Ból z tyłu głowy może mieć wiele przyczyn. Może towarzyszyć nadciśnieniu, chorobom zwyrodnieniowym, migrenie, infekcjom ucha środkowego. Czasami jednak przyczyna bólu z tyłu głowy jest znacznie groźniejsza i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej: mowa o guzach mózgu, krwotokach podpajęczynówkowych czy urazach neurologicznych.
Spis treści:
- Ból z tyłu głowy – przyczyny
- Kiedy ból z tyłu głowy jest powodem do niepokoju? Na jakie poważne choroby może wskazywać?
- Ból z tyłu głowy – jak sobie z nim poradzić?
- Ból z tyłu głowy – jakie badania wykonać?
Ból z tyłu głowy może być również niezwiązany z innymi chorobami – dotyczy to napięciowego bólu głowy, który pojawia się w wyniku przemęczenia, nadmiernego stresu czy odwodnienia. Celem leczenia bólów z tyłu głowy powinno być usunięcie przyczyny jego występowania, doraźnie stosuje się również farmakologiczne metody łagodzenia bólu.
Ból z tyłu głowy może mieć wiele przyczyn. Bóle głowy najogólniej dzieli się na bóle pierwotne (gdy ból głowy stanowi objaw podstawowy, którego przyczyna zwykle jest nieznana) i bóle wtórne (objaw spowodowany inną chorobą).
Przyczyny bólu z tyłu głowy są różne – od błahych, spowodowanych zmianami hormonalnymi czy wyczerpującym trybem życia do poważnych, zagrażających zdrowiu, a nawet życiu (guzy mózgu, krwotok podpajęczynówkowy, ciężkie urazy).
U starszych pacjentów ból z tyłu głowy jest częstym objawem nadciśnienia tętniczego. W tym przypadku ból ma zwykle charakter pulsujący i pojawia się w wyniku gwałtownego wzrostu ciśnienia (znacznie powyżej wartości typowej dla danego pacjenta). Nasila się podczas wysiłku fizycznego i występuje symetrycznie po obu stronach głowy.
Często występuje również napięciowy ból z tyłu głowy, zaliczany do bólów pierwotnych, czyli niezwiązanych z innymi jednostkami chorobowymi. Jest łagodny, zwykle wynika z nieprawidłowego trybu życia: odwodnienia, stresu, przepracowania, niedojadania. Ma charakter obustronny i uciskowy, pacjenci opisują go często jako wrażenie ciasnego hełmu założonego na głowę.
Ból z tyłu głowy może również towarzyszyć pacjentom cierpiącym na migrenę. W odróżnieniu od napięciowego bólu głowy w przypadku migreny ból występuje po jednej stronie głowy, ma również dużo większe nasilenie. Epizodom migreny towarzyszą zwykle objawy dodatkowe: nudności, wymioty, mdłości, światłowstręt, nadwrażliwość na dźwięki i zapachy, a u niektórych pacjentów – aura.
Sprawdź: leki przeciwbólowe na aptelii
Ból z tyłu głowy może być również związany z zapaleniem ucha środkowego. Mogą mu towarzyszyć typowe objawy infekcji: gorączka, złe samopoczucie, powiększenie węzłów chłonnych. Charakterystyczną cechą bólu z tyłu głowy w przebiegu zapalenia ucha środkowego jest jego nasilanie się podczas uciskania wyrostka sutkowego (część kości skroniowej za małżowiną uszną, wyczuwalna jako wystający „guzek”). Stany zapalne w obrębie ucha środkowego mogą być wywoływane przez bakterie, wirusy i grzyby.
Ból z tyłu głowy występuje również u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie szyjnego odcinka kręgosłupa. Zniekształcone kręgi, uciskając na okoliczne nerwy, powodują dolegliwości bólowe, a także inne objawy: drętwienia i mrowienia rąk, zawroty głowy. Ta przyczyna bólów z tyłu głowy jest szczególnie częsta u pacjentów w podeszłym wieku, a także u osób prowadzących siedzący tryb życia.
Ból z tyłu głowy może być również spowodowany stanami zagrażającymi zdrowiu, a nawet życiu – skutki jego zbagatelizowania mogą być naprawdę niebezpieczne. Ból z tyłu głowy może być objawem krwotoku podpajęczynówkowego. Dochodzi do niego w wyniku pęknięcia tętnicy mózgowej, z której krew wylewa się do przestrzeni podpajęczynówkowej. Objawia się bardzo silnym bólem z tyłu głowy, któremu towarzyszą nudności, wymioty, a także napady padaczkowe, a nawet utrata przytomności.
Ból z tyłu głowy może świadczyć o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Charakterystycznym objawem towarzyszącym jest sztywność karku, zwykle również wysoka gorączka, światłowstręt i zaburzenia świadomości.
Guz mózgu również może dawać dolegliwości bólowe z tyłu głowy. Ból jest silny, ma charakter uciskający (związany z uciskiem guza na otaczające go tkanki). Wraz ze wzrostem guza ból zwykle nasila się, pojawiają się również objawy ze strony układu nerwowego (wymioty, szczególnie zaraz po przebudzeniu, niedowłady, zaburzenia widzenia, zmiany w zachowaniu).
Ból z tyłu głowy może być również skutkiem urazu tej okolicy.
Leczenie bólu z tyłu głowy zależy od przyczyny jego występowania. Jeśli ból z tyłu głowy spowodowany jest innym schorzeniem, jedynym skutecznym sposobem, aby go pokonać, jest leczenie przyczynowe. Najgroźniejsze przyczyny bólu z tyłu głowy wymagają pilnej interwencji lekarskiej. W przypadku guzów mózgu, krwotoków podpajęczynówkowych czy urazów konieczne może być leczenie zabiegowe.
Ból głowy towarzyszący nadciśnieniu wymaga konsultacji z internistą lub kardiologiem, który dobierze odpowiednie leczenie farmakologiczne. W przypadku bólów będących objawem infekcji ucha środkowego niezbędne może być leczenie przeciwdrobnoustrojowe. Przy chorobach zwyrodnieniowych najważniejszym elementem postępowania jest fizjoterapia i dobrana do możliwości pacjenta aktywność ruchowa. W przypadku napięciowych bólów głowy, które nie są związane z inną chorobą, stosuje się zwykle doraźne leczenie przeciwbólowe.
Gdy epizody bólu z tyłu głowy powtarzają się, należy udać się do lekarza rodzinnego. Badań diagnostycznych nie warto wykonywać na własną rękę. Ból z tyłu głowy może mieć tak dużo różnych przyczyn, że potrzebne jest szersze spojrzenie na całokształt samopoczucia pacjenta.
Specjalista na podstawie zebranego wywiadu pokieruje dalszym procesem diagnostycznym, którym zwykle zajmuje się lekarz neurolog. Na pierwszej wizycie zada pytania o częstotliwość występowania dolegliwości bólowych, ich dokładne umiejscowienie, intensywność i czas trwania, a także o występowanie objawów dodatkowych. Zapyta również o przyjmowane leki i choroby współistniejące. Zwykle konieczne jest wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych (morfologia krwi, CRP, poziom elektrolitów), ale najwięcej informacji na temat przyczyn bólu z tyłu głowy dostarczają badania obrazowe: tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.
Tomografia komputerowa pozwala na ocenę anatomicznych struktur głowy i szyi (wykonywana w przypadku podejrzenia chorób nowotworowych czy zmian zwyrodnieniowych), rezonans magnetyczny z kolei dokładniej obrazuje m.in. choroby naczyniowe. Diagnostyka bólów z tyłu głowy może być poszerzona o badanie EEG czy badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.
