Zapalenie opon mózgowych – objawy, przyczyny i leczenie

Spis treści

1. Najważniejsze informacje o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych
2. Przyczyny zapalenia opon mózgowych
3. Czym objawia się zapalenie opon mózgowych?
4. Odkleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
5. Leczenie infekcji

Opony mózgowo-rdzeniowe są zbudowane z tkanki łącznej. Są to błony, które otaczają mózg i rdzeń kręgowy. Ich funkcją jest ochrona przed czynnikami zewnętrznymi i urazami mechanicznymi oraz amortyzowanie. Wyróżnia się opony: twardą, pajęczą i miękką. Między dwiema ostatnimi obecna jest wąska przestrzeń. Wypełnia ją płyn mózgowo-rdzeniowy. Jest to przejrzysta ciecz. Pełni ona funkcje ochronne i regulacyjne. Każdego dnia organizm produkuje nawet 500 ml płynu mózgowo-rdzeniowego. Odgrywa on ważną rolę w diagnostyce ZOMR.

Kup w aptece: Preparaty na odporność dla dzieci

Najważniejsze informacje o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR) to choroba infekcyjna. W jej przebiegu pojawia się stan zapalny spowodowany obecnością patogenów w płynie mózgowo-rdzeniowym. Początkowo obejmuje on opony pajęczą i miękką, może jednak zająć też tkankę mózgową. Choroba wymaga odpowiedniego rozpoznania i wdrożenia terapii. Powinna ona zacząć się natychmiast, aby zminimalizować ryzyko powikłań.

Infekcja obejmująca opony mózgowo-rdzeniowe może wystąpić w każdym wieku, jednak najbardziej niebezpieczne jest u niemowląt i małych dzieci. Również w tej grupie wiekowej obserwuje się najwięcej zachorowań każdego roku. Większość przypadków odnotowuje się jesienią oraz wczesną wiosną, ponieważ wtedy przypada okres infekcji meningokokowych – bakterii będących jedną z przyczyn choroby. Przenoszą się one przez bezpośredni kontakt oraz drogą kropelkową. Źródłem jest osoba chora, a także bezobjawowy nosiciel.

Sprawdź ofertę: Witaminy i minerały

Przyczyny zapalenia opon mózgowych

Przyczyną ZOMR u dorosłych i dzieci jest infekcja. Odpowiedzialne są za nią bakterie, wirusy, pierwotniaki, grzyby lub pasożyty. Niekiedy obserwuje się rozwój choroby w wyniku procesów immunologicznych (np. u chorych na toczeń rumieniowaty układowy).

Za infekcję odpowiadają następujące bakterie:

• meningokoki,

• pneumokoki,

• Haemophilus influenzae,

• pałeczka okrężnicy (E.coli).

Wirusy odpowiedzialne za rozwój ZOMR to: enterowirusy, wirusy Coxsackie, wirus ospy wietrznej i półpaśca, grypy i odkleszczowego zapalenia mózgu. Natomiast grzyby należą m.in. do rodziny Candida. Do zakażenia drobnoustrojami dochodzi drogą kropelkową przez bezpośredni kontakt z ich nosicielem. Patogeny przenoszą się następnie do układu nerwowego wraz z krwią. Patogeny wnikają też bezpośrednio do tkanki nerwowej, gdy dojdzie do urazu czaszki.

Czym objawia się zapalenie opon mózgowych?

Objawy ZOMR u dorosłych i dzieci zwykle pojawiają się nagle. Stan osoby chorej może też pogorszyć się gwałtownie. Wówczas pojawia się stan zagrożenia życia.

Dolegliwości występujące przy zapaleniu opon mózgowych u dzieci i dorosłych to głównie:

• pulsujący ból głowy o dużym nasileniu,

• wzrost temperatury ciała (powyżej 39℃),

• dreszcze,

• nudności i zwracanie treści pokarmowej,

• sztywność karku,

• światłowstręt.

Pojawić mogą się też: ból gardła, zmiany na skórze i opryszczka. Gdy dochodzi do zajęcia tkanki mózgowej, zdarzają się zaburzenia świadomości, niedowłady kończyn, drgawki. Pogorszenie stanu chorego może skutkować nawet zapadnięciem w śpiączkę, rozwinięciem się niewydolności oddechowej lub sepsą.

Sprawdź także: Objawy sepsy u dorosłych i dzieci, na które trzeba zwrócić uwagę

Odkleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Jednym z rodzajów jest odkleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Jest to wynik zakażenia bakterią Borrelia burgdorferi, którą przenoszą kleszcze. Warto pamiętać, że w jej przypadku mogą występować łagodne objawy ZOMR. Ograniczają się one tylko do silnego bólu głowy.

Leczenie infekcji

Osoba, u której pojawiają się objawy ZOMR, powinna możliwie szybko znaleźć się pod opieką lekarza. Diagnostyka opiera się na badaniach laboratoryjnych krwi oraz płynu mózgowo-rdzeniowego. Po postawieniu diagnozy konieczne jest niezwłoczne rozpoczęcie leczenia.

Leczenie ZOMR zależy od tego, co jest przyczyną schorzenia. Przy infekcjach bakteryjnych konieczne jest podawanie antybiotyków. Zakażenia grzybicze leczy się środkami przeciwgrzybiczymi. Przy infekcji wirusowej działania skupiają się na łagodzeniu objawów. Terapia jest dopasowywana indywidualnie do każdej osoby na podstawie jej stanu.

Bakteryjnemu ZOMR można zapobiegać poprzez szczepienia. Skorzystać można ze szczepionek przeciwko pneumokokom i meningokokom. W Polsce są podawane zarówno niemowlętom, jak i osobom dorosłym.

Bibliografia