Suplementacja żelaza – najważniejsze zasady

Spis treści

1. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo
2. Kiedy wskazana jest suplementacja żelaza?
3. Suplementacja żelaza u dzieci
4. Suplementacja żelaza wraz z dietą
5. Co poprawia wchłanianie żelaza?

Żelazo jest pierwiastkiem, który warunkuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Jest obecne głównie w hemoglobinie, ale także w mięśniach, w szpiku kostnym, w osoczu i w enzymach. Substancja ta bierze udział w transporcie tlenu do komórek, w produkcji erytrocytów (czerwonych krwinek) oraz w syntezie hormonów, neuroprzekaźników i DNA. Żelazo ma również wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego.

Kup w aptece: Żelazo

Dzienne zapotrzebowanie na żelazo

Zapotrzebowanie organizmu na żelazo zależy głównie od płci i wieku, ale też od stanu fizjologicznego. Zalecane dzienne spożycie (RDA) przedstawia się następująco:

• niemowlęta do 6. miesiąca życia: 0,3 mg/dobę,

• niemowlęta do 12. miesiąca życia: 11 mg/dobę,

• dzieci do 3. roku życia: 7 mg/dobę,

• dzieci do 9. roku życia: 10 mg/dobę,

• chłopcy do 12. roku życia: 10 mg/dobę,

• dziewczęta do 12. roku życia: 10 mg/dobę (natomiast po wystąpieniu pierwszej miesiączki 15 mg/dobę),

• chłopcy do 18. roku życia: 12 mg/dobę,

• dziewczęta do 18. roku życia: 15 mg/dobę,

• dorośli mężczyźni: 10 mg/dobę,

• dorosłe kobiety: 18 mg/dobę.

Zaleca się, aby dzienne zapotrzebowanie było pokrywane w całości z diety. Jednak w niektórych sytuacjach wskazana jest dodatkowa suplementacja żelaza, aby uniknąć jego niedoborów.

Sprawdź: Top 7 witamin dla dzieci – ranking

Kiedy wskazana jest suplementacja żelaza?

Dodatkowa suplementacja żelaza jest wskazana w przypadku:

• osób ze stwierdzonymi niedoborami tego pierwiastka,

• osób z zaburzeniami wchłaniania,

• osób pozostających na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej,

• kobiet z obfitymi menstruacjami,

• osób spożywających niedostateczną ilość pokarmów (np. z powodu chorób przebiegających z brakiem apetytu),

• osób z krwawieniem z przewodu pokarmowego,

• osób uprawiających intensywny wysiłek fizyczny,

• dużej utraty krwi.

Większe zapotrzebowanie na żelazo ma miejsce w ciąży (RDA wzrasta do 27 mg/dobę). Natomiast nie wzrasta ono w okresie karmienia piersią, jeżeli kobieta nie miesiączkuje (po powrocie menstruacji RDA wynosi 20 mg/dobę).

Niedobór żelaza powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu. Wówczas rozwija się niedokrwistość (anemia) i pojawiają się następujące objawy:

• ogólne osłabienie i zmęczenie,

• bladość powłok skórnych,

• problemy z koncentracją i pamięcią,

• mniejsza tolerancja wysiłku,

• osłabienie odporności,

• pogorszenie kondycji włosów i paznokci,

• nadmierna senność,

• pieczenie i ból języka,

• zajady w kącikach ust.

U osób z niedokrwistością z niedoboru żelaza obecne jest zjawisko tzw. picy. To spaczony apetyt. Osoba chora chce jeść produkty, które są powszechnie uznawane za niejadalne.

Warto wiedzieć: Witaminy w ciąży – jakie, od kiedy i po co?

Suplementacja żelaza u dzieci

Dzieci rodzą się z pewnym zapasem żelaza. Zostało ono zgromadzone w okresie życia płodowego. Ilość tego pierwiastka zaczyna się wyczerpywać w 4–6 miesiącu życia. Wówczas konieczna jest suplementacja żelaza wraz z pożywieniem. Dlatego ważne jest rozpoczęcie rozszerzania diety w odpowiednim czasie.

Dodatkowa suplementacja żelaza u niemowląt jest wskazana, jeżeli istnieje ryzyko wystąpienia niedokrwistości. Preparaty należy podawać wcześniakom od końca 1. miesiąca życia do 12. miesiąca życia, w oparciu o regularne kontrolne badania krwi. Natomiast dzieci, które nie mogą być karmione piersią, powinny otrzymywać mleko modyfikowane wzbogacone o żelazo.

Sprawdź ofertę: Żelazo dla dzieci

Suplementacja żelaza wraz z dietą

Najważniejsza jest suplementacja żelaza wraz z pożywieniem. Pierwiastek ten jest dostępny przede wszystkim w mięsie i w innych produktach pochodzenia zwierzęcego. Szczególnie bogate w niego są podroby (m.in. wątroba, nerki). Również ryby zawierają żelazo (zwłaszcza tuńczyk, łosoś i sardynki).

Żelazo jest obecne w produktach pochodzenia roślinnego. Jego dobrymi źródłami są: kasza gryczana, orzechy, buraki, kakao, pestki dyni, szpinak, ciecierzyca, soczewica, fasola, zielone warzywa liściaste. Na uwagę zasługuje także tofu, które pokrywa większą część dziennego zapotrzebowania na żelazo.

Przeczytaj również: Nadmiar żelaza - objawy skórne i neurologiczne

Co poprawia wchłanianie żelaza?

W czasie suplementacji żelaza z dietą lub za pomocą preparatów aptecznych należy pamiętać, że niektóre substancje mają wpływ na wchłanianie tego pierwiastka w organizmie. Szczególnie dobrze działa witamina C. Korzystny jest również kwas foliowy.

Warto zdawać sobie sprawę, że niektóre substancje wpływają negatywnie na wchłanianie żelaza. Mowa przede wszystkim o białku roślinnym i fitynianach. Również cynk, wapń i magnez mogą ograniczać ten proces, ponieważ tworzą z żelazem niewchłanialne kompleksy.

Żelazo wchłania się w przewodzie pokarmowym. Organizm przyswaja 10–15% ilości tego pierwiastka dostarczonej z pożywieniem. Słabo wchłaniane jest żelazo, które pochodzi z produktów roślinnych – ulega to zmianie, jeżeli jednocześnie spożywane są niektóre określone produkty pochodzenia roślinnego.

Dowiedz się więcej: Co wypłukuje żelazo z organizmu?

Bibliografia