Opryszczka zwykła (Herpes simplex) to bardzo częsta dolegliwość, która może wystąpić w każdym wieku, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Jakie są przyczyny tej przypadłości? Jak możemy leczyć opryszczkę? Dowiedzmy się więcej na temat tej infekcji wirusowej.
Spis treści:
- Czym jest opryszczka?
- Opryszczka – przyczyny. Jaki wirus powoduje opryszczkę?
- Objawy opryszczki
- Gdzie opryszczka może wystąpić?
- Opryszczka u dzieci
- Jak pozbyć się opryszczki? Leczenie
- Ile trwa opryszczka u dzieci i dorosłych?
- Jak zapobiec opryszczce? Prewencja
- Opryszczka – warto wiedzieć
Czym jest opryszczka?
Potocznie używana nazwa „opryszczka” oznacza infekcję wirusowa, wywoływaną przez wirusa opryszczki zwykłej (HSV – Herpes simplex virus). Do zakażenia wirusem HSV dochodzi przez kontakt bezpośredni ze zmianami skórnymi, zaś w przypadku HSV-2 dominującą drogą zakażenia są kontakty seksualne. Człowiek jest jedynym rezerwuarem tego wirusa. Zakażenie HSV może powodować nawroty (nawracająca opryszczka), ponieważ wirus ten po wniknięciu do organizmu dostaje się do zwojów nerwowych, gdzie pozostaje w postaci utajonej.
Sprawdź ofertę: Leczenie opryszczki
Opryszczka – przyczyny. Jaki wirus powoduje opryszczkę?
Przyczyną opryszczki jest zakażenie wirusem HSV. Opryszczka wargowa – czy ogólnie mówiąc opryszczka na twarzy – jest wywoływana najczęściej przez typ 1 tego wirusa, a więc HSV-1. Z kolei opryszczka narządów płciowych (opryszczka genitalna) w większości przypadków jest wywoływana przez HSV-2, choć zmiany opryszczkowe w innych lokalizacjach w pewnych przypadkach też mogą być wywołane przez ten typ wirusa.
Przeczytaj: Opryszczka narządów płciowych
Objawy opryszczki
Typowymi wykwitami w przebiegu opryszczki zwykłej są drobne pęcherzyki umieszczone na rumieniowym podłożu (zaczerwienieniu). Pęcherzyki wypełnione są płynem, mogą pękać, co prowadzi do pojawienia się nadżerek i strupów. Zdarza się, że wystąpienie zmian skórnych poprzedzają tak zwane objawy prodromalne, a więc uczucie świądu i pieczenia w miejscu, gdzie pojawią się wykwity. Pierwszorazowe, objawowe zakażenie wirusem opryszczki cechuje się zazwyczaj bardziej nasilonymi objawami niż nawroty choroby.
Jak wygląda opryszczka? Zdjęcie
Gdzie opryszczka może wystąpić?
Opryszczka zwykła najczęściej lokalizuje się na pograniczu czerwieni wargowej i skóry, choć zmiany mogą wystąpić w każdym miejscu na ciele (na przykład na tułowiu, czy na kończynach). W przypadku infekcji HSV-2, zmiany najczęściej pojawiają się w okolicy narządów płciowych. U kobiet są to wargi sromowe większe i mniejsze, u mężczyzn może to być napletek, skóra prącia, czy okolice wędzidełka. U obu płci zmiany mogą pojawić się także w okolicy okołoodbytowej, a także w okolicy ud lub pośladków.
Jak przebiega opryszczka? Fazy
W przypadku nawrotów opryszczki zwykłej, jak już zostało wspomniane, często na początku dominują objawy prodromalne. Następnie pojawiają się charakterystyczne wykwity, a więc niewielkie pęcherzyki, wypełnione początkowo treścią surowiczą, a następnie zaś żółtą treścią ropną. W kolejnym etapie pęcherzyki pękają, co prowadzi do pojawienia się nadżerek i strupów, które po kilku dniach znikają bez pozostawienia blizny.
Opryszczka u dzieci
Dzieci są często narażone na opryszczkę, ponieważ ich układ odpornościowy nie jest do końca wykształcony i nie potrafi wystarczająco skutecznie walczyć z wirusem. Dzieci najczęściej zarażają się od rodziców albo rówieśników w szkole, czy przedszkolu. Opryszczka u dzieci może się pojawić nie tylko na wargach, ale również wewnątrz buzi, w nosie, czy w okolicach oczu. Zazwyczaj objawy obejmują wykwit skórny, brak apetytu, niepokój, gorączkę i utrzymują się od 5 do 7 dni. Leczenie wymaga kontaktu z pediatrą. Opryszczka jest niebezpieczna i noworodków i niemowląt oraz u dzieci z zaburzeniami odporności. U małych dzieci pierwotne zakażenie przebiega najczęściej z opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej, któremu towarzyszy gorączka i duży dyskomfort w jamie ustnej, czego konsekwencją są problemy z przyjmowaniem pokarmów i płynów.
Bardzo ważne jest, aby osoby z objawami opryszczki nie całowały dzieci i nie korzystały z tych samych naczyń czy sztućców.
Jak pozbyć się opryszczki? Leczenie
Leczeniem z wyboru są tabletki na opryszczkę, zawierające w swoim składzie substancję przeciwwirusową – acyklowir. Dawkowanie w opryszczce to 200 mg w tabletkach, stosowane pięć razy dziennie przez ok. 5-10 dni. Inne substancje o działaniu przeciwwirusowym, które również mogą być wykorzystane to famcyklowir i walacyklowir.
Przy nawrotach opryszczki lekarz może zdecydować się na leczenie profilaktyczne, polegające na przyjmowaniu acyklowiru nawet przez 6-12 miesięcy – w dawce 400 mg, dwa razy dziennie. W przypadku nadkażeń bakteryjnych zastosowanie znajduje maść na opryszczkę z antybiotykiem.
Domowe sposoby na opryszczkę
Znane są różne domowe sposoby na opryszczkę. Metody takie jak olejek z drzewa herbacianego na opryszczkę, czy miód na opryszczkę nie są skutecznym rozwiązaniem, w porównaniu do leków opisywanych powyżej.
Aspiryna na opryszczkę również nie działa przyczynowo, choć może w pewien sposób eliminować objawy zapalenia. Pasta do zębów na opryszczkę może z kolei nadmiernie wysuszyć zmiany i wydłużyć proces gojenia. Lepszym rozwiązaniem będzie plaster na opryszczkę, który zawiera np. kwas hialuronowy i zapobiega wysuszaniu zmiany, a co szczególnie ważne: ogranicza manipulacje pacjenta w obrębie zmian, co chroni przed nadkażeniami.
Więcej na temat: Domowe sposoby na opryszczkę wargową
Ile trwa opryszczka u dzieci i dorosłych?
Zmiany o charakterze opryszczki utrzymują się zazwyczaj do 10-14 dni, jednak przy zakażeniu pierwotnym (pierwszorazowym) mogą trwać dłużej. W tym przypadku czas ich trwania to nawet kilka tygodni.
Jak zapobiec opryszczce? Prewencja
Aby zapobiegać zakażeniu wirusem opryszczki, warto unikać kontaktu bezpośredniego z osobami chorymi (unikać całowania, stosowania tej samej szminki, czy sztućców). Unikanie kontaktów seksualnych z osobą, u której występuje opryszczka miejsc intymnych również pozwala na zmniejszenie ryzyka zakażenia.
Opryszczka – warto wiedzieć
Oto najczęściej zadawane pytania na temat opryszczki, jej przebiegu i powikłań:
Zajady, a więc zapalenie kątów ust, ma inne przyczyny niż opryszczka zwykła. Inaczej też wygląda, gdyż są to typowo zmiany rumieniowo-złuszczające i popękania, zlokalizowane w kącikach ust. Jeżeli mamy wątpliwości, co do rozpoznania, warto odwiedzić lekarza.
Opryszczka o typowym przebiegu nie pozostawia blizn. Jednak przy manipulowaniu mechanicznym w obrębie zmian i przy zakażeniach bakteryjnych istnieje ryzyko pozostawienia blizn.
Same miejscowe objawy nie są przeciwwskazaniem do szczepienia, jednak, jeżeli wystąpią objawy ogólne (jak gorączka, czy dreszcze), to lepiej będzie przesunąć szczepienie. Ostateczną decyzję podejmuje jednak lekarz kwalifikujący do szczepienia po zbadaniu pacjenta.
W przypadku obecności aktywnych zmian na czerwieni wargowej, lepiej przełożyć wizytę. Podczas zabiegu może dojść do podrażnienia mechanicznego zmian i ich rozprzestrzenia się. Takie manipulacje mogą pogorszyć proces gojenia. Co więcej, pojawiając się z infekcją wirusową w gabinecie stomatologa, narażamy personel na możliwość zakażenia.
Opryszczka jest zaraźliwa, a do zakażenia dochodzi przez kontakt bezpośredni ze zmianami skórnymi i wydzielinami. Do zakażenia może dojść też na drodze kontaktów seksualnych. Prezerwatywa zmniejsza ryzyko zakażenia, ale nie eliminuje go całkowicie.
Bibliografia
Jabłońska S. (2005), Dermatologia, Wyd. PZWL, Warszawa.
Rudnicka L. i in. (2022), Współczesna dermatologia, t. 1, Wyd. PZWL, Warszawa.
