Kurkuma – jak wykorzystać jej właściwości zdrowotne?

Spis treści:

1. Czym jest kurkuma?
2. Kurkuma – właściwości
3. Kurkuma: przeciwwskazania i skutki uboczne
4. Kurkuma w ciąży, kurkuma dla dzieci
5. Jak wykorzystać kurkumę w kuchni?
6. Przepisy na dania z kurkumą

Czym jest kurkuma? 

Kurkuma to roślina należąca do rodziny imbirowatych, uprawiana w rejonach subtropikalnych i tropikalnych – głównie w Indiach, Chinach i Azji Zachodniej. Została ona sprowadzona do Europy już w XIII w. przez arabskich kupców i stała się tańszym zamiennikiem szafranu. Dzięki temu zaczęto nazywać ją szafranem indyjskim. Obecnie znana również pod nazwą ostryż długi (Curcuma longa L.) ceniona jest za pozytywny wpływ na zdrowie człowieka.  

Charakterystyczny dla kurkumy jest jej intensywnie żółto-pomarańczowy kolor, za który odpowiadają obecne w niej kurkuminoidy. Jeden z nich, kurkumina, wykazuje działanie przeciwutleniające, a także przeciwzapalne. Dzięki temu może być stosowana w prewencji wielu chorób, w tym chorób nowotworowych. Co ciekawe, kurkuminę stosuje się również jako barwnik spożywczy. Na etykietach produktów spożywczych jest oznaczana symbolem E100. W kurkumie obecne są również inne, cenne składniki odżywcze, takie jak wapń, potas, żelazo, witamina C czy B3. Kurkuma jest wykorzystywana jako przyprawa do wielu dań. Jest też składnikiem przyprawy curry.  

Sprawdź oferty: Witaminy i minerały

Kurkuma – właściwości 

Kurkuma oraz obecna w niej kurkumina posiadają udowodnione właściwości lecznicze i zdrowotne. Wykazują one działanie: 

• antyoksydacyjne, 

• przeciwzapalne, 

• chemoprewencyjne i przeciwnowotworowe, 

• przeciwwirusowe, 

• przeciwgrzybicze, 

• przeciwbakteryjne m.in. w stosunku do szczepów Staphylococcus aureus, Mycobacterium tuberculosis, 

• neuroprotekcyjne, 

• wspierające układ krążenia, 

• obniżające poziomu cholesterolu, 

• przeciwmiażdżycowe, 

• zmniejszające ryzyko cukrzycy typu II, 

• łagodzące zapalenia w jamie ustnej, 

• wspomagające trawienie, 

• przeciwwrzodowe, 

• usprawniające pracę wątroby, 

• zapobiegające powstawaniu trądziku, 

• łagodzące podrażnienia skóry. 

Kurkuma: przeciwwskazania i skutki uboczne 

Spożywanie kurkumy jako przyprawy lub dodatku do potraw u większości osób nie wiąże się ze skutkami ubocznymi – jej stosowanie jest bezpieczne dla zdrowia. Jednakże w momencie, gdy jest ona przyjmowana w bardzo dużych ilościach np. pod postacią suplementów, mogą wystąpić pewne dolegliwości po jej spożyciu. Wtedy też można zaobserwować m.in. bóle brzucha, nudności czy bóle głowy.  

Warto również pamiętać, że pomimo tego, iż kurkuma posiada wiele właściwości prozdrowotnych, istnieją też pewne przeciwwskazania do jej stosowania. Wymienia się wśród nich: 

• przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych – kurkuma może przyczynić się do nasilenia działania leków przeciwzakrzepowych, czego skutkiem mogą być krwawienia. Dzieje się tak, ponieważ kurkuma posiada właściwości rozrzedzające krew; 

• przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych – ze względu na swój naturalny wpływ na obniżanie poziomu cukru we krwi, kurkuma wraz z lekami przeciwcukrzycowymi może spowodować niebezpieczną dla zdrowia i życia hipoglikemię; 

• alergie – osoby, które mają alergię na kurkumę, powinny zachować ostrożność podczas jej przyjmowania. Może ona wywołać wysypkę, pokrzywkę, a nawet wstrząs anafilaktyczny. 

Kurkuma w ciąży, kurkuma dla dzieci 

Kobiety będące w ciąży również powinny zachować ostrożność podczas spożywania kurkumy. W niewielkich ilościach jest ona dozwolona, jednakże nie zaleca się jej częstego spożywania. Przeciwwskazane są tutaj suplementy z kurkumą. Roślina ta może powodować skurcze macicy, co może stanowić poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. 

W przypadku dzieci, o ile nie występuje u nich alergia, spożywanie kurkumy jako dodatku do potraw jest dozwolone. Można ją wprowadzać do diety dziecka już po 6 miesiącu życia. Mając na uwadze szereg korzyści zdrowotnych wynikających z jej spożywania, jej obecność w diecie najmłodszych może przyczynić się do poprawy ich zdrowia, a także zmniejszyć ryzyko wystąpienia infekcji bakteryjnych czy wirusowych. 

Sprawdź oferty: Suplementy ziołowe i naturalne

Jak wykorzystać kurkumę w kuchni? 

Istnieje wiele kulinarnych zastosowań kurkumy. Ma ona słodko-ostry smak, dlatego sprawdzi się jako składnik wytrawnych potraw. Co ciekawe, niektórzy stosują kurkumę jako dodatek do deserów czy odżywczych koktajli.  

Kurkuma może być składnikiem: 

• curry, 

• marynaty do mięs, 

• przetworów, 

• rozgrzewających zup, 

• risotto, 

• leczo, 

• mięsnych gulaszów, 

• potraw ze strączków, 

• złotego mleka. 

Dodatkowo kurkumy można użyć jako barwnika, np. do ryżu czy ciasta na makaron lub pierogi, a także podczas barwienia jajek na święta wielkanocne.

Przeczytaj: Na co pomaga oliwa z oliwek?

Przepisy na dania z kurkumą 

Krem dyniowy z kurkumą 

Składniki: 

• ok. ½ kg dyni, 

• 1 łyżeczka kurkumy w proszku, 

• 1 łyżeczka startego imbiru,

• 1 średniej wielkości cebula, 

• 3 ząbki czosnku, 

• 2 łyżki oliwy, 

• 1 szklanka bulionu warzywnego, 

• 1 łyżka pestek dyni, 

• sól, pieprz. 

Przygotowanie: 

Pokrojoną w kostki dynię należy zagotować. W tym czasie podsmażyć na łyżce oliwy posiekaną cebulę i czosnek. W garnku umieścić ugotowaną dynię i cebulę z czosnkiem. Zalać wszystko bulionem i chwilę pogotować. Następnie dodać wszystkie przyprawy i zblendować na gładki krem. Zupę podawać z pestkami dyni oraz oliwą. 

Pasta z kurkumy 

Składniki: 

• 3 łyżki kurkumy w proszku, 

• 3 łyżeczki oleju kokosowego, 

• ½ szklanki wrzątku, 

• opcjonalnie: czarny pieprz, imbir, cynamon. 

Przygotowanie:  

Wszystkie suche składniki umieścić w rondelku i zalać wrzątkiem. Gotować na małym ogniu przez ok. 10 minut. Mieszać aż do momentu powstania gęstej pasty. Gdy pasta ostygnie, dodać olej kokosowy. Po połączeniu wszystkich składników przelać do szklanego słoiczka. Pastę można trzymać w lodówce przez ok. 2 tygodnie. 

Złote mleko 

Składniki: 

• 1 szklanka mleka, 

• 1 łyżeczka kurkumy w proszku, 

• ¼ łyżeczki czarnego pieprzu, 

• 1 łyżeczka oleju kokosowego, 

• 1 łyżeczka miodu, 

• opcjonalnie: cynamon, kardamon, imbir. 

Przygotowanie: 

Mleko podgrzać w rondelku, a następnie dodać do niego wszystkie pozostałe składniki. Mieszać do momentu powstania jednolitego napoju. 

Jak widać, kurkumę można zastosować w wielu różnorodnych potrawach. Sprawdzi się zarówno jako dodatek do dania głównego, jak i składnik prozdrowotnych napojów. Warto więc regularnie uwzględniać kurkumę w swoim jadłospisie, aby móc czerpać z niej pozytywne dla zdrowia korzyści. 

Bibliografia