Spis treści
Na czym polega żółtaczka?
Żółtaczka jest objawem, polegającym na zażółceniu skóry, błon śluzowych i białka oczu, spowodowanym odkładaniem się bilirubiny w tkankach organizmu, w wyniku zwiększonego jej stężenia w surowicy krwi. W prawidłowych warunkach bilirubina (czyli żółty barwnik pochodzący z rozpadu krwinek czerwonych) ulega przemianom chemicznym w wątrobie i rozprowadzany jest w drogach żółciowych, po czym ulega wydaleniu z organizmu. Nadmierny wzrost jej poziomu zwykle bywa skutkiem upośledzeniem transportu wewnątrz- lub zewnątrz wątrobowego o różnym podłożu.
Kup w aptece: Suplementy na wątrobę
Ze względu na mechanizm powstawania oraz na podstawie poziomu bilirubiny, wyróżnia się kilka typów żółtaczki. Żółtaczkę dzieli się przede wszystkim na:
-
przedwątrobową, spowodowaną nadmiernym wydzielaniem bilirubiny na skutek zwiększonej hemolizy (rozpadu) erytrocytów;
-
wątrobową, zwaną też wewnątrzwątrobową, związaną z różnymi chorobami i nieprawidłowościami uszkadzającymi miąższ wątroby;
-
żółtaczkę pozawątrobową, znaną jako żółtaczka mechaniczna, zastoinowa lub zaporowa, spowodowaną zaburzeniami w odpływie żółci, będącą wynikiem zwężenia lub zamknięcia dróg żółciowych przez np. kamicę czy nowotwór.
Każdy rodzaj żółtaczki, poza zażółceniem skóry, charakteryzuje inne spektrum objawów. Nadprodukcja bilirubiny typu przedwątrobowego to najczęściej tzw. żółtaczka fizjologiczna. Bywa ona zwykle wynikiem wrodzonych niedokrwistości hemolitycznych, zakażeń (jak malaria czy toksoplazmoza) lub też ciężkich oparzeń. To również często występująca żółtaczka u noworodka, stanowiąca efekt konfliktu serologicznego, infekcji czy zagęszczenia krwi.
Przeczytaj również: Jak długo trwa i jak leczyć żółtaczkę u noworodka?
Żółtaczkę wątrobową z kolei wywołują choroby związane z poważnym uszkodzeniem komórek wątroby jak wirusowe zapalenie wątroby typu A, czyli żółtaczka pokarmowa, czy też żółtaczka zakaźna, jak wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Żółtaczka – objawy
W zależności od etiologii żółtaczki, każdy jej typ charakteryzuje inny przebieg poza zażółceniem skóry. Im wyższe stężenie bilirubiny, tym bardziej intensywne zabarwienie ciała. Wyraźne zażółcenie widoczne jest już przy stężeniu przekraczającym 2,5 mg/dl. Pierwszą okolicą, która ulega odbarwieniu, są białka oczu tzw. twardówki. Następne zostają zajęte błony śluzowe, a później skóra. Żółtaczka poporodowa u noworodków rozpoczyna się, w odróżnieniu od żółtaczki występującej wśród dorosłych, od zażółcenia dystalnych części ciała. Poza zmianą koloru skóry doświadcza się również dodatkowych dolegliwości. Nagromadzenie bilirubiny i zaburzenia jej transportu powodują, w przypadku żółtaczki wątrobowej i pozawątrobowej, zmianę koloru stolca i moczu. Masa kałowa jest jasna, a mocz ciemny. Chorzy mogą skarżyć się także na świąd skóry, nasilający się w nocy, który bywa przyczyną wybudzeń lub nawet bezsenności. Odruch drapania z kolei często prowadzi do powstania tzw. przeczosów. Świąd może się nasilać również po rozgrzaniu skóry w ciągu dnia.
Warto wiedzieć: Chora wątroba - objawy
W zależności od przyczyn wywołujących żółtaczkę można obserwować zespół dodatkowych objawów. Wirusowe zapalenie wątroby typu A, poza zmianą zabarwienia skóry, powoduje senność, osłabienie, bóle głowy, wątroby i żołądka oraz brak apetytu. Wirusowe zapalenie wątroby typu B z kolei sprzyja wymiotom, spadkowi masy ciała, powiększeniu śledziony czy wybroczynom, a wirusowe zapalenie wątroby typu C może powodować bóle kostno-mięśniowe, a nawet marskość wątroby. Objawy fizjologicznej żółtaczki u noworodka zwykle ograniczają się do zażółcenia ciała, jednak zbyt długo utrzymujący się wysoki poziom bilirubiny może uszkodzić centralny układ nerwowy i sprzyjać encefalopatii.
