Bakterie – sposoby ich szerzenia się i zakażania

Spis treści

1. Co to są bakterie?
2. Bakterie – rodzaje zakażenia
3. Jak można się zarazić?

Bakterie są odpowiedzialne za trawienie pożywienia, co umożliwia wchłanianie niezbędnych składników odżywczych. Biorą także udział w produkcji witamin. Zakażenie poszczególnymi szczepami nierzadko wymaga leczenia farmakologicznego. Podpowiadamy, jak można się zarazić i jak sobie pomóc w przypadku zakażenia.

Sprawdź oferty: Preparaty wspomagające odporność

CO TO SĄ BAKTERIE?

Bakterie to grupa mikroorganizmów wszechobecnych w środowisku zewnętrznym i wewnętrznym człowieka, które w świecie zwierząt tworzą odrębne królestwo. Występują we wszystkich typach otoczenia, takich jak woda, gleba, powietrze, a także znajdują się na powierzchniach innych organizmów żywych. Zasiedlają nawet środowiska jałowe, trudno- lub w ogóle niedostępne dla ludzi, jak lodowce czy tereny skażone np. promieniowaniem radioaktywnym. Mimo że mają prostą budowę i przybierają rozmaite kształty, pełnią istotne funkcje w przyrodzie. Przede wszystkim bakterie biorą udział w podtrzymywaniu wszelkich procesów biogeochemicznych oraz w procesach fermentacji i gnicia. Odpowiadają np. za trawienie pożywienia w przewodzie pokarmowym, umożliwiając tym samym rozkład i wchłanianie niezbędnych składników odżywczych. Stanowią ważny element ekosystemu również ze względu na udział w produkcji niektórych substancji, jak witaminy, oraz artykułów spożywczych, np. serów i jogurtów. Poddawane modyfikacjom genetycznym, są bezcenne w przemyśle farmaceutycznym przy produkcji różnego rodzaju leków. 

Część bakterii – z obszernego królestwa liczącego sobie blisko kwintylion tego typu organizmów – jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. To tzw. dobre bakterie. Niektóre jednak odpowiadają za różne nieprzyjemne w przebiegu i postępujące schorzenia, które mogą wiązać się z powikłaniami, a nawet śmiercią. Ze względu na rodzaj i środowisko, w którym bytują, bakterie szerzą się na wiele sposobów. Do zakażenia nimi może dojść poprzez kontakt bezpośredni lub pośredni.

Przeczytaj również: Czym charakteryzują się polipy jelita grubego? Jak je leczyć?

BAKTERIE – RODZAJE ZAKAŻENIA

Droga zakażenia, zwana także szerzeniem, oznacza sposób, w jaki bakterie się przenoszą. Ze względu na mechanizm wyróżnia się 2 jej rodzaje. Jednym z nich jest zakażenie endogenne (wewnątrzpochodne), które polega na gwałtownym rozmnażaniu się drobnoustrojów dotychczas znajdujących się w organizmie, ale w niewielkiej ilości. Szerzenie się tego typu następuje przy zaistnieniu sprzyjających bakteriom warunków, jak np. jelit. 

Drugą możliwością jest zarażenie egzogenne (zewnątrzpochodne). Jego istotą jest przedostanie się bakterii do organizmu z zewnątrz na różny sposób. Źródłami chorobotwórczych bakterii mogą być ludzie i zwierzęta zakażone chorobą, będący nosicielami, lub też mięso. Postępujące zakażenie nie zawsze postępuje w sposób jawny. Jednym ze stanów pośrednich jest zarażenie przebiegające bezobjawowo. Doświadczyć można również zakażenia poronnego, w przebiegu którego objawy są nieznaczne, lub zakażenia utajonego z przejściowym okresem łagodnych dolegliwości poprzedzającym właściwe objawy. 

Kup w aptece: Probiotyki dla dzieci

JAK MOŻNA SIĘ ZARAZIĆ?

Wśród sposobów zakażenia bakteriami wymienia się m.in. przeniesienie bezpośrednie. Styczność drogą kontaktową może nastąpić podczas stosunku seksualnego, w tym analnego i oralnego, oraz pocałunków. Rodzajem tego typu szerzenia się mikroorganizmów jest również droga wertykalna, czyli za pośrednictwem relacji matka – dziecko. Bakterie mogą przedostać się na potomstwo w czasie porodu i karmienia piersią. Drugim sposobem jest kontakt pośredni. Oznacza on przeniesienie bakterii za pośrednictwem nośnika różnego rodzaju, powodujące np. przerwanie ciągłości tkanek i narażenie na kontakt z zakażoną krwią. Może też do niej dojść w czasie akupunktury, zabiegów kosmetycznych, tatuowania czy zażywania narkotyków drogą dożylną. 

Przypadkowemu przeniesieniu bakterii sprzyjają z kolei zabiegi – zarówno medyczne, jak i kosmetyczno-pielęgnacyjne, takie jak cewnikowanie pęcherza moczowego, golenie skóry czy użytkowanie wspólnych przyborów toaletowych. Bakterie szerzą się także przez kontakt uszkodzonej skóry i błony śluzowej z zanieczyszczonymi powierzchniami codziennego użytku. Poza drogą inokulacji przeniesienie bakterii może nastąpić na drodze kropelkowej, w której materiałem nośnym jest śluz pochodzący z dróg oddechowych, rozpylany w formie aerozolu w trakcie czynności takich, jak kichanie, kaszel czy mówienie. Inną możliwością transmisji jest droga pokarmowa, gdzie nośnikami są spożyty pokarm i woda zainfekowane w czasie pozyskiwania jedzenia, jego produkcji, przechowywania, dystrybucji i podawania. 

Wśród sposobów na zarażenie chorobotwórczymi mikroorganizmami znajduje się ponadto droga odzwierzęca. Do powszechnych przenosicieli zaliczają się: wszy, pchły, kleszcze, komary, muchy oraz inne stawonogi. Równie niebezpieczne bywają małe gryzonie, takie jak myszy i szczury.

Bibliografia