Grzybica skóry głowy – objawy, leczenie, pielęgnacja

Grzybica skóry głowy to częsta, zakaźna dermatoza, występująca na skutek działania różnego rodzaju grzybów chorobotwórczych, najczęściej dermatofitów z rodzajów Microsporum oraz Trichophyton. Atakują one w sprzyjających dla siebie warunkach, takich jak obniżona odporność organizmu, uszkodzenia naskórka skóry głowy czy aktywne choroby autoimmunologiczne. W artykule omówiono objawy, leczenie oraz pielęgnację skóry głowy, dotkniętej grzybicą. Zwrócono uwagę zarówno na leczenie specjalistyczne, jak i domowe sposoby radzenia sobie z grzybicą owłosionej skóry głowy.

Spis treści:

---

1. Co wywołuje grzybicę skóry głowy? 
2. OBJAWY GRZYBICY SKÓRY GŁOWY?
3. Jak wygląda grzybica skóry głowy?  
4. RODZAJE GRZYBICY OWŁOSIONEJ SKÓRY GŁOWY I ICH CECHY CHARAKTERYSTYCZNE
5. SPOSOBY LECZENIA GRZYBICY SKÓRY GŁOWY 
6. Jak pielęgnować skórę głowy z grzybicą? 

Co wywołuje grzybicę skóry głowy? 

Grzybica skóry głowy to zewnątrzpochodna infekcja, która może pojawić się na skutek ataku jednego z trzech rodzajów dermatofitów:

• antropofilnych, które zakażają wyłącznie ludzi. Skutkują występowaniem grzybic: powierzchownej strzygącej lub drobnozarodnikowej oraz woszczynowej. Przyczyniają się do nich grzyby z rodzaju Trichophyton: violaceum, tonsurans, schoenleini oraz Microsporum audouinii. Łatwo się nimi zarazić, np. poprzez używanie szczotki do włosów chorego lub bezobjawowego nosiciela;

• zoofilnych, które pierwotnie zakażają zwierzęta, a następnie mogą przenosić się na ludzi. Wywołują grzybice z odczynem zapalnym: strzygącą lub drobnozarodnikową. Powstają na skutek działalności grzybów: Microsporum canis, Trichophyton mentagrophytes i verrucosum. Źródłami zakażenia są przeważnie zwierzęta domowe oraz bezpańskie;

• geofilnych, które znajdują się w glebie. Mogą zakażać zarówno ludzi, jak i zwierzęta.

OBJAWY GRZYBICY SKÓRY GŁOWY?

Infekcja grzybicza skóry głowy może występować w dwóch postaciach: zapalnej oraz niezapalnej. Miejscami zakażenia są skóra głowy oraz brody. Grzybica skóry głowy występuje najczęściej u dzieci przed okresem pokwitania. Dotyka ona około 8% populacji dziecięcej i dotyczy wyłącznie owłosionej skóry głowy.

Omawiana dermatoza wywołuje szereg nieprzyjemnych objawów. Do tych najbardziej charakterystycznych, należą: 

• świąd powierzchni skóry, 

• łamiące się włosy, 

• łysienie odgraniczone lub nieregularne.

Przeczytaj także: Wypadanie włosów – przyczyny i leczenie

Jak wygląda grzybica skóry głowy?  

Diagnostyka grzybicy skóry głowy odbywa się na podstawie analizy widocznych zmian oraz badań diagnostycznych, takich jak: dermatoskopia, lampa Wooda, mikroskopia zeskrobin, badania przesiewowe czy biopsja skóry głowy.

RODZAJE GRZYBICY OWŁOSIONEJ SKÓRY GŁOWY I ICH CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

Grzybica drobnozarodnikowa, inaczej zewnątrzwłosowa może być powierzchowna lub głęboka. Odmianę powierzchowną wywołują dermatofity Microsporum canis. Można ją rozpoznać po niewielkim stanie zapalnym i ogniskach złuszczającej się skóry, które są dosyć spore, a ich liczba jest mniejsza, niż w przypadkach grzybicy strzygącej. Charakterystyczne dla tej grzybicy są szare łuski, które przypominają popiół. Utrata niewielkiej ilości włosów dotyczy jedynie okolicy potylicznej i skroniowej. Okazuje się, że grzyby drobnozarodnikowe atakują wyłącznie włosy, które są w aktywnej fazie wzrostu, czyli anagenie. 

Grzybica strzygąca, zwana wewnątrzwłosową także występuje w dwóch odmianach: powierzchownej i głębokiej. Powierzchowna wywoływana jest przez grzyby chorobotwórcze Trichophyton violaceum oraz tonsurans. Charakteryzuje się niewielkim stanem zapalnym, delikatnym złuszczaniem oraz łamliwością włosów. Nazwa grzybicy nawiązuje do przypominających wyglądem przystrzyżonych pieńków złamanych włosów, które widzimy jako czarne punkciki. Wyróżnia się trzy typy grzybicy strzygącej powierzchownej: 

• kropkowatą, przy której włosy są przełamane na poziomie skóry; 

• złuszczającą, która cechuje się licznymi, żółtymi łuskami oraz nierównym ułamaniem włosów; 

• łupieżowatą, która wyróżnia się całkowitą utratą włosów oraz zaledwie niewielkim złuszczaniem. 

Odmiana głęboka jest wywołana przez dermatofity zoofilne Trichophyton mentagrophytes var. Granulosum. Infekcja dociera do głębszych warstw skóry, gdzie tworzy duży guz zapalny. Jest on dodatkowo pokryty krostami, stupami oraz lepką wydzieliną. Włosy charakteryzuje luźne osadzenie w mieszkach włosowych. Objawom tego rodzaju grzybicy skórnymi towarzyszą także: osłabienie, gorączka oraz bóle głowy.

Sprawdź ofertę preparatów na grzybicę skóry i paznokci

Grzybica woszczynowa jest najrzadziej spotykanym rodzajem grzybicy. Charakteryzuje się tzw. tarczkami woszczynowymi, czyli zagłębionymi w skórze żółtymi strupami. Tworzą się one wokół mieszków włosowych i mają nieprzyjemny, mysi zapach. Włosy na głowie zaatakowanej strupieniem woszczynowym, niegdyś nazywanym parchem, są suche, matowe i szorstkie. Pozostałe objawy tej postaci grzybicy to bliznowacenie w obrębie mieszków włosowych oraz nasilone wypadanie włosów. Zdarzają się też odmiany grzybicy woszczynowej beztarczkowej. Należą do nich typy: łuszczycopodobna oraz łupieżopodobna.

Przeczytaj także: Swędzenie skóry głowy – możliwe przyczyny

SPOSOBY LECZENIA GRZYBICY SKÓRY GŁOWY 

Warunkiem sukcesu stosowanej terapii jest właściwe rozpoznanie typu grzybicy. Wówczas można wdrożyć odpowiednie leczenie grzybicy skóry głowy, które trwa przeważnie od 6 do 8 tygodni i obejmuje zarówno leczenie ogólne, jak i miejscowe, będące terapią uzupełniającą.  

W leczeniu ogólnym stosuje się leki, m.in.: flukonazol, gryzeofulwinę czy terbinafinę. W przypadku towarzyszącej infekcji bakteryjnej konieczne jest też włączenie leków przeciwbakteryjnych. W skutecznym leczeniu miejscowym wykorzystuje się szampony, roztwory oraz żele o działaniu przeciwgrzybiczym.  

Nieleczona zaawansowana grzybica może doprowadzić do nadmiernego wypadania włosów, a nawet wyłysienia, oraz do powiększenia węzłów chłonnych okolic karku i szyi. 

SZAMPONY NA RÓŻNE ODMIANY GRZYBICY SKÓRY GŁOWY 

W walce z grzybicą skóry głowy należy stosować szampon leczniczy wskazany przez lekarza. Szampony przeciwgrzybiczne na receptę zawierają składniki aktywne, takie jak cyklopiroks, ekonazol czy ketokonazol.  

Do mycia włosów można użyć szamponów leczniczych dostępnych w aptekach bez recepty. Zawierają one sprawdzone i przebadane substancje aktywne o działaniu przeciwgrzybiczym, przeciwzapalnym oraz przeciwpasożytniczym. Najczęściej ich główną substancją czynną jest ketokonazol.

Przeczytaj: Grzybica jamy ustnej u dziecka i u dorosłego – objawy i leczenie 

CO ROBIĆ W PRZYPADKU GRZYBICY SKÓRY GŁOWY? DOMOWE SPOSOBY

Trzeba zaznaczyć, że domowe sposoby na grzybicę skóry głowy mogą jedynie wspomagać ustaloną przez lekarza terapię farmakologiczną. Wśród składników o działaniu antygrzybicznym, które znajdziemy w każdym domu, można wymienić m.in.: 

• zioła, takie jak: kwiaty nagietka, liście szałwii lekarskiej czy koszyczki rumianku, 

• naturalne olejki z mięty lub drzewa herbacianego, 

• sok i miąższ z aloesu, 

• czosnek, który warto stosować wewnętrznie oraz zewnętrznie, 

• soda oczyszczona, z której można przyrządzić miksturę łagodzącą świąd skóry głowy.  

Przeczytaj: Grzybica pochwy – kandydoza. Objawy, leczenie, zapobieganie

Jak pielęgnować skórę głowy z grzybicą? 

Niezwykle ważne przy pielęgnacji skóry głowy z grzybicą – poza stosowaniem leków oraz miejscowych preparatów przeciwgrzybiczych (w tym głównie szamponów) – jest rygorystyczne przestrzeganie zasad higieny, takich jak:

• staranne mycie grzebieni oraz szczotek, najlepiej w ciepłej wodzie z dodatkiem mydła; 

• dezynfekcja powierzchni oraz tekstyliów, takich jak czapki, ręczniki i pościel, które miały kontakt z głową zakażonej osoby lub używanymi przez nią przedmiotami, np. szczotkami. 

Poza tym należy pamiętać o badaniu ludzi oraz zwierząt, które mają bliski kontakt z chorym. Stale monitoruj stan skóry głowy. 

Bibliografia