Cukrzyca w ciąży to podstępna choroba, która często nie daje żadnych objawów, a może poważnie zagrażać młodej mamie i rozwijającemu się pod jej sercem dziecku. Aby skutecznie ją zdiagnozować – jeszcze na wczesnym etapie – wykonuje się tzw. krzywą cukrową, czyli doustny test obciążenia glukozą.
Spis treści:
- Test obciążenia glukozą w ciąży – w jakim celu należy go wykonać?
- Krzywa cukrowa w ciąży – kiedy wykonać badanie?
- Jak przebiega test obciążenia glukozą w ciąży?
- Wyniki krzywej cukrowej w ciąży – normy
- Nieprawidłowe wyniki testy obciążenia glukozą w ciąży – co dalej?
Test obciążenia glukozą w ciąży – w jakim celu należy go wykonać?
Test obciążenia glukozą w ciąży, czyli tzw. test OGTT (Oral Glucose Tolerance Test) wykonuje się, aby sprawdzić tolerancję glukozy i wykryć cukrzycę ciążową – chorobę, która często nie daje specyficznych objawów, a nieleczona może znacząco wpłynąć na prawidłowy rozwój dziecka.
Jak pokazują badania, cukrzyca ciążowa występuje nawet u 5% kobiet w ciąży – nawet u tych, które wcześniej nie chorowały na cukrzycę. Wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania na cukrzycę ciążową wymienia się:
-
wiek powyżej 35 lat,
-
makrosomia (zbyt duża masa ciała dziecka) w poprzednich ciążach,
-
otyłość,
-
nadciśnienie,
-
zespół policystycznych jajników (PCOS),
-
cukrzyca ciążowa w poprzednich ciążach.
Przeczytaj: Cukrzyca od A do Z – objawy, diagnoza, leczenie
Krzywa cukrowa w ciąży – kiedy wykonać badanie?
Każda kobieta ciężarna do 10 tyg. ciąży powinna poddać się obowiązkowemu badaniu stężenia glukozy we krwi na czczo. Jeśli wynik w początkowych tygodniach ciąży jest prawidłowy, badanie obciążenia glukozą, zgodnie z zaleceniami, wykonuje się w 6 miesiącu ciąży – a dokładniej między 24. a 28. tygodniem. Kiedy zaś stężenie glukozy na czczo jest nieprawidłowe (wynosi powyżej 92 mg/dl) – krzywa cukrowa powinna zostać oznaczona jak najszybciej.
To samo dotyczy kobiet, które pomimo prawidłowego wyniku glukozy na czczo znajdują się w grupie ryzyka cukrzycy ciążowej (tj. BMI przed ciążą ≥ 30 kg/m2, przebycie cukrzycy ciążowej w poprzedniej ciąży, urodzenie dziecka o masie 4,5 kg) – test OGTT powinien zostać wykonany niezwłocznie na wczesnym etapie ciąży.
Sprawdź oferty: Produkty dla diabetyków
Jak przebiega test obciążenia glukozą w ciąży?
Test obciążenia glukozą poprzedzony jest pobraniem krwi na czczo. Następnie pacjentka proszona jest o wypicie – co niezwykle ważne – powoli (w ciągu 5 minut) szklanki wody z rozpuszczoną glukozą (75 g glukozy rozpuszcza się w 300 ml wody).
Po 60. minutach i po dwóch godzinach od wypicia roztworu przeprowadzane są kolejne dwa pobrania krwi. Ważne jest, aby przez cały czas trwania badania ciężarna pozostała w placówce medycznej – jakakolwiek aktywność fizyczna w tym czasie wpływa na wynik testu i czyni go niemiarodajnym.
Czy test obciążenia glukozą w ciąży wykonuje się na czczo?
Aby wyniki krzywej cukrowej były jak najbardziej wiarygodne, ostatni posiłek przed badaniem ciężarna powinna spożyć najpóźniej na 12 godzin przed planowanym badaniem (można jednak w tym czasie pić zwykłą wodę lub niesłodzoną herbatę). Co niezwykle ważne – na kilka dni przed badaniem nie powinno się zmieniać swoich nawyków żywieniowych, w szczególności ilości spożywanych węglowodanów. W ciągu doby poprzedzającej badanie należy unikać również intensywnego wysiłku fizycznego. Warto pamiętać, aby w sytuacji, gdy przyjmujesz jakiekolwiek leki lub leczysz się na chorobę przewlekłą, poinformować o tym fakcie lekarza lub pielęgniarkę. Z uwagi na ryzyko wystąpienia hipoglikemii reaktywnej, po badaniu wskazane jest spożycie pełnowartościowego posiłku.
Ile kosztuje test obciążenia glukozą w ciąży?
Krzywa cukrowa jest badaniem refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia, jednak jeśli chcemy wykonać je prywatnie, test obciążenia glukozą w ciąży kosztuje około 25 zł – cena waha się w zależności od miasta.
Ile czeka się na wyniki krzywej cukrowej w ciąży?
W większości placówek wyniki badania krwi można odebrać online już tego samego dnia, najpóźniej na drugi dzień.
Wyniki krzywej cukrowej w ciąży – normy
Prawidłowe wyniki badania obciążenia glukozą zgodnie z najnowszymi rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników to:
-
Poziom glukozy na czczo – do 92 mg/dl,
-
Poziom glukozy godzinę po wypiciu roztworu – do 180 mg/dl,
-
Poziom glukozy dwie godziny po wypiciu roztworu – do 153 mg/dl.
Jeśli nawet jedna z powyższych wartości wyjdzie nieprawidłowa, uprawnia to do rozpoznania cukrzycy ciążowej.
Nieprawidłowe wyniki testy obciążenia glukozą w ciąży – co dalej?
Cukrzyca ciążowa zawsze wymaga leczenia. Początkowo (jeśli nie występuje hiperglikemia na czczo, czyli wynik ≥ 126 mg/dl) leczenie polega na wprowadzeniu odpowiedniej diety oraz regularnej aktywności fizycznej – o ile nie ma do niej przeciwwskazań. Dieta pacjentki z cukrzycą ciążową powinna opierać na produktach o niskim indeksie glikemicznym.
Jeśli jednak postępowanie to nie przynosi oczekiwanych rezultatów, co zdarza się w przypadku nawet 40% kobiet – wprowadzone zostaje leczenie insuliną. Obecnie też coraz częściej stosowana jest metformina – głównie u pacjentek z otyłością.
Bibliografia
Cypryk K. (2016), Cukrzyca ciążowa – rozpoznawanie i leczenie, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, nr 1(2), s. 41-44.
Malinowska-Polubiec A., Czajkowski K., Sotowska A. (2004), Predyspozycja do zaburzeń gospodarki węglowodanowej po cukrzycy ciężarnych u kobiet z prawidłowymi wynikami doustnego testu tolerancji glukozy, Diabetologia Praktyczna, nr 5(5), s. 247-253.
Otto-Buczkowska E. (2017), Zaburzenia metabolizmu glukozy w czasie ciąży –mechanizmy, diagnostyka i leczenie, co nowego?, In Forum Medycyny Rodzinnej, t. 11, nr 3, s. 101-106.
Wender-Ożegowska E., Bomba-Opoń D., Brązert J. i in. (2017), Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, nr 2(5), s. 215-229.