Wszawica u dzieci – jak przebiega choroba i leczenie

Spis treści

1. Co warto wiedzieć o wszach?
2. Wszy – odmiany
3. Jak wyglądają wszy?
4. Czym jest wszawica?
5. Skąd się biorą wszy?
6. Wszy u dziecka – objawy
7. Jak pozbyć się wszy u dziecka?
8. Jak zapobiec wszom u dziecka – profilaktyka wszawicy

Co warto wiedzieć o wszach? 

Wszy to niewielkie owady, odżywiające się krwią pobieraną bezpośrednio z naczyń krwionośnych. Na całym świecie wyróżnia się kilkaset gatunków wszy, jednak największe znaczenie dla człowieka mają zaledwie dwa ‒ Pediculus humanus oraz Pthirus pubis. Warto pamiętać, że ugryzienie wszy wiąże się nie tylko z dyskomfortem, ale również ryzykiem przeniesienia groźnych chorób zakaźnych. 

Sprawdź ofertę: Sprawdzone preparaty na wszy 

Wszy ‒ odmiany

W praktyce klinicznej wyróżnia się: 

• wszy głowowe, czyli Pediculus humanus capitis ‒ pasożytują na owłosionej skórze głowy człowieka, 

• wszy odzieżowe, czyli Pediculus humanus corporis ‒ nie bytują na skórze człowieka, a na odzieży lub pościeli, 

• wszy łonowe, czyli Pthirus pubis ‒ pasożytują na owłosionej skórze okolicy łonowej, ale również pachwin, nóg, brzucha, a nawet na brwiach i rzęsach. 

Wszy głowowe oraz wszy odzieżowe to dwa podgatunki wszy ludzkiej, podczas gdy wszy łonowe stanowią całkowicie odrębny gatunek. 

Przeczytaj również: Pasożyty u dzieci 

Jak wyglądają wszy? 

Wszy posiadają silnie spłaszczone grzbietowo-brzusznie ciało, w którym można wyróżnić trzy części ‒ głowę, tułów i odwłok. Wszy ludzkie osiągają długość wynoszącą 1-3 mm, podczas gdy wszy łonowe są nieco mniejsze i bardziej okrągłe. Obydwa gatunki posiadają czułki, trzy pary odnóży, a co najważniejsze ‒ kłująco-ssący aparat gębowy, za pomocą którego pobierają krew od swojego żywiciela. 

Czy wiesz, że… 

Wiele osób zastanawia się, czy wszy skaczą lub biegają. Jest to jeden z najczęściej powielanych mitów na temat wszy. Pasożyty te przemieszczają się jedynie poprzez pełzanie. Wszy nie skaczą, nie pływają, a także nie latają! 

Jak rozpoznać jajo wszy?

Jaja wszy, nazywane potocznie gnidami, przytwierdzane są do włosów (a w przypadku wszy odzieżowych ‒ do ubrań żywiciela) za pomocą specjalnej wydzieliny. Jaja są owalnego kształtu, mają biało-żółty kolor i długości nie większą niż 0,8 mm. Nierzadko bywa, że jaja wszy mylone są z łupieżem. Po około ośmiu dniach z jaj wykluwają się larwy wszy, które zaczynają żerować na człowieku. 

Sprawdź ofertę: Preparaty na łupież 

Czym jest wszawica?

Wszawica jest pasożytniczą chorobą zakaźną, wywołaną przez infestację wszami. Pasożyty te zdolne są zrealizować na jednym żywicielu cały cykl rozwojowy. Oznacza to, że wszy żywią się krwią człowieka, składają jaja, z których wykluwają się larwy, które po 2-3 tygodniach zyskują dorosłą postać. Szacuje się, że dorosłe wszy żyją jedynie 30 dni, jednak są w tym czasie zdolne do tego, by złożyć nawet 300 jaj! 

Skąd się biorą wszy? 

Przez wiele lat uważano, że wszawica jest chorobą ściśle związaną z brakiem higieny i ubóstwem. Jest to jednak mylny pogląd, a ryzyko zachorowania na wszawicę jest dla wszystkich takie samo. Na zachorowalność nie wpływa miejsce zamieszkania, pozycja społeczno-ekonomiczna, płeć czy codzienna higiena. Znanym czynnikiem ryzyka jest przede wszystkim liczba zakażonych osób w danej populacji, a także bliski kontakt pomiędzy jej poszczególnymi osobami. 

Nie powinien zatem dziwić fakt, że schorzenie to najczęściej występuje u najmłodszych. Wszawica u dzieci jest jedną z najczęściej występujących chorób pasożytniczych w tej grupie wiekowej. Dzieci najczęściej zakażają się wszami w przedszkolu czy szkole, podczas wspólnej zabawy z rówieśnikami. 

Przeczytaj także: Swędzenie skóry głowy 

Wszy u dziecka ‒ objawy

Ugryzienie wszy wywołuje intensywny świąd, dlatego zakażone dziecko mocno się drapie, jest pobudzone i niespokojne. Drapanie zmian często prowadzi do nadkażenia powstałych ran bakteriami, dlatego trudno się one goją. Objawy wszawicy głowowej zwykle można zaobserwować w okolicy potylicznej i skroniowej, podczas gdy symptomy wszawicy odzieżowej mogą występować na całym ciele. Ugryzienie wszy na ciele i kontakt skóry z ich wydzieliną nierzadko prowadzą do wystąpienia zmian skórnych o charakterze rumieniowym lub grudkowym. 

Przeczytaj: Pielęgnacja skalpu 

Jak pozbyć się wszy u dziecka? 

Dla rodziców znalezienie wszy we włosach dziecka często jest powodem dużego niepokoju. Na szczęście leczenie wszawicy, wbrew powszechnej opinii, wcale nie wymaga zgolenia włosów. Co więcej, specjaliści odradzają takie postępowanie, z uwagi na duże ryzyko nadkażenia mikrouszkodzeń skóry powstałych w trakcie golenia włosów. Najskuteczniejsze sposoby na wszy wymagają zastosowania specjalistycznych preparatów, choć w leczeniu wszawicy dużą rolę odgrywają także domowe sposoby. 

Leki i środki apteczne 

Obecnie w aptekach można znaleźć szeroki wybór skutecznych preparatów na wszy bez recepty. W leczeniu wszawicy bardzo często wykorzystuje się szampon na wszy z permetryną, która zabija nie tylko dorosłe formy pasożytów, ale także gnidy. W składzie leków na wszy można znaleźć również podobnie działające pyretryny. 

Ciekawą grupą środków aptecznych są szampony i płyny na wszy zawierające silikony ‒ dimetikon lub cyklometikon. Związki te wykazują wysoką skuteczność, a jednocześnie są całkowicie bezpieczne w leczeniu wszawicy u dzieci, nawet tych najmłodszych. 

Domowe sposoby na wszy 

W domu warto skupić się na profilaktyce nawrotów zakażenia, czyli dokładnym usunięciu jaj wszy. W tym celu należy najpierw rozpuścić wydzielinę, która przytwierdza gnidy do włosów – na przykład poprzez wypłukanie włosów w mieszance octu z wodą. Następnym krokiem powinno być wyczesanie jaj. Do tej czynności warto użyć specjalistycznego grzebienia na wszy i gnidy. W sprzedaży dostępne są także elektryczne grzebienie na wszy, które nie tylko wyczesują, ale także zabijają pasożyty. 

Niekiedy można spotkać się z pomysłem zastosowania na wszy prostownicy do włosów. Warto pamiętać, że zarówno wszy, jak i gnidy giną w temperaturze powyżej 60℃. Potraktowanie każdego pasma włosów prostownicą, która osiąga znacznie wyższe temperatury, stanowi więc dość skuteczny sposób na pozbycie się wszy. 

Jak zapobiec wszom u dziecka ‒ profilaktyka wszawicy 

W przypadku wszy doskonale sprawdza się stara zasada ‒ lepiej zapobiegać niż leczyć. Profilaktyka wszawicy u dzieci powinna uwzględniać przede wszystkim: 

• regularną kontrolę skóry głowy i włosów dziecka, 

• odpowiednią higienę głowy i włosów dziecka, uwzględniającą regularne mycie oraz czesanie włosów, 

• edukacja dziecka w sprawie zasad higieny, a zwłaszcza korzystania z cudzych przyborów higienicznych, 

• szybkie informowanie placówki edukacyjnej o problemie wszy u dziecka, 

• uzasadnione zastosowanie preparatów zapobiegających zakażeniu, takich jak płyny, spraye czy gumki na wszy. 

Bibliografia