Pasożyty u dzieci – objawy, rodzaje, badania i sposoby leczenia

Spis treści:

1. Czym są pasożyty?
2. Rodzaje pasożytów u dzieci
3. Pasożyty – objawy u dzieci
4. Jak można zarazić się pasożytami? Przyczyny
5. Diagnostyka pasożytów u dzieci
6. Czego nie lubią pasożyty? Leczenie
7. Pasożyty u dzieci – warto wiedzieć

Czym są pasożyty? 

Pasożyty, aby przeżyć potrzebują obecności gospodarza. Może być nim np. człowiek, który stanowić będzie ich środowisko życia i od którego będą pozyskiwać pokarm. Do organizmu człowieka dostają się różnymi drogami, m.in. poprzez: 

• spożywanie niedokładnie umytych owoców i warzyw,  

• spożycie niewłaściwie przygotowanego jedzenia – które może być surowe lub niedogotowane,  

• spożycie pokarmu niewiadomego pochodzenia,  

• picie nieprzegotowanej wody,  

• brak utrzymywania należytej higieny osobistej,  

• kontakt z ukochanym zwierzątkiem domowym, które nie zostało odrobaczone.

Sprawdź ofertę: Na wszy i pasożyty u dzieci

Rodzaje pasożytów u dzieci 

Pasożyty, które są w stanie zainfekować organizm człowieka można podzielić na zewnętrzne oraz wewnętrzne (zwykle są to pasożyty jelitowe). W zależności od rodzaju zakażenia, możemy obserwować różne objawy. 

Sprawdź: Jak wygląda ugryzienie pluskwy 

Pasożyty wewnętrzne 

Owsica to zakażenie spowodowane przez owsika ludzkiego (Enterobius Vermicularis), który pasożytuje w jelicie grubym, ale może również zasiedlać drogi rodne. Jest to również najczęstsze zakażenie pasożytnicze występujące w Polsce. Zwykle zakażenie to występuje u dzieci w wieku 5 do 14 lat. Szerzy się na ogół w dużych skupiskach, takich jak szkoły i przedszkola. Zarazić można się drogą fekalno-oralną, czyli przez przeniesienie jaj pasożyta z okolic odbytu do ust przez np. brudne ręce, ubrania lub pościel. Co ważne, źródłem zakażenia może być tylko człowiek, gdyż nie jest to zakażenie odzwierzęce. Objawy owsicy to intensywny świąd, szczególnie w okolicy odbytu. U dzieci mogą również występować inne objawy, takie jak np. moczenie nocne oraz zaburzenia ze strony układu nerwowego, takie jak nadmierna pobudliwość, bezsenność i ogólne zmęczenie.  

Włosogłówka ludzka (Trichuris trichura) jest drugim co do częstości pasożytem powodującym zakażenia u ludzi. Bytuje w jelicie ślepym i grubym człowieka. Zakażenie może być bezobjawowe, ale w przypadku poważnej infekcji daje objawy ze strony przewodu pokarmowego, układu nerwowego i układu krążenia. Do najczęstszych należą: ból brzucha, biegunka (czasami z krwią), bezsenność, stany nerwicowe, zawroty i bóle głowy oraz niedokrwistość.  

Glistnica to zakażenie spowodowane przez glistę ludzką (Ascaris lumbricoides), która jest największym z robaków obłych (tzw. obleńców), mogących bytować w jelicie cienkim człowieka. Zarażenie ma związek z zanieczyszczeniem gleby odchodami ludzkimi – źródłem zakażenia może być więc spożycie pokarmu skażonego jajami. Choroba ta w początkowym etapie powoduje objawy ze strony układu oddechowego – głównie kaszel.  Zakażenie to może również powodować objawy alergiczne, takie jak pokrzywka, świąd skóry, obrzęki twarzy i rąk.  

Lamblioza (giardioza) spowodowana jest zakażeniem przez ogoniastka jelitowego (Giardia lamblia). Zakażenie zwykle przenosi się poprzez picie zanieczyszczonej wody lub korzystanie ze zbiorników wodnych zanieczyszczonych odchodami. Może również przenosić się na domowników od zwierząt domowych, np. psów i kotów. Lamblioza najczęściej występuje u osób podróżujących do krajów tropikalnych. Choroba powoduje dotkliwe objawy biegunkowe.  

Toksokaroza to choroba powodowana przez larwy nicienia z rodzaju Toxocara spp., czyli glistę psią lub kocią. Żywicielami ostatecznymi dla tych pasożytów są psy i koty, ale człowiek może być żywicielem przypadkowym. Źródłem zakażenia dla człowieka są najczęściej młode psy i koty, a do zakażenia dochodzi najczęściej przez spożycie pokarmów zakażonych jajami pasożyta bądź podczas sprzątania kuwety dla zwierząt. Toksokaroza jest szczególnie niebezpieczna ze względu na to, że przy masywnej inwazji, larwy pasożyta mogą dostać się do wątroby, płuc i naczyń krwionośnych, a następnie dostać do krwiobiegu, za pomocą którego przenoszą się do ważnych narządów – oczu, nerek, a niekiedy nawet i mózgu. Objawy toksokarozy zależą od umiejscowienia larw, co znacznie utrudnia diagnozę. Początkowo jest to hepatomegalia, czyli powiększenie wątroby oraz objawy zapalenia płuc. W kolejnych stadiach choroby mogą pojawić się objawy ze strony innych zainfekowanych narządów.

Sprawdź ofertę: Spraye na kleszcze i komary

Pasożyty zewnętrzne 

To m.in. pchły – najczęstsze są zakażenia pchłami Ctenocephalides canis, ale mogą być również wywoływane przez inne gatunki. Można się nimi zarazić od zwierząt bądź od innych ludzi, a zakażenie najczęściej powoduje świąd oraz skórne reakcje alergiczne.  

Innymi pasożytami zewnętrznymi człowieka są wszy odzieżowe oraz głowowe (Pediculus humanus, Pediculus capitis), które pasożytują tylko na człowieku. Ich jaja najczęściej przyklejają się do odzieży, szczególnie w okolicach szwów. Rozprzestrzeniają się przez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą oraz poprzez korzystanie ze wspólnych przedmiotów, np. grzebieni. U osób zakażonych na skórze powstają swędzące wykwity. Wszawica często rozprzestrzenia się w przedszkolach i szkołach.

Nużeniec (Demodex folliculorum, Demodex brevis) jest pasożytem śródskórnym, który bytuje w mieszkach włosowych oraz gruczołach łojowych ludzi i zwierząt. Nużeńce przenoszą się przez bezpośredni kontakt ze skórą osoby zarażonej, zwykle za pośrednictwem pościeli, ręczników, kurzu czy kosmetyków. Zakażenie to często powoduje zapalenie brzegów powiek.

Sprawdź ofertę: Tabletki na kaszel dla dzieci

Pasożyty – objawy u dzieci 

Objawy zakażenia pasożytami są różne w zależności od tego, jaki pasożyt spowodował chorobę. Zakażenie pasożytami zewnętrznymi zwykle powoduje świąd i  podrażnienie skóry, natomiast zakażenie pasożytami wewnętrznymi powoduje ból brzucha, biegunkę, nudności oraz wymioty.  

Zakażenia pasożytnicze mogą obejmować też inne objawy, takie jak zmęczenie, osłabienie, utrata apetytu czy też spadek masy ciała. W niektórych przypadkach zdarza się, że przebiegają bezobjawowo, szczególnie w początkowej fazie choroby.  

Jak można zarazić się pasożytami? Przyczyny 

Drogi zakażenia pasożytami są różne. Najczęściej związane są ze spożyciem zakażonej wody lub żywności, ale nie tylko – często dochodzi do niego podczas kąpieli w skażonych zbiornikach wodnych. Pasożyty mogą dostać się do organizmu człowieka różnymi drogami – poprzez spożywanie niedokładnie umytych owoców czy warzyw, nieodpowiednio przygotowane jedzenie (surowe lub niedogotowane), picie nieprzegotowanej wody, brak higieny osobistej, spożywanie pokarmów z niewiadomego źródła czy kontakt ze zwierzęciem, które nie zostało na czas odrobaczone. Ponadto, podróże zagraniczne i stres stają się dodatkowym czynnikiem sprzyjającym zarażeniu przez pasożyty. 

Diagnostyka pasożytów u dzieci  

Diagnostyka parazytologiczna, czyli pozwalająca na wykrycie zakażenia pasożytem, jest trudna i wymaga doświadczenia personelu laboratorium. Powinna być ukierunkowana na konkretny rodzaj pasożyta.   

Kto może pomóc? Jak nazywa się lekarz od pasożytów? 

Zakażeniami pasożytniczymi zajmują się parazytolodzy. Są to lekarze, którzy znają dokładnie objawy zakażeń pasożytniczych, możliwe drogi zakażenia i cykle życiowe poszczególnych pasożytów. W przypadku zakażeń pasożytniczych pomoc lekarza parazytologa może być nieoceniona, jednak jest to rzadka specjalizacja lekarska i w przypadku braku dostępności lekarza parazytologa, zakażeniami tymi zwykle zajmują się lekarze chorób zakaźnych.  

Badanie kału na pasożyty 

Badanie parazytologiczne kału obejmuje ocenę makroskopową – w celu wykrycia w nim krwi, postaci dorosłych bądź fragmentów pasożytów. Próbkę kału ocenia się również pod mikroskopem w celu oceny obecności cyst pierwotniaków, jaj i postaci dorosłych. Badanie należy powtórzyć trzykrotnie w kilkudniowych odstępach w ciągu 10 dni, co zwiększa szansę na wykrycie pasożytów.  

Badanie w kierunku owsicy przeprowadza się najczęściej poprzez wykonanie wymazu z okolic odbytu kilkakrotnie, zwykle w 3-dniowych odstępach. Czasem również wykonuje się test na owsiki za pomocą taśmy klejącej – należy kilkukrotnie przykleić i odkleić taśmę klejącą do okolic odbytu, a następnie zbadać próbkę pod mikroskopem w celu wykrycia pasożytów.  

Badania krwi na pasożyty 

Badania parazytologiczne krwi mogą polegać na ocenie mikroskopowej rozmazu krwi, badaniach serologicznych i molekularnych. Badanie metodą rozmazu ma szczególne znaczenie w zakażeniach pasożytami bytującymi we krwi, takimi jak malaria. Metody serologiczne służą do wykrywania specyficznych antygenów pasożytów lub przeciwciał wytworzonych po kontakcie z pasożytem. W ten sposób można wykryć np. toksokarozę oraz włośnicę. Metodami molekularnymi ocenia się z kolei obecność materiału genetycznego pasożyta we krwi.  

Charakterystyczną dla zakażeń pasożytniczych cechą, którą można wykryć w morfologii krwi (będącym jednym z najczęściej wykonywanych i najprostszych badań krwi) jest eozynofilia, czyli podwyższony poziom granulocytów zasadochłonnych we krwi.  

Czego nie lubią pasożyty? Leczenie 

Leczenie zakażeń pasożytniczych zwykle opiera się na zastosowaniu leków przeciwpasożytniczych, dobranych przez lekarza do konkretnego przypadku klinicznego. W niektórych przypadkach (np. lambliozy), konieczne jest leczenie wszystkich domowników. Należy również pamiętać o tym, aby odrobaczyć zwierzęta, z którymi chore dziecko miało kontakt.  

Babcine sposoby na pasożyty w organizmie 

Najskuteczniejszym sposobem na walkę z zakażeniem pasożytniczym są leki przeciwpasożytnicze, ale leczenie to można wspomóc również za pomocą domowych, tzw. babcinych sposobów. Czosnek jest uznawany za produkt, którego pasożyty – szczególnie te jelitowe – „nie lubią”. Wiele babć poleca przygotowanie mikstury z czosnku, aby wspomóc organizm w walce z pasożytami. Pomocne w walce z niechcianymi gośćmi mogą być również wszelkie kiszonki, np. ogórki oraz kapusta. Należy jednak pamiętać, że te metody mogą okazać się niewystarczające i w przypadku podejrzenia zakażenia pasożytniczego należy zasięgnąć pomocy lekarskiej.  

Pasożyty u dzieci – warto wiedzieć 

Wielu zakażeniom pasożytniczym można zapobiec. Większość z nich przenosi się drogą fekalno-oralną, czyli przez spożycie pokarmu skażonego przez odchody. Przy zachowaniu odpowiednich zasad higieny – czyli myciu rąk po skorzystaniu z toalety i przed jedzeniem; dokładnym myciu warzyw i owoców; używaniu rękawic do prac ogrodowych i do pracy przy odchodach zwierząt czy unikaniu w diecie surowego mięsa – do wielu zakażeń pasożytniczych po prostu nie dojdzie.  

Bibliografia