Toksyna botulinowa (botoks) w medycynie. Migreny, bruksizm i inne choroby

Toksyna botulinowa, powszechnie znana jako botoks, zdobyła ogromną popularność w medycynie estetycznej i terapeutycznej. Choć wiele osób kojarzy ją głównie z wygładzaniem zmarszczek, jej zastosowanie jest znacznie szersze. Jest wykorzystywany m.in. w leczeniu chorób neurologicznych oraz stomatologii, okulistyce i urologii.

Spis treści:

---

1. Czym jest toksyna botulinowa (botoks)?
2. Zastosowanie botoksu w medycynie
3. Kiedy botoks zaczyna działać?
4. Przeciwwskazania do zabiegów z użyciem toksyny botulinowej
5. Ceny zabiegów z użyciem botoksu

Czym jest toksyna botulinowa (botoks)?

Toksyna botulinowa, produkowana przez bakterie Clostridium botulinum, jest neurotoksyną, która blokuje przekazywanie sygnałów nerwowych do mięśni. W efekcie mięśnie te stają się tymczasowo sparaliżowane, co może prowadzić do wygładzenia zmarszczek lub złagodzenia objawów niektórych schorzeń.

Zastosowanie botoksu w medycynie

W praktyce medycznej zastosowanie mają dwa serotypy toksyny botulinowej - A i B. Poza medycyną estetyczną (w której botoks stosuje się na zmarszczki) znalazły zastosowanie w leczeniu schorzeń i zaburzeń z dziedziny: okulistyki, neurologii, urologii, otolaryngologii, pediatrii, gastroenterologii oraz ortopedii

Botoks na migrenę

Botoks na migrenę to metoda leczenia stosowana u pacjentów nie reagujących na inne sposoby terapii. W Polsce wskazaniem leczniczym do zastosowaniu botoksu jest profilaktyka bólów głowy u dorosłych pacjentów cierpiących na przewlekłą migrenę (ból występuje się 15 lub więcej dni w miesiącu). Toksyna botulinowa jest wstrzykiwana w określone punkty na głowie i szyi, co pomaga zredukować częstotliwość i nasilenie ataków migrenowych. Zmniejszenie bólu może pojawić się już po kilku godzinach od zabiegu, pełny efekt p 3 – 7 dniach. Niektórzy pacjenci wymagają powtórnego wstrzyknięcia botoksu po 3 do 6 miesiącach. U innych ataki zmniejszają częstotliwość lub ustępują zupełnie.

Botoks a choroby neurologiczne

Botoks jest również stosowany w leczeniu różnych chorób neurologicznych. Pozwala na zmniejszenie dokuczliwych objawów takich jak: dystonie, spastyczność mięśni, tiki nerwowe, nadmierne ślinienie, drżenia mięśniowe, drgawki, kurcze i porażenia, które mogą towarzyszyć licznym chorobom. Podanie botoksu służy również zmniejszaniu bólu związanego z chorobami neurologicznymi. Zastosowanie toksyny botulinowej zmniejsza napięcie mięśni, redukuje uciążliwe objawy i ułatwia chorym codzienne funkcjonowanie.

Botoks na bruksizm

Bruksizm, czyli mimowolne, niekontrolowane zaciskanie zębów lub zgrzytanie zębami, może prowadzić do poważnych problemów stomatologicznych, bólu szczęki i zwyrodnień stawów skroniowo-żuchwowych. Zablokowanie przez botoks przewodnictwa nerwowo-mięśniowego powoduje rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni i u pacjentów stopniowo zanika nawyk zaciskania szczęki. Kilkunastominutowy zabieg polega na podaniu toksyny botulinowej do określonych mięśni. Osoby cierpiące na bruksizm często zauważają znaczną poprawę po kilku zabiegach z użyciem botoksu. Efekty utrzymują się około 4 – 6 miesięcy.

Botoks na nadpotliwość

Nadmierna potliwość, może być bardzo uciążliwa. Zazwyczaj dotyczy okolic pach, dłoni, stóp i twarzy. Nie jest związana z nieprawidłową budową gruczołów potowych, lecz nadmiernym wydzielaniem potu na skutek dysfunkcji ośrodków nerwowego układu autonomicznego. Dotyczy głównie ludzi młodych i przypuszcza się, że ma podłoże genetyczne. Wstrzyknięcie botoksu blokuje sygnały nerwowe aktywujące wydzielanie potu. Pełne efekty zahamowania nad potliwości pojawiają się zwykle po 7 –14 dniach od zabiegu i mogą utrzymywać się przez kilka miesięcy, co znacznie poprawia komfort życia pacjentów.

Botoks w urologii

Botoks znajduje zastosowanie również w urologii, zwłaszcza w leczeniu nad reaktywnego pęcherza moczowego i nietrzymania moczu oraz w łagodnym przeroście gruczołu krokowego. Toksyna botulinowa może być wstrzykiwana bezpośrednio do mięśnia pęcherza, co pomaga zmniejszyć jego nadaktywność i poprawić kontrolę nad oddawaniem moczu.

Botoks w okulistyce

Okulistyka wykorzystuje botoks w leczeniu schorzeń takich jak:

• blefarospazm (mimowolne skurcze powiek);

• różne postaci zeza;

• oczopląs i inne zaburzenia ruchomości gałek ocznych;

• nadmierne łzawienie czynnościowe;

• niedomykalność i podwinięcie brzegów powiek.

Kiedy botoks zaczyna działać?

Botoks zaczyna działać zazwyczaj w ciągu kilku do kilkunastu godzin od zabiegu, a pełne efekty są widoczne po około tygodniu do dwóch. Trwałość efektów zależy od indywidualnych cech pacjenta oraz obszaru, w którym botoks został podany. Zazwyczaj efekty utrzymują się od 3 do 6 miesięcy (niekiedy dłużej), po czym zabieg można powtórzyć. Zdarza się również, że dzięki botoksowi problem udaje się trwale wyeliminować. Niekiedy jest to możliwe np. w przypadku bruksizmu.

Przeciwwskazania do zabiegów z użyciem toksyny botulinowej

Choć botoks jest stosunkowo bezpieczny, istnieją pewne przeciwwskazania do jego stosowania. Osoby z alergią na toksynę botulinową lub jakiekolwiek składniki preparatu nie powinny poddawać się zabiegowi. Inne przeciwwskazania to:

• Ciąża i karmienie piersią

• Infekcje w miejscu planowanego wstrzyknięcia

• Choroby nerwowo-mięśniowe, takie jak miastenia

• Zaburzenia krzepnięcia krwi

Czego nie robić po botoksie?

Po zabiegu z użyciem botoksu należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza. Wskazane jest unikanie pewnych czynności, aby zapewnić najlepsze efekty i minimalizować ryzyko powikłań. Do najważniejszych zaleceń po zabiegowych należą:

• Unikanie intensywnej aktywności fizycznej przez 24 godziny;

• Unikanie przez kilka dni ekspozycji na wysoką temperaturę – rezygnacja z sauny, solarium, gorących kąpieli i opalania;

• Niewykonywanie masażu w miejscach wstrzyknięcia przez co najmniej 24 godziny.

Nie zaleca się również spożywania alkoholu. Niewielki obrzęk i zasinienie w miejscu wstrzyknięcia ustępuje zazwyczaj po kilku dniach.

Ceny zabiegów z użyciem botoksu

Cena zabiegu z użyciem botoksu zależy od kilku czynników, w tym od obszaru, który ma być leczony, ilości leku jaki będzie wykorzystany do zabiegu oraz doświadczenia i renomy specjalisty wykonującego zabieg. Przykładowe ceny mogą kształtować się następująco (stan na dzień 27.05.2024 r.):

• Botoks na zmarszczki: od 600 do 1500 zł za jedną sesję
• Botoks na migrenę: od 1200 do 3000 zł za sesję
• Botoks na bruksizm: od 1000 do 2500 zł za sesję
• Botoks na nadpotliwość: od 1500 do 3500 zł za sesję
• Botoks w urologii: od 1500 do 4000 zł za sesję
• Botoks w okulistyce: od 1000 do 3000 zł za sesję

Podsumowanie

Botoks, czyli toksyna botulinowa, ma szerokie zastosowanie zarówno w medycynie estetycznej, jak i terapeutycznej. Oprócz wygładzania zmarszczek, botoks znajduje zastosowanie w leczeniu migren, bruksizmu, nadpotliwości, a także w urologii i okulistyce. Choć efekty zabiegów są tymczasowe, mogą one znacznie poprawić komfort życia pacjentów. Ważne jest, aby decyzja o przeprowadzeniu zabiegu była oparta o rzetelną diagnozę i wykonana w profesjonalnych ośrodkach przez doświadczonych specjalistów. Przestrzeganie zaleceń po zabiegu pozwoli zaś uzyskać najlepsze rezultaty i uniknąć powikłań.