Nasz układ immunologiczny to narzędzie walki z wrogiem, jakim są szkodliwe bakterie, wirusy, komórki rakowe, grzyby i inne mikroorganizmy. Słaba odporność organizmu oznacza, że została upośledzona aktywność tego mechanizmu obronnego, a to otwiera drogę dla różnego rodzaju chorób. Na pracę układu immunologicznego wpływają takie czynniki, jak: uwarunkowanie hormonalne i genetyczne, wiek, płeć, aktywność fizyczna, stres i sen.
Spis treści
- Słaba odporność – jak można ją wykryć?
- Słaba odporność – przyczyny wrodzone
- Słaba odporność – przyczyny zewnętrzne
- Jak można podreperować słabą odporność?
Słaba odporność organizmu może zwiększyć podatność na różne infekcje, dlatego ważna jest wiedza na temat objawów, które mogą pojawić się przy osłabionej odpowiedzi immunologicznej. Zidentyfikowanie przyczyn takiego stanu pomoże mu zapobiec w przyszłości.
Kup w aptece: Preparaty na odporność
Słaba odporność – jak można ją wykryć?
Układ immunologiczny powstaje już w łonie matki, a kształtuje się i rozwija do końca okresu dojrzewania. Składają się na niego: grasica, szpik kostny, śledziona oraz węzły chłonne i tkanki limfatyczne.
Rozróżnia się odporność wrodzoną i nabytą. Pierwsza działa szybko, ale nieprecyzyjnie. Odpowiedź ma miejsce od razu po wdarciu się patogenu i skutkuje reakcją zapalną. W pierwszej linii obrony znajdują się bariery fizyczne, takie jak: skóra, błony śluzowe i wydzieliny, a także komórki żerne układu immunologicznego (fagocyty). Odporność nabyta skupia się na konkretnym patogenie, ale jej reakcja jest wolniejsza niż mechanizmy wrodzonej bariery organizmu. Tu do walki z antygenem przeznaczone są limfocyty, które mają zdolność zapamiętywania go i rozpoznawania.
Słaba odporność jest niebezpieczna, ponieważ umożliwia czynnikom chorobotwórczym wdarcie się do naszego organizmu. Żeby temu zapobiec, warto zbadać stan swojego układu immunologicznego. W tym celu wykonuje się przede wszystkim morfologię – podstawowe badanie krwi, które pozwala sprawdzić m.in. odsetek limfocytów. Mniej rutynowym testem, który dokładniej analizuje te komórki, jest badanie stosunku limfocytów CD4/CD8. W celu wykrycia słabej odporności bada się także immunoglobuliny IgA, IgM i IgG oraz witaminę D3. Istotne jest oznaczenie markerów stanu zapalnego (OB i CRP), które podpowiadają, czy w organizmie toczy się stan zapalny.
Badania laboratoryjne to nie jedyny sposób na rozpoznanie słabej odporności. Trzeba też wsłuchać się we własny organizm i odpowiedzieć sobie na kilka ważnych pytań, np.:
-
Czy dokucza mi częste uczucie zmęczenia i osłabienia?
-
Czy cierpię na bezsenność?
-
Czy często się zniechęcam i ciągle towarzyszy mi zły nastrój?
-
Czy moje rany goją się wolniej niż kiedyś?
-
Czy mam problemy z apetytem?
-
Czy doskwierają mi częste biegunki lub zaparcia?
Jeśli odpowiedź na którekolwiek z tych pytań jest twierdząca, warto zastanowić się nad diagnostyką układu immunologicznego. Zidentyfikowanie tego typu objawów może świadczyć o spadku odporności.
Sprawdź także: Odporność. Czym jest i jak działa układ odpornościowy?
Słaba odporność – przyczyny wrodzone
Słaba odporność oznacza, że organizm nie jest w stanie skutecznie wdrożyć mechanizmów obronnych do walki z grożącymi mu infekcjami. Przekłada się to na częstą zachorowalność, zwłaszcza na sezonowe przeziębienia i grypy. Przyczyna osłabienia układu immunologicznego może być wrodzona, związana z uwarunkowaniem genetycznym. Nie mamy też wpływu na słabą odporność, jeśli jest ona efektem choroby, np.: alergii, białaczki, cukrzycy, AIDS, mononukleozy lub schorzeń tarczycy. Nic nie poradzimy również na to, że ciało się starzeje, a wraz z wiekiem osłabia się wrodzona bariera ochronna człowieka.
Sprawdź także: Jak wzmocnić układ immunologiczny u dorosłych?
Słaba odporność – przyczyny zewnętrzne
Z drugiej strony istnieją takie czynniki warunkujące gotowość organizmu do walki z infekcjami, na które mamy bezpośredni wpływ. Nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, że należą do nich przede wszystkim: sen, dieta, stres i aktywność fizyczna. Są to fundamenty zdrowego organizmu, które wpływają nie tylko na odporność, ale także na wszystkie inne aspekty jego funkcjonowania. Przyjrzyjmy im się kolejno:
-
Sen – kiedy ciało śpi, wzrasta liczba limfocytów. Brak odpowiedniego wypoczynku uniemożliwia regenerację organizmu, co czyni go podatnym na infekcje. Cisza i ciemność w sypialni stymulują wydzielanie przez szyszynkę melatoniny, która nie tylko pomaga zasnąć, ale także zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.
-
Dieta – prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego jest zachowane, gdy zostaje mu dostarczona odpowiednia dawka witamin i składników mineralnych. Właściwości immunostymulujące mają witaminy A, C, B6 i D3 oraz kwas foliowy, miedź, selen, żelazo i cynk. Dieta może wpłynąć także na mikrobiom jelit, które są bardzo ważnym elementem układu odpornościowego. Bakterie znajdujące się w tym odcinku układu pokarmowego oddziałują na nabytą odpowiedź immunologiczną.
-
Stres – negatywnie wpływa na takie elementy układu odpornościowego, jak: komórki NK (natural killer, czyli naturalni zabójcy), funkcjonowanie limfocytów i wytwarzanie przeciwciał.
-
Aktywność fizyczna – regularne pobudzanie organizmu do wysiłku chroni przed infekcjami górnych dróg oddechowych, zwiększa aktywność limfocytów i redukuje stres. Siedzący tryb życia sprzyja procesom starzenia się organizmu i osłabieniu układu odpornościowego.
Słaba odporność organizmu może być także skutkiem stosowania używek i nadużywania antybiotyków.
Przeczytaj również: Jak zapobiec grypie i przeziębieniu? Skuteczne sposoby
Jak można podreperować słabą odporność?
Adekwatnie do czynników wymienionych w poprzednim akapicie słaba odporność może ulec poprawie dzięki wdrożeniu odpowiednich nawyków, takich jak: stosowanie zbilansowanej diety, zdrowy i długi sen, ograniczenie źródeł stresu i wprowadzenie technik redukujących jego działanie oraz uprawianie regularnej aktywności fizycznej. Warto przyjmować witaminy D i C w formie suplementów diety, zwłaszcza w okresie zimowym.
Dieta powinna być bogata w surowe warzywa i owoce, orzechy, nasiona, pokarmy pełnoziarniste i ryby. Należy ograniczyć spożycie wysoko przetworzonych produktów. Jest to zalecenie, które ma także znaczenie dla zachowania odpowiedniej flory bakteryjnej jelit. Istotne jest wzbogacenie diety o błonnik pokarmowy. Warto zadbać o przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów (np. białej, zielonej i czerwonej herbaty, która jest bogata w polifenole).
Do naturalnych składników wspierających funkcjonowanie układu odpornościowego zalicza się m.in.: tran, flawonoidy, czosnek, cebulę i propolis. Do tej listy należy dopisać także zioła i rośliny, np.: aloes, czystek, żeń-szeń, kwiat bzu czarnego i ashwagandhę.
A: Ewa Niepytalska
Z: lek. Agnieszka Żędzian
