Laktaza – co to za enzym? Laktaza na kolkę

Spis treści:

1. Laktaza – co to za enzym?
2. Niedobór laktazy
3. Leczenie kolki niemowlęcej laktazą
4. Laktaza przy nietolerancji laktozy

Laktaza – co to za enzym? 

Enzym laktaza wytwarzany jest w wyściółce jelita cienkiego, w rąbku szczoteczkowym nabłonka. Po zjedzeniu lub wypiciu produktu spożywczego zawierającego w składzie dwucukier laktozę (zwaną także cukrem mlekowym), laktaza powoduje jej rozkład do cukrów prostych: glukozy i galaktozy, które następnie ulegają wchłanianiu do krwiobiegu.  

Laktoza naturalnie występuje w mleku ssaków. Obecna jest także w mleku krowim oraz w szeregu produktów na nim bazujących, m.in. w serach, twarogach, jogurtach czy śmietanie. Poza tym wykorzystuje się ją także jako dodatek do wędlin oraz w przemyśle farmaceutycznym. Jest obojętnym, stabilnym chemiczne i jednocześnie tanim cukrem, znakomicie sprawdza się jako wypełniacz różnych postaci leków (głównie tabletek i kapsułek) oraz jako nośnik dla bardzo wielu substancji leczniczych. Na skalę przemysłową laktazę pozyskuje się z grzybów z rodzaju  Aspergillus oryzae – laktaza kwaśna oraz drożdży Kluyveromyces lactis – laktaza neutralna. 

Niedobór laktazy 

Niedobór laktazy skutkuje rozwojem nietolerancji laktozy. Osoby, które nie są w stanie samodzielnie wyprodukować wystarczającej ilości tego enzymu, zwykle borykają się z typowymi dla dolegliwości objawami gastrycznymi. Pacjent dotknięty nietolerancją laktozy uskarża się m.in. na wzdęcia, cuchnące gazy, biegunki, bóle brzucha. Wiąże się to z faktem, że niewchłonięta laktoza przemieszcza się przez układ pokarmowy do jelita grubego. Obecne w nim bakterie rozkładając laktozę, wytwarzają kwasy tłuszczowe oraz gazy (dwutlenek węgla, wodór, metan).  

Szacuje się, że  nietolerancja laktozy dotyka nawet do 30% dorosłych ludzi w Polsce. Może mieć charakter pierwotny, kiedy to wraz z wiekiem laktaza produkowana jest w mniejszych ilościach (bądź jej aktywność spada) lub wtórny, jeśli stanowi np. następstwo innego schorzenia (np. celiakia, choroba Leśniowskiego–Crohna). Istnieje także pojęcie wrodzonej nietolerancji laktozy, gdy organizm dziecka jest całkowicie pozbawiony zdolności do produkcji tego enzymu. 

Warto jednak podkreślić, że nietolerancja na laktozę nie jest tożsama z alergią na mleko. W reakcję uczuleniową zaangażowane są bowiem mechanizmy odpornościowe, czego nie obserwuje się w przypadku nietolerancji. Jeśli chodzi o tę ostatnią, zwykle typowa jest jednak zależność ilościowa. Już niewielkie ilości laktozy u osób z nietolerancją mogą powodować objawy, które często nasilają się proporcjonalnie do spożytej ilości.

Sprawdź ofertę: Na alergię u dzieci

Leczenie kolki niemowlęcej laktazą 

Kolka niemowlęca jest wyjątkowo dokuczliwą dolegliwością, która często budzi niepokój rodziców. Zgodnie z definicją Wessela mówimy o niej, gdy u dziecka występują  napady rozdrażnienia i płaczu:  

• przez co najmniej 3 godziny dziennie;  

• przez co najmniej 3 dni w tygodniu;  

• przez co najmniej 3 tygodnie.  

Typowe objawy kolki to: 

• gazy i przelewania; 

• wzdęty, „twardy” brzuch; 

• długotrwały płacz, który nie ustaje przez dłuższy czas pomimo prób ukojenia; 

• ogólna drażliwość i nerwowość; 

• zachowanie sugerujące ból brzucha: podkurczanie kolan, zaciskanie pięści, wyginanie się.  

Wymienione objawy mają tendencję do pojawiania się każdego dnia o tej samej porze, często po południu lub wczesnym wieczorem. Dolegliwość zwykle ustępuje samoistnie, ok. 3–4 miesiąca życia.

Sprawdź ofertę: Sprawdzone preparaty na biegunkę dla dzieci

Badania wykazały, że do 40% dzieci, u których zdiagnozowano kolkę, cierpi na przejściową nietolerancję laktozy. 

Jednym ze sposobów łagodzenia objawów kolki są dostępne w aptekach preparaty dedykowane niemowlętom. Niektóre z nich mogą być stosowane już od pierwszych dni życia. Krople na kolki zawierają wspomniany wcześniej enzym laktazę, który wspomaga trawienie laktozy obecnej zarówno w mleku matki jak i mieszankach mlekozastępczych (dostępne są także mleka modyfikowane pozbawione laktozy). 

Należy jednak podkreślić, że wyniki badań nad skutecznością suplementacji laktazy u dzieci z kolką niemowlęcą nie są jednoznaczne. Zdania naukowców są w tej kwestii podzielone. W niektórych z badań klinicznych przeprowadzonych metodą podwójnie ślepej próby kontrolowanej placebo dowiedziono skrócenie czasu płaczu niemowląt cierpiących z powodu kolki.  

Krople na kolki dla noworodka dostępne są bez recepty. W razie wątpliwości odnośnie ich stosowania lub nasilania się niepokojących objawów należy zasięgnąć opinii lekarza pediatry.

Sprawdź oferty: Kolka u dzieci

Laktaza przy nietolerancji laktozy 

W przypadku łagodzenia objawów nietolerancji laktozy u dorosłych laktaza posiada całkiem dobrze udokumentowane działanie, potwierdzone badaniami. Na ich podstawie można stwierdzić, że suplementacja preparatów z laktazą przed mlecznymi posiłkami, redukuje objawy gastryczne u pacjentów z nietolerancją.  

Bibliografia