesiączki; zwykle trwa ok. sześciu tygodni.

Sprawdź ofertę: Na kaszel u dzieci

Połóg po cesarskim cięciu a po porodzie naturalnym  

Połóg po cesarskim cięciu różni się nieco od połogu po porodzie naturalnym. Przede wszystkim połóg po CC może trwać dłużej – nawet do ośmiu miesięcy. Cięcie cesarskie jest przede wszystkim operacją, po której młoda mama musi kilka dni dłużej niż po porodzie drogą pochwową pozostać w szpitalu. Tak jak w przypadku porodu naturalnego połóg wiąże się z koniecznością pielęgnacji krocza, tak po cesarce młoda mama musi zadbać o odpowiednią pielęgnację rany.  

Przeczytaj: Pochwa po porodzie – czego się spodziewać?

Przyczyny nawrotu krwawienia w połogu 

Krwawienie w okresie sześciu tygodni po porodzie jest całkowicie normalne, zarówno w przypadku cięcia cesarskiego, jak i porodu siłami natury. Tego typu krwawienie może utrzymywać się nawet przez trzy tygodnie. Odchody poporodowe zmieniają kolor: początkowo są krwiste, ciemnoczerwone, różowe następnie brunatne, żółte, a pod koniec połogu stają się przezroczyste. Wśród przyczyn przedłużonego krwawienia po porodzie wymienia się zaś: regenerację miejsca łożyskowego w macicy, polipy łożyskowe, uszkodzenie krocza, popołogowe zapalenie błony śluzowej macicy i krwawienia z ran połogowych. Kiedy jednak należy zgłosić się jak najszybciej do lekarza? Trzeba skonsultować się z lekarzem, gdy: 

• krwawieniom towarzyszy silny ból brzucha, 

• odchody poporodowe mają nieprzyjemny zapach, 

• wystąpiła gorączka powyżej 38 st. C lub dreszcze,  

• w wydzielinie występują duże kawałki skrzepów,  

• krwawienie stało się wyjątkowo obfite – co może świadczyć o wystąpieniu krwotoku, 

• nastąpiło całkowite, nagłe zatrzymanie krwawienia.  

Co może zaniepokoić w połogu? Zagrożenia związane z połogiem  

Z jakimi objawami kobieta w połogu powinna jak najszybciej zgłosić się do lekarza? Każdorazowo, gdy wystąpi: 

• duszność, 

• bolesność i obrzęk kończyn dolnych,  

• gorączka, 

• bolesność, obrzmiałość piersi (szczególnie z towarzyszącą gorączką, co może świadczyć o ich zapaleniu), 

• ropna wydzielina z rany po cesarce, 

• silny ból brzucha,  

• zatrzymanie oddawania moczu,  

• uczucie przygnębienia, smutku – zwłaszcza jeśli trwa dłużej niż 10 dni od porodu. 

Co z kolei podczas połogu jest całkowicie normalne?  

• zlewne poty wynikające ze zmian hormonalnych, 

• uczucie przepełnienia w pochwie, 

• nasilenie krwawienia podczas karmienia piersią, 

• częste oddawanie moczu, 

• obrzęki kostek w pierwszych dniach połogu. 

Przeczytaj: Jak dbać o brzuch po porodzie?

Dieta w połogu – jak wspierać organizm w regeneracji? 

Niezależnie od tego, w jaki sposób przebiegł poród, ciało potrzebuje czasu, aby się zregenerować. Nie pozwól, aby zmartwienia związane z jedzeniem potęgowały stres i nieprzespane noce, gdy przystosowujesz się do swojego nowego trybu życia.  

Dieta w połogu to niezwykle istotna kwestia w życiu młodej matki – jest podstawą lepszego samopoczucia fizycznego i psychicznego: i to zarówno matki, jak i dziecka. Dieta poporodowa nie różni się znacząco od typowego planu zdrowego odżywiania. Wybieraj produkty, które pomogą ci zachować energię i przyspieszą regenerację po porodzie – zadbaj o zbilansowaną dietę, składającą się z owoców, warzyw, zbóż, pokarmów bogatych w białko i nabiał. Dbaj również o odpowiednie nawodnienie, tzn. pij minimum dwa litry wody dziennie, zwłaszcza jeśli karmisz dziecko piersią.   

Wiele pokarmów, których unikałaś w czasie ciąży (surowych ryb, jajek na miękko, niepasteryzowanych miękkich serów) możesz ponownie włączyć do swojej diety. Młoda mama w czasie laktacji wciąż jednak powinna unikać nikotyny i alkoholu.

Sprawdź oferty: Akcesoria dla mamy

Higiena w połogu  

W związku z tym, że w okresie połogu bardzo łatwo może dojść do infekcji, należy dbać o higienę osobistą w należyty sposób. Przedstawmy kilka podstawowych zasad:  

1. Podpaski należy wymieniać jak najczęściej – nie rzadziej niż co cztery godziny, również w nocy;   

2. Po każdej wymianie podpaski, oddaniu moczu, stolca należy podmyć się w kierunku odbytu; 

3. Do mycia należy używać zwykłego mydła lub płynu do higieny intymnej; 

4. Warto wybierać przewiewne, bawełniane majtki – mogą być również jednorazowe; 

5. Należy jak najczęściej wietrzyć krocze lub ranę po cesarskim cięciu; 

6. Należy unikać golenia okolic intymnych przez okres ok. miesiąca po porodzie; 

7. Ranę po cesarskim cięciu należy minimum dwa razy dziennie zdezynfekować specjalnym preparatem.  

Kąpiel w połogu – wanna czy prysznic? 

Choć długa, relaksująca kąpiel w wannie brzmi dla świeżo upieczonej mamy brzmi zapewne bardzo kusząco, w połogu zdecydowanie lepszym wyborem będzie krótki prysznic. Dlaczego? Ciepła woda rozszerza naczynia krwionośne, co może w konsekwencji doprowadzić do nadmiernego krwawienia.  

Podpaski na połóg – jakie wybrać? 

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów podpasek, podkładów i wkładek, dedykowanych kobietom w połogu. W pierwszych tygodniach jego trwania, kiedy tzw. odchody poporodowe są najbardziej intensywne, warto wybrać zdecydowanie większe, bardziej przewiewne i chłonne rodzaje. W następnych dniach, kiedy odchody połogowe stopniowo ustępują, można zdecydować się na zwykłe podpaski bawełniane.

Sprawdź ofertę: Żele na blizny u dzieci

Płyn do higieny intymnej w połogu 

Każda młoda mama wie, jak ważne jest utrzymywanie odpowiedniej higieny w okresie sześciu tygodni po porodzie. Do mycia i odświeżania okolic intymnych dobrym wyborem będzie specjalny żel lub płyn do higieny intymnej, który zapewni odpowiednie pH skóry (najlepiej wybierać te o pH ok. 5,5), zadba o naturalną florę bakteryjną pochwy, a dodatkowo złagodzi ewentualne podrażnienia i będzie odpowiednio pielęgnował krocze po porodzie.  

Czego w połogu nie wolno robić?  

Wiele kobiet z pewnością zastanawia się, czego nie robić w czasie połogu, aby nie zaszkodzić sobie oraz swojemu maluszkowi. Co w czasie połogu jest „zabronione”?  

• stosowanie tamponów, 

• współżycie, 

• odchudzanie się,  

• dźwiganie, nadwyrężanie mięśni brzucha,  

• kąpiele w wannie, basen,  

• nadmierna aktywność fizyczna.  

Dlaczego? Połóg, choć zdajemy sobie sprawę, że w praktyce nie jest to proste, powinien być dla młodej mamy czasem odpoczynku. Organizm potrzebuje czasu na regenerację – stąd z forsownymi ćwiczeniami na siłowni lepiej poczekać kilka tygodni. Dobrym wyborem podczas połogu będą z kolei energiczne spacery, rozciąganie się czy lekka gimnastyka. Staraj się nie skupiać tylko na odchudzaniu i na powrocie do ulubionej pary dżinsów. Zamiast tego potraktuj ćwiczenia jako sposób na zachowanie zdrowia i energii potrzebnej do opieki nad dzieckiem. 

Okres połogu a współżycie   

W pewnym momencie po porodzie kobieta może się zastanawiać, kiedy może znów zacząć uprawiać seks. Z uwagi na możliwość infekcji dróg rodnych w połogu, kontakty seksualne nie są zalecane w okresie sześciu tygodni po porodzie. Jeśli czujesz się gotowa wcześniej, poproś swojego lekarza o indywidualną poradę. 

Zanim ponownie zaczniesz uprawiać seks, zastanów się, jakiej metody antykoncepcji użyjesz. Nawet jeśli planujesz powiększyć swoją rodzinę, zalecane jest odczekanie co najmniej kolejnych 12 miesięcy (a w przypadku cięcia cesarskiego nawet 2 lata) przed kolejną próbą poczęcia, aby dać organizmowi czas na pełną regenerację między ciążami.  

Czy w połogu można zajść w ciążę? 

Kiedy kobieta w połogu karmi wyłącznie piersią, zmiany hormonalne oddziałują na drogi rodne: hamują owulację i menstruację, przez co okres może nie wystąpić nawet przez kilka miesięcy. Niektóre kobiety nie miesiączkują nawet przez rok, w zależności od częstotliwości karmienia piersią. Czy to oznacza, że ​​nie można zajść w ciążę? Odpowiedź brzmi nie, dlatego u kobiet karmiących piersią można zastosować wiele rodzajów antykoncepcji – m.in. wkładki domaciczne i tabletki jednoskładnikowe.  

Połóg – warto wiedzieć  

Po porodzie na stan emocjonalny kobiety wpływają różne zmiany – fizyczne, hormonalne i psychiczne. Urodzenie dziecka powoduje zmiany stężenia hormonów ciążowych, a wahania te mogą negatywnie wpływać na zachowanie kobiet. Syndrom „baby blues”, określany jako smutek poporodowy występuje niezwykle często – nawet u 80% młodych mam. Objawy zwykle ustępują w ciągu dwóch pierwszych tygodni, jednak jeśli utrzymują się dłużej, warto skontaktować się ze specjalistą, gdyż mogą one wskazywać na depresję poporodową. Objawy depresji poporodowej obejmują: 

• obniżenie nastroju, płaczliwość, smutek,  

• utratę zainteresowań, 

• zmniejszenie lub wzrost apetytu, 

• przygnębienie,  

• nadmierną senność lub bezsenność, 

• problemy z koncentracją,  

• pojawienie się myśli samobójczych.  

Czy połóg po ciąży bliźniaczej przebiega tak samo jak po pojedynczej? 

Połóg po ciąży bliźniaczej nierzadko bywa dłuższy i bardziej bolesny niż w przypadku połogu po ciąży pojedynczej. Związane jest to m.in. z silniejszym rozciągnięciem macicy podczas ciąży, co wiąże się także z większym ryzykiem powikłań poporodowych. Pamiętajmy, żeby w razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów skontaktować się z lekarzem.  

Połóg a basen – czy można w tym czasie pływać? 

Z uwagi na zwiększone ryzyko zakażenia krocza lub rany po cięciu cesarskim, na czas połogu lepiej zrezygnować z basenu. Pierwszy raz na basen po porodzie warto wybrać się minimum sześć tygodni po porodzie. W każdym przypadku warto jednak skonsultować się ze swoim lekarzem ginekologiem.  

Bibliografia