Jelitówka – objawy, przebieg, dieta w chorobie

Spis treści:

1. Jelitówka, grypa żołądkowa, rotawirus – czy to jest to samo schorzenie?
2. Wirusy grypy żołądkowej – przyczyny choroby
3. Grypa żołądkowa – jak długo chory zaraża?
4. Jak rozpoznać grypę żołądkową – objawy
5. Rotawirus u niemowląt
6. Rotawirus u dorosłego
7. Jelitówka w ciąży
8. Jelitówka a zatrucie – jak rozpoznać?
9. Rotawirus – leczenie
10. Co pić i jeść podczas grypy żołądkowej – dieta
11. Jakie mogą być powikłania po grypie żołądkowej?
12. Szczepienie na rotawirusy

Jelitówka, grypa żołądkowa, rotawirus – czy to jest to samo schorzenie?

Grypa żołądkowo-jelitowa ma wiele nazw, z których większość występuje jedynie w języku potocznym i nie jest stosowana przez przedstawicieli służb medycznych. Różnice w nazewnictwie mogą sprawić, że wielu pacjentów ma wątpliwości, co do identyfikacji objawów choroby. Rzeczywiście na świecie najczęstszą przyczyną dolegliwości są rotawirusy (u dzieci) oraz norowirusy (u osób dorosłych). Poza nimi bardzo podobne objawy mogą powodować również astrowirusy i adenowirusy oraz sapowirusy. U dzieci wirusowa postać choroby jest odpowiedzialna za ponad 70% wszystkich przypadków zachorowań w związku z niewykształconą odpornością, ale też niższą świadomością higieny.

Za zapalenia bakteryjne odpowiadają najczęściej patogeny Escherichia coli oraz Campylobacter. Ze względu na wysoką częstotliwość zakażeń wirusowych dla uproszczenia można przyjąć, że grypa jelitowa ma przede wszystkim taką właśnie etiologię. Zarażenia grypą żołądkową występują na całym świecie. W państwach leżących w klimacie umiarkowanym, jak Polska, szczyt zachorowań przypada w okresie wzmożonej aktywności wirusów, podczas miesięcy jesienno-zimowych, ale w mniejszym natężeniu choroba pojawia się przez cały rok.

Sprawdź ofertę: Leki na ból brzucha

Wirusy grypy żołądkowej – przyczyny choroby

Wirusy grypy żołądkowo-jelitowej mogą przenosić się na wiele sposobów, dlatego często klasyfikuje się ją jako jedną z tzw. chorób brudnych rąk. Okres wylęgania rotawirusów wynosi zwykle od 24 do 72 godzin. Do zakażenia rotawirusem najczęściej dochodzi poprzez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się patogeny, np. nieumyta żywność, skażona woda.
Wysoka zachorowalność wśród dzieci ma podłoże właśnie w braku dbałości o higienę, unikaniu mycia rąk czy pożywienia. O zarażenie łatwo w dużych skupiskach ludzi, np. galeriach handlowych, na lotniskach lub dworcach.
Warto pamiętać, że nieżyty żołądkowo-jelitowe o podłożu niezakaźnym, ale podobnych objawach mogą wystąpić np. w razie:

• spożycia glutenu przez osoby chore na celiakię;
• zatrucia pokarmowego (np. w wyniku spożycia nieświeżego mięsa lub ryb);
• zatrucia spowodowanego przyjęciem zbyt dużej ilości laktozy (w przypadku jej nietolerancji).

Jeżeli objawy podobne do nieżytu występują u danej osoby często i o różnej porze roku, warto rozważyć przeprowadzenie badań kontrolnych w kierunku uczulenia na określone substancje.

Grypa żołądkowa – jak długo chory zaraża?

Wiele osób zastanawia się, czy grypa żołądkowa jest zaraźliwa. Tak, wirusy rozprzestrzeniają się łatwo drogą pokarmową i kropelkową. Wystarczy kontakt z osobą zakażoną lub powierzchnią, na której znajdują się patogeny. Jak długo zaraża rotawirus? Na takie pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
Osoby chore mogą przekazywać patogeny do otoczenia jeszcze na kilka dni przed pojawieniem się pierwszych objawów i nawet kilka tygodni po ich ustąpieniu. Dlatego, aby zminimalizować ryzyko grypy jelitowej należy dbać o higienę nie tylko w miejscach publicznych, ale także podczas wykonywania codziennych czynności w domu, a razie pojawienia się objawów infekcji podjąć działania izolacyjne.

W celu potwierdzenia, że chory w pełni wyzdrowiał warto przeprowadzić badania mikrobiologiczne. W przypadku norowirusów zaleca się testy ELISA oraz PCR. W identyfikacji zakażenia adenowirusami zaleca się testy immunoenzymatyczne. Próbki do badań pobiera się z kału lub wymiocin chorego.
Lekarze podkreślają, że obecny stan wiedzy nie pozwala na wykrycie wszystkich przyczyn, które potencjalnie mogą wywołać nieżyty żołądkowo-jelitowe, dlatego teoretycznie pomimo negatywnego wyniku testów objawy nadal mogą się pojawić.

Jak rozpoznać grypę żołądkową – objawy

Objawy grypy żołądkowej są bardzo podobne bez względu na to, czy wywołały ją wirusy, bakterie, czy też inne przyczyny. Objawy potrafią utrzymywać się nawet do 2 tygodni i obejmują:

• wymioty;
• biegunkę;
• wysoką temperaturę;
• nudności;
• bóle brzucha;
• brak apetytu;
• złe samopoczucie.

Nie wszystkie objawy muszą wystąpić łącznie, ale niemal zawsze pojawiają się pierwsze trzy. Grypa żołądkowa u dziecka objawia się podobnie jak u osoby dorosłej, choć jej przebieg może być ostrzejszy. Chorzy zgłaszają najcięższy przebieg choroby przez pierwsze 2-3 dni od wystąpienia pierwszych objawów. Wraz z upływem czasu objawy jelitówki u dorosłych i dzieci będą stopniowo zanikały.

Przy wystąpieniu grypy jelitowej bardzo dużym problemem pacjentów jest odwodnienie organizmu. Szybka i nagła utrata płynów prowadzi do znacznego osłabienia organizmu, który nie ma sił do walki z chorobą. Dlatego już przy pierwszych objawach warto zadbać o odpowiednie nawodnienie. Co warto wiedzieć o nieżycie żołądkowo-jelitowym w zależności od wieku chorego?

Przeczytaj: Elektrolity przy biegunce i wymiotach

Rotawirus u niemowląt

Rotawirus u niemowląt, ale też jelitówka u dziecka może być szczególnie niebezpieczna. Wysokie ryzyko wymiotów i biegunki, a także gorączka zwiększają ryzyko odwodnienia młodego organizmu. Niezbędna może okazać się hospitalizacja chorego, podłączenie go do kroplówki i podanie wody, ale też soli mineralnych i składników odżywczych.
W domowych warunkach zaleca się dbanie o nawodnienie za pomocą zwykłej wody, a przy przedłużających się wymiotach lub biegunkach za pomocą płynnych elektrolitów.

Rotawirus u dorosłego

Rotawirus u osoby dorosłej nie jest tak niebezpieczny jak u dziecka, choć jego objawy również należą do nieprzyjemnych. Zwykle obejmują częste wypróżnianie się, bóle głowy i brzucha i złe samopoczucie. Czas utrzymywania się objawów wynosi zwykle 2-3 dni, o czym stopniowo ustępują.
W przypadku dorosłych hospitalizacja na ogół nie jest wymagana, a grypę jelitową leczy się w warunkach domowych.

Jelitówka w ciąży

Należy zaznaczyć, że grypa jelitowa w ciąży w żaden sposób nie zagraża płodowi, ponieważ patogeny odpowiedzialne za infekcję nie przenikają przez barierę łożyska. W przypadku ostrego przebiegu jelitówki warto pilnować prawidłowego nawodnienia organizmu. Niedostateczna ilość płynów osłabia perystaltykę jelit, kamicy nerkowej oraz zwiększa ryzyko powstania zakażeń układu moczowego. Wszystko to przekłada się na zdrowej i samopoczucie przyszłej mamy, a pośrednio również dziecka.

Jelitówka a zatrucie – jak rozpoznać?

Grypę jelitową odróżnia od zatrucia przede wszystkim przyczyna. Jelitówka jest powodowana najczęściej przez wirusy. Zatrucia pokarmowe to bardzo szeroka kategoria dolegliwości o zbliżonych objawach, ale wywołanych np. przez bakterie Salmonelli albo pasożyty typu Lamblia.
W przypadku zatruć dominujące objawy obejmują biegunki, gorączkę i bóle brzucha. Odróżnienie jelitówki od zatrucia wymaga przeprowadzenia testu mikrobiologicznego (np. na obecność bakterii Salmonelli).

Rotawirus – leczenie

Leczenie grypy żołądkowej może wymagać wdrożenia terapii lekami, a w przypadku ciężkiej infekcji również antybiotykami. Jeżeli jednak objawy nie są intensywne wystarczające mogą okazać się domowe sposoby leczenia jelitówki.

Leki na grypę żołądkową

Leki bez recepty na grypę żołądkową obejmują przede wszystkim popularne NLPZ w razie wystąpienia gorączki. Nie zaleca się stosowania leków przeciwbiegunkowych, które mogą wydłużyć czas trwania infekcji. W przypadku zdiagnozowania podłoża bakteryjnego choroby lekarz może przepisać antybiotyki, w tym fluorochinolony, azytromycynę oraz rifaksyminę.
Kuracji antybiotykami nigdy nie należy przeprowadzać na własną rękę. Przed podaniem preparatu należy dokładnie zapoznać się z treścią ulotki, a w razie potrzeby zasięgnąć porady lekarskiej.
Leczenia za pomocą antybiotyków powinny unikać kobiety w ciąży. W ich przypadku zaleca się stosowanie domowych kuracji łagodzących objawy.

Domowe sposoby na grypę żołądkową

W początkowej fazie infekcji można zastosować domowe sposoby walki z dolegliwościami. Chory może spożywać wodę średniozmineralizowaną (wysokozmineralizowane mogą podrażniać przewód pokarmowy). Zaleca się również picie ziół na jelitówkę. W przypadku pojawienia się gorączki warto regularnie wietrzyć pomieszczenie oraz schładzać kark i głowę ręcznikami nawilżonymi chłodną wodą.

Co pić i jeść podczas grypy żołądkowej – dieta

Podstawową metodą leczenia objawowego jest nawodnienie organizmu. Najlepiej sprawdza się zwykła woda lub delikatne ziołowe herbaty. Należy unikać nadmiernego spożycia mocnej kawy, czarnej herbaty oraz alkoholu, które przyczyniają się do pogłębienia negatywnego stanu.

Przeczytaj więcej: Objawy odwodnienia przy biegunce i wymiotach

Dieta powinna składać się głównie z gotowanych produktów skrobiowych (np. ziemniaki, ryż). Można uzupełnić je o jogurty, zupy, chude mięso. Zasadniczo grypa żołądkowa nie jest przesłanką do stosowania diety eliminacyjnej. Zaleca się jednak przejściowe wyeliminowanie produktów tłustych, smażonych i ciężkostrawnych do czasu ustąpienia objawów. U osób dorosłych dodatkowo można uzupełnić dietę o probiotyki oraz prebiotyki, które uzupełniają i wzmacniają florę bakteryjną.

Sprawdź ofertę: Elektrolity

Jakie mogą być powikłania po grypie żołądkowej?

Najczęstszym powikłaniem po jelitówce jest osłabienie organizmu wynikające z odwodnienia i wynikających z niego konsekwencji. Choroba, o ile nie wymagała hospitalizacji, najczęściej nie pozostawia po sobie śladu. Nieznane odwodnienie można uzupełnić w ciągu kilku dni i nie wymaga ono konsultacji medycznej.

Szczepienie na rotawirusy

Szczepionki przeciwko rotawirusowi nie chronią przed infekcją (zarówno pierwszą, jak i ponowną). Zabezpieczają jednak przed potencjalnie ciężkim przebiegiem choroby i potrzebą hospitalizacji. Szczepionkę atenuowaną (tzw. żywą, zawierającą osłabionego wirusa) podaje się doustnie w dwóch lub trzech dawkach. Kiedy szczepić na rotawirusy? Pierwszą dawkę lekarze zalecają podać między 6. a 8. tygodniem życia, ale nie później niż przed 12 tygodniem życia. Ostatnią dawkę podaje się dziecku do 24. tygodnia życia.

Od niedawna szczepionki przeciw rotawirusom są w pełni refundowane przez NFZ.

Grypa żołądkowo-jelitowa to choroba, której liczba przypadków w ciągu roku szacowana jest na kilkaset tysięcy. W państwach rozwiniętych jest bardzo rzadko zagrożeniem dla życia lub zdrowia pacjenta. Niestety w krajach rozwijających się infekcja nadal stanowi śmiertelne niebezpieczeństwo, powodując zgon nawet 1,3 miliona dzieci do 5. roku życia.
 

Bibliografia