Hemoroidy – czym są, jak wyglądają? Objawy hemoroidów

Spis treści:

1. Hemoroidy czym są? Definicja choroby hemoroidalnej
2. Jak wyglądają hemoroidy? 
3. Hemoroidy zewnętrzne i wewnętrzne 
4. Hemoroidy – objawy choroby hemoroidalnej  
5. Rozpoznanie hemoroidów u lekarza – badania  
6. Leczenie hemoroidów 
7. Hemoroidy w ciąży 
8. Jak zapobiegać hemoroidom? Profilaktyka hemoroidów

Hemoroidy czym są? Definicja choroby hemoroidalnej

Hemoroidy to struktury naczyniowe, a dokładniej poszerzone połączenia tętniczo-żylne. W prawidłowych warunkach połączenia tętniczo-żylne pełnią bardzo ważną funkcję. Nazywane są guzkami krwawniczymi i pozwalają na kontrolę oddawania gazów i stolca. Można więc powiedzieć, że hemoroidy to poszerzone guzki krwawnicze.
Gdzie się dokładnie znajdują? Ich lokalizacja to kanał odbytu, a dokładniej obszar pod błoną śluzową jelita grubego. Poszerzenie guzków krwawniczych i objawy związane z tym stanem nazywamy chorobą hemoroidalną. Do stanu tego prowadzą różnorodne czynniki, często związane z prowadzonym przez nas stylem życia.

Jak wyglądają hemoroidy? 

W badaniu klinicznym hemoroidy to typowo sinawe guzki w odbycie, które są widoczne przez lekarza gołym okiem (jeżeli doszło do ich trwałego wypadnięcia). Klasycznym i prostym badaniem, które można wykonać w każdym gabinecie lekarskim jest badanie per rectum (palcem przez odbyt). W przypadku hemoroidów wewnętrznych lekarz palpacyjnie wyczuwa obecność niewielkich guzków w kanale odbytu. Obejrzenie tych guzków jest możliwe z wykorzystaniem anoskopii, należącej do grupy badań endoskopowych.  

Przeczytaj również: Dieta na hemoroidy – co jeść, czego unikać?

Hemoroidy zewnętrzne i wewnętrzne 

Poszerzone guzki krwawnicze możemy podzielić umownie na cztery stopnie, zależnie od zaawansowania choroby. Wyróżniamy kolejno:  

• stopień pierwszy hemoroidów – w którym to mamy do czynienia z powiększeniem guzków, ale nie dochodzi do ich wypadania poza kanał odbytu, 

• stopień drugi hemoroidów – w którym to poszerzone guzki krwawnicze wypadają na zewnątrz w czasie wypróżniania się, lecz cofają się do kanału odbytu samoczynnie, 

• stopień trzeci hemoroidów – różni się od stopnia drugiego tym, że poszerzone guzki krwawnicze nie cofają się samoistnie do kanału odbytu po defekacji, lecz pacjent musi odprowadzać je ręcznie, 

• czwarty stopień hemoroidów – w tej sytuacji mimo wypadnięcia poszerzonych guzków krwawniczy, nie istnieje możliwość ich ręcznego odprowadzenia do kanału odbytu, są one bowiem trwale na zewnątrz jelita grubego.  

Można więc powiedzieć, że hemoroidy zaliczane do stopnia drugiego i pierwszego należą do tak zwanych hemoroidów wewnętrznych, zaś hemoroidy w stopniu trzecim i czwartym – do hemoroidów zewnętrznych.  

Hemoroidy – objawy choroby hemoroidalnej  

Jakie objawy dają hemoroidy? Najczęstsze symptomy związane z obecnością poszerzonych guzków krwawniczych to: 

• krwawienie z odbytu – jest to w medycynie objaw alarmowy, który może towarzyszyć nie tylko obecności hemoroidów, ale także poważniejszym stanom, takim jak rak jelita grubego, który najczęściej lokalizuje się w odbytnicy. Krwawienie z odbytu może również występować w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit, czyli choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, 

• świąd i dyskomfort w okolicy odbytu, 

• pieczenie wokół odbytu, wyciek śluzu z kanału odbytu, 

• uczucie niecałkowitego wypróżnienia, 

• ból podczas defekacji – objaw ten występuje, gdy mamy do czynienia z obecnością zakrzepu w uwięźniętym guzku krwawniczym.  

Rozpoznanie hemoroidów u lekarza – badania  

Podstawą rozpoznania hemoroidów jest dobrze zebrany wywiad lekarski i obowiązkowe badanie per rectum. Na uzupełnienie i potwierdzenie rozpoznania pozwala anoskopia, czyli badanie endoskopowe wykonywane z wykorzystaniem specjalnej rurki, która umieszczana jest wewnątrz odbytu i odbytnicy i pozwala na dokładną ocenę tych obszarów przez lekarza. W przypadku obecności krwawień z odbytu warto również wykonać kolonoskopię, czyli badanie obrazowe oceniające całe jelito grube, co pozwala na wykluczenie poważnych schorzeń, takich jak rak jelita grubego. Do jakiego lekarza wybrać się z podejrzeniem hemoroidów? Rozpoznać hemoroidy może lekarz proktolog.

Przeczytaj: Proktolog – czym się zajmuje i jak wygląda wizyta u proktologa

Leczenie hemoroidów  

Leczenie choroby hemoroidalnej możemy podzielić na zachowawcze i zabiegowe. To, jakie leczenie wybierze dla nas lekarz, uzależnione jest od przebiegu choroby, jej nasilenia i stopnia zaawansowania. Typowo w hemoroidach wewnętrznych, czyli tych zaliczanych do pierwszego i drugiego stopnia wybierane jest początkowo leczenie zachowawcze. Z kolei w przypadku hemoroidów zewnętrznych (a więc w trzecim i czwartym stopniu zaawansowania choroby) preferowane jest leczenie zabiegowe. Poniżej dowiemy się więcej o metodach leczenia choroby hemoroidalnej.  

Maści na hemoroidy

W leczeniu zachowawczym choroby hemoroidalnej możemy wykorzystać preparaty zewnętrzne w postaci maści na hemoroidy i kremów. Jakie preparaty dostępne są teraz na rynku? Przede wszystkim należy wymienić w tym miejscu kremy i maści zawierające lidokainę oraz tribenozyd. Lidokaina to substancja o działaniu znieczulającym, oddziałująca na specjalne kanały w błonie komórkowej komórek nerwowych. Z kolei tribenozyd to substancja o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i ochronnym na naczynia krwionośne. Połączenie tych substancji pozwala na zredukowanie stanu zapalnego i zmniejszenie dolegliwości bólowych, ale także świądu i pieczenia w przebiegu hemoroidów. Preparaty o tym składzie stosowane są zarówno w przebiegu hemoroidów zewnętrznych, jak i wewnętrznych.  

Czopki na hemoroidy

W przebiegu choroby hemoroidalnej powszechnie wykorzystywane są również leki w postaci czopków. Czopki takie zawierają substancje o działaniu znieczulającym (np. cynchokainę), ale również eskulinę, która odpowiada za uszczelnianie naczyń krwionośnych. Dodatkowo w składzie czopków na hemoroidy możemy znaleźć sterydy, działające przeciwzapalnie (hydrokortyzon) oraz antybiotyk (substancję o działaniu przeciwbakteryjnym) – neomycynę.

Neomycyna zapobiega wtórnym nadkażeniom bakteryjnym, zaś hydrokortyzon działa nie tylko przeciwzapalnie, ale również zmniejsza obrzęk i działa przeciwświądowo. Na rynku znajdziemy także czopki zawierające kwas hialuronowy, który działa ochronnie i nawilżająco na śluzówkę kanału odbytu. Znajdziemy również produkty z cynkiem i taniną, wykazujące działanie ściągające. Należy mieć świadomość, że działania zachowawcze mogą być stosowane w każdym stopniu zaawansowania choroby, jednak nie pozwolą one na trwałe pozbycie się problemu hemoroidów. 

Zabiegowe leczenie hemoroidów

W przypadku trzeciego i czwartego stopnia zaawansowania choroby hemoroidalnej wskazane jest leczenie zabiegowe. W tym celu powszechnie stosuje się zakładanie gumowych opasek sposobem Barrona (czyli tak zwane gumkowanie hemoroidów). Na czym polega ta metoda lecznicza? Na poszerzony guzek krwawniczy zakłada się specjalną gumkę z syntetycznego materiału, która prowadzi do ucisku i niedokrwienia tkanki, co w konsekwencji powoduje martwicę. Po pewnym czasie nadmiar tkanki tworzący guzek krwawniczy ulega samoistnemu odpadnięciu. Zabieg ten przeprowadzany jest powszechnie w poradniach chirurgicznych w trybie ambulatoryjnym (bez konieczności pobytu w szpitalu).  

W bardziej zaawansowanych przypadkach choroby konieczne może być leczenie typowo operacyjne, które polega na chirurgicznym wycięciu poszerzonych guzków krwawniczych. W tym przypadku zwykle konieczna jest hospitalizacja.  

Hemoroidy w ciąży 

Ciąża to stan, w którym istotnie częściej mamy do czynienia z pojawieniem się choroby hemoroidalnej. Z czego to wynika? Trzeba zauważyć, że powiększanie się macicy (wraz ze wzrostem płodu) prowadzi do ucisku na naczynia żylne w jamie brzusznej, co z kolei prowadzi do zwiększania ciśnienia – to z kolei kończy się często poszerzeniem połączeń tętniczo żylnych – a więc pojawienia się hemoroidów.
Warto też wspomnieć, że w czasie ciąży istotnie wzrasta stężenie progesteronu – hormonu, sprzyjającego utrzymaniu ciąży. Hormon ten ma właściwości, predysponujące do rozciągania ścian naczyń żylnych, co również sprzyja pojawianiu się żylaków. W ciąży należy więc przestrzegać zasad zdrowego stylu życia, które zmniejszają szansę na rozwój choroby hemoroidalnej.  

Jak zapobiegać hemoroidom? Profilaktyka hemoroidów

W tym akapicie dowiemy się, jakie czynniki (poza omówioną już ciążą) predysponują do pojawienia się hemoroidów. Należą do nich przede wszystkim: 

• siedzący tryb życia – regularna aktywność fizyczna to kluczowy element profilaktyki żylaków, ale również otyłości, która sprzyja pojawianiu się poszerzonych guzków krwawniczych, 

• przewlekłe, uporczywe zaparcia – u osób z nawracającymi zaparciami częściej mamy do czynienia z hemoroidami, dlatego warto dbać o odpowiednią, bogatoresztkową dietę i przede wszystkim poszukać przyczyny zaparć, aby móc trwale je wyeliminować,  

• bardzo intensywny wysiłek – o ile regularna, odpowiednio dobrana aktywność fizyczna zapobiega hemoroidom, to niestety zbyt intensywny wysiłek może być czynnikiem sprzyjającym chorobie. Taki wysiłek podwyższa ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej, co predysponuje do pojawienia się poszerzonych guzków krwawniczych.  

Podsumowując, jeżeli podejrzewamy u siebie obecność hemoroidów, to należy jak najszybciej skontaktować się ze swoim lekarzem rodzinnym. Lekarz po zbadaniu nas i przeprowadzeniu dokładnego wywiadu zaleci odpowiednie leczenie i dalszą diagnostykę. Możliwe, że konieczne będzie również odwiedzenie chirurga. Na szczęście, medycyna dysponuje obecnie szerokim wachlarzem terapeutycznym, pozwalającym na uporanie się z tym uciążliwym problemem.  

Bibliografia