Jak powstaje blizna? Rodzaje blizn, usuwanie, profilaktyka

Spis treści:

1. Czym jest blizna i jak powstaje?
2. Rodzaje blizn
3. Specyfika konkretnych blizn – na co zwrócić uwagę?
4. Jak pozbyć się blizny?
5. Jak zapobiec bliznom? Profilaktyka

Czym jest blizna i jak powstaje? 

Pojawianie się blizn to naturalna odpowiedź organizmu na uszkodzenia skóry. Polega na uzupełnianiu ubytków łączną tkanką włóknistą. Dermatolodzy wyróżniają trzy podstawowe etapy powstawania blizny: 

• rozwój stanu zapalnego – w miejscu uszkodzenia powłoki skórnej powstaje stan zapalny, który jest wynikiem stymulowania czynników wzrostowych; 

• proliferacja – rana wypełnia się włóknami kolagenowymi, które uzupełniają ubytek; 

• przebudowa – blizna stopniowo przemienia się w zwykłą skórę właściwą. Warto zwrócić uwagę, że w przypadku rozległych lub głębokich uszkodzeń blizny mogą nigdy nie zniknąć całkowicie. 

Sprawdź ofertę: Opatrunki silikonowe na blizny

Rodzaje blizn 

Blizny klasyfikuje się przede wszystkim ze względu na wygląd oraz przyczynę ich powstania. Umiejętność ich rozróżnienia jest ważna, ponieważ pozwala na wdrożenie skutecznej profilaktyki. 

Blizny linijne 

Blizny linijne to najmniejsze i mało inwazyjne spośród wszystkich rodzajów zmian skórnych. Powstają zwykle w wyniku prostego skaleczenia, dobrze się goją i nie powodują obkurczania tkanki otaczającej ranę. 

Blizny linijne zaczynają goić się już po upływie kilku dni, szybko przykrywając się strupem, który odpada, pozostawiając pod spodem blady ślad. 

Blizny zanikowe 

Przyczyną powstawania blizn zanikowych (inaczej określanych jako atroficzne) jest nieprawidłowa synteza kolagenu w głębokich warstwach skóry. Powodują je m.in. choroby skóry, np. ospa lub trądzik. Ilość powstałych ubytków w skórze jest ściśle powiązana z tym, jak ciężko przebiegała choroba. 

Blizny przerostowe 

Blizny przerostowe powstają wskutek nadmiernego odkładania się włókien kolagenowych. Występują wyłącznie w obrębie zranienia (w odróżnieniu od keloidów) i zwykle są silnie widoczne. 

Na powstawanie blizn przerostowych wpływ na wiele czynników, w tym czas gojenia się rany, miejsce jej powstania oraz predyspozycje genetyczne. 

Bliznowce 

Bliznowce, czyli tzw. keloidy w mniejszym stopniu przypominają klasyczne blizny linijne, a w większym narośl na powierzchni skóry. Podobnie jak w przypadku blizn przerostowych, również bliznowce powstają na skutek różnych przyczyn, w tym zaburzenia procesu gojenia rany. 

Wskazuje się, że ryzyko powstania bliznowców wzrasta m.in. u osób cierpiących na choroby metaboliczne, autoimmunologiczne oraz naczyniowe. 

Specyfika konkretnych blizn – na co zwrócić uwagę? 

Choć na pierwszy rzut oka wszystkie blizny wyglądają niemal tak samo, warto pamiętać, że sposób postępowania może różnić się w zależności od mechanizmu powstania zmiany skórnej. 

Blizny po CC 

Blizny po CC mają charakterystyczny kształt przypominający półksiężyc. Rozróżnia się blizny majtkowe, pochwowe oraz brzuszne w zależności od miejsca wykonania zabiegu. Ślad jest dosyć szeroki i ma zwykle około 3,5 mm. Po zdjęciu opatrunku należy zachować szczególną ostrożność, aby utrzymać gojącą się ranę w czystości. Dzięki temu pacjentka zapobiega zakażeniu, a tym samym zmniejsza ryzyko pozostania widocznych śladów na skórze. Brak dbałości o ranę może spowodować rozejście blizny po CC. 

Blizny po trądziku 

Pojawienie się blizn potrądzikowych ma związek z chorobą skóry, która powoduje łojotok, liczne grudki, zaskórniki, ale także właśnie blizny. Wyróżnia się wiele typów trądziku, przy czym pojawienie się zmian skórnych jest charakterystyczne przede wszystkim dla postaci ropowiczej, bliznowatej i skupionej. Mogą one jednak współwystępować również przy innych rodzajach choroby. 

Przeczytaj: Skóra trądzikowa

Blizny po ospie i innych chorobach 

Blizny po ospie powstają poprzez nadkażanie niewielkich ranek, pojawiających się na powierzchni skóry. Aby ograniczyć zmiany skórne, należy przede wszystkim dbać o higienę – niezwykle ważne są regularne kąpiele, wymiana pościeli i ręcznika, a przede wszystkim unikanie drapania krostek. 

Blizny po usunięciu pieprzyka 

Blizny po chirurgicznym usunięciu pieprzyka zwykle goją się bardzo dobrze. Sam zabieg zaleca się przeprowadzać zimą, aby zminimalizować ekspozycję pacjenta na słońce. Jest on przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym, więc nie trzeba obawiać się o dyskomfort i ból.

Blizny po operacji 

Blizny po operacji powstają wskutek wykonania inwazyjnego zabiegu chirurgicznego. Rozmiar i czas gojenia się blizny zależy przede wszystkim od zakresu uszkodzeń, zdolności regeneracyjnych pacjenta oraz zastosowanych sposobów pielęgnacji rany. 

Blizny pooparzeniowe 

Blizny pooparzeniowe często wyróżniają się rozległością uszkodzeń i nieregularnymi brzegami zmiany skórnej, a także długim i uciążliwym procesem gojenia. Poparzona tkanka staje się nadwrażliwa na dotyk, zimno i inne czynniki mechaniczne. Aby doszło do uszkodzeń naskórka w wyniku działania wysokiej temperatury, wystarczy ekspozycja na ciepłotę 42⁰C przez kilka godzin (np. praca fizyczna na odkrytym terenie w upale). 

Jak pozbyć się blizny? 

Blizny powodują u wielu osób dyskomfort psychiczny. Z tego powodu pacjenci usiłują pozbyć się zmian na własną rękę. Czy jest to możliwe? 

Kosmetyki na blizny 

Kosmetyki na blizny zawierają przede wszystkim związki o charakterze nawilżającym (np. polidimetylosiloksan), zmiękczającym (np. triisononanoin, palmitynian retinylu) oraz klasyczne substancje nawilżające (np. pantenol, glicerynę). 

Zabiegi na blizny 

Nowoczesne metody usuwania blizn obejmują przede wszystkim laseroterapię z wykorzystaniem lasera frakcyjnego CO2. Innym zabiegiem jest mezoterapia mikroigłowa, która poprzez wykonywanie nakłuć stymuluje naturalne procesy odbudowy skóry. 

Pojedynczych i płytkich blizn można pozbyć się też poprzez mikrodermabrazję diamentową. W wielu gabinetach kosmetycznych stosuje się peelingi chemiczne, które wspomagają likwidację zmian skórnych. 

Fizjoterapia i mobilizacja blizny 

Rehabilitacja i mobilizacja blizny są niezbędne, aby zapobiec pojawieniu się ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu, np. poprzez występowanie wad postawy czy przykurczy. Pracę z blizną można jednak rozpocząć dopiero po całkowitym zagojeniu się rany. 

Zabiegi fizjoterapeutyczne w przypadku blizn obejmują m.in. terapię manualną, masaże lecznicze, kinesiotaping. Dodatkowo, stosuje się pomocniczo fizykoterapię w postaci np. laseroterapii lub jonoforezy. 

Jak zapobiec bliznom? Profilaktyka 

Aby zmniejszyć ryzyko powstania nieestetycznej blizny, pacjent może wykonać podstawowe zabiegi profilaktyczne w domu. Przede wszystkim należy szybko i dokładnie odkazić ranę preparatem antyseptycznym oraz założyć jałowy opatrunek. Uszkodzenie skóry powinno być chronione przed dalszymi podrażnieniami i drapaniem. Może być to szczególnie uciążliwe w trakcie gojenia, kiedy gromadząca się tkanka łączna zaczyna uporczywie swędzieć. 

Zmiany skórne w postaci blizn często goją się samodzielnie. Jeśli jednak pacjent obawia się o to, co może stać się z blizną, wątpliwości należy skonsultować z dermatologiem. Potencjalne powikłania obejmują m.in. rozejście się blizny, a nawet endometriozę w bliźnie po CC. 

Bibliografia