Dziecko budzi się w nocy – dlaczego i jak mu pomóc?

Spis treści:

1. Ile snu potrzebuje dziecko?
2. Zaburzenia snu u dziecka – rodzaje
3. Dlaczego dziecko budzi się w nocy?
4. Czym jest regres snu u dziecka i kiedy może wystąpić?
5. Jak wyciszyć dziecko przed snem?
6. Jak pomóc dziecku, które budzi się w nocy?

Ile snu potrzebuje dziecko? 

Potrzeba snu jest ściśle związana z wiekiem dziecka, ale także jego stanem zdrowia i indywidualnymi potrzebami. Najwięcej snu potrzebuje noworodek – statystycznie od 16 do 20 godzin na dobę. Z każdym przeżytym tygodniem, w którym dziecko bardzo intensywnie się rozwija, zmienia się zapotrzebowanie na sen.   

Dzieci roczne powinny spać około 14 godzin na dobę, a w ciągu dnia zwykle potrzebują dwóch drzemek. Dwuletnie maluchy śpią statystycznie 12 godzin na dobę, w czasie dnia zaś zwykle potrzebują jednej drzemki.  

Sen dziecka do trzeciego roku jest zupełnie inny, niż przedszkolaka. Dominuje sen lekki, z którego dziecko się wybudza, gdy tylko jego organizm zasygnalizuje jakąś potrzebę, jak odczuwany głód czy mokra pielucha. Z naukowego punktu widzenia lekki sen pozwala na przeżycie dziecka, a wybudzeniu zwykle towarzyszy głośny płacz, który ma za zadanie zaalarmować rodziców. 

Przeczytaj: Czym są skoki rozwojowe u dzieci i kiedy występują?

Zaburzenia snu u dziecka – rodzaje 

Zaburzenia snu można podzielić na kilka kategorii, w zależności od rodzaju problemu. 

Jednymi z najbardziej popularnych zaburzeń są problemy z zaśnięciem. Maluch długo nie może zasnąć, jest pobudzony, chce się bawić lub krzyczy w momencie położenia do łóżka. Dziecko wymaga obecności rodzica przy zasypianiu, co jednak często nie wpływa na poprawę jakości snu. Jeśli rodzic wychodzi z sypialni malucha, dziecko płacze, aby rodzic wrócił. Zaburzenia zasypiania diagnozuje się wtedy, gdy problem utrzymuje się co najmniej 4 tygodnie, a trudności występują od 5. do 7. razy w tygodniu. 

Kolejna grupa dolegliwości związanych ze snem to zaburzenia ciągłości snu. Ten termin oznacza, że dziecko nie może przespać całej nocy, wybudza się, głośno płacze, chce się bawić lub wymaga, aby zaspokoić jego inne potrzeby w czasie przeznaczonym na sen. Maluch przychodzi do łóżka rodziców. Problem występuje, gdy zaburzenie trwa co najmniej cztery tygodnie, 5-7 razy w tygodniu. 

Można dodatkowo wyróżnić zaburzenia, które wiążą się z wykonywaniem ruchów całym ciałem, np. łagodne przysenne mioklonie (gwałtowne zrywy kończyn i tułowia, pojawiające się do 4. miesiąca życia), rytmiczne ruchy towarzyszące zasypianiu (ruchy automatyczne, wykonywane głową i szyją  przed i na początku snu). 

Zaburzenia, które są szczególnie trudne dla rodziców to parasomnie – lęki nocne, koszmary, którym towarzyszy głośny płacz, lęk, a samo dziecko jest przerażone, ma przyspieszony oddech i tętno. Może odtrącać rodziców w czasie występowania lęku, po czym spokojnie zasypia.  

Przeczytaj: Jakie witaminy warto podawać dziecku?

Dlaczego dziecko budzi się w nocy? 

Dzieci budzą się w nocy z różnych powodów. Na przykład noworodki wybudzają się z powodu głodu czy niewygody, spowodowanej mokrą pieluchą. Często trudności z przespaniem nocy towarzyszom skokom rozwojowym, a jest to szczególnie widoczne w przypadku niemowląt. 

Dodatkowe bodźce, które sprawiają, że dziecko nie może spać w nocy to stresujące sytuacje w domu, choroba, nowe miejsce do spania, zły stan psychiczny matki, czy duża ilość bajek obejrzanych w ciągu dnia. Dodatkowo dziecko pobudzają napoje z kofeiną lub wyczerpująca aktywność fizyczna.  

Sprawdź oferty: Naczynia i sztućce dla dzieci

Czym jest regres snu u dziecka i kiedy może wystąpić? 

Regres snu to moment, kiedy dotychczas wypracowane nocne rytuały, które przygotowywały malucha do spania nie działają, a zamiast wyciszyć – rozdrażniają dziecko. Regres może towarzyszyć skokom rozwojowym, czyli pojawić się w okolicach 4-5. tygodnia życia, a także 8. tygodnia czy 6. miesiąca życia. Najbardziej powszechnym czasem, w którym wypada regres snu u dziecka to 18 miesiąc życia.  

Zmiana w zachowaniu malucha związana ze snem jest spowodowana m.in. dużą liczbą nowych bodźców, które dziecko zaczyna intensywnie przetwarzać. Regres to fizjologia i dotyczy większości dzieci (jeśli nie wszystkich). Należy wsłuchać się w potrzeby malucha i starać się na nie odpowiedzieć, pamiętając, że trudności ze snem trwają około 2-6 tygodni.

Sprawdź ofertę: Żele na ukąszenia

Jak wyciszyć dziecko przed snem? 

Wyciszenie jest najprostszym sposobem na niespokojny sen u dziecka. Około godziny przez planowanym zaśnięciem należy rozpocząć codzienną rutynę. Dziecko powinno zjeść lekką kolację, zostać wykąpane. Dobrze jest, jeśli rodzic poświęci dziecku chwilę na przeczytanie bajki lub rozmowę o tym, co działo się w ciągu dnia. Następnie należy dziecko położyć spać i w zależności od wybranej drogi – zostać przy maluchu lub wyjść z pokoju. 

Co sprzyja zaśnięciu dziecka? Wyłączenie ostrego światła, a także telewizora czy komputera, czyli urządzeń emitujących niebieskie światło. Ograniczenie bodźców słuchowych na rzecz czytania bajek, spokojnych zabaw, czy przytulania z rodzicem to najlepsze lekarstwo na sen. Dlaczego? Dziecko, które ma zaspokojoną potrzebę bliskości, łatwiej radzi sobie z emocjami, które odczuwało w ciągu dnia.

Sprawdź ofertę: Przyrządy do usuwania kleszczy 

Jak pomóc dziecku, które budzi się w nocy? 

Jeśli dziecko niespokojnie śpi i wybudza się w nocy, problem najczęściej ujawnia się po fakcie, gdy dziecko płacze i domaga się obecności rodzica. Zaburzenia snu u dziecka powodują problemy ze snem w całej rodzinie. Notorycznie niewyspani rodzice są zaś mniej odporni na stres, stają się nerwowi i rozdrażnieni. Zdarza się, że problemom ze snem towarzyszą zachowania agresywne wobec najmłodszych, np. w postaci potrząsania. Są wynikiem bezradności i zmęczenia rodziców trudną sytuacją, ale nie mogą być nimi tłumaczone. 

Jest wiele różnych możliwości pomocy dziecku, które wybudza się w nocy. Najważniejsze jest, aby metodę indywidualnie dostosować do potrzeb dziecka, ale również jego temperamentu i wieku. Inaczej trzeba interpretować wybudzanie się noworodków, a inaczej dwulatków. 

W pierwszej kolejności należy zaspokoić potrzeby fizjologiczne dziecka. Następnie warto je przytulić i uspokoić, jeśli płacze. W zależności od tego, czy maluch śpi we własnym łóżku, czy z rodzicami, tam go odkładamy.  

Warto wiedzieć, że zaburzenia snu w większości są fizjologiczne i przejściowe. Jeśli jednak problem się nasila lub dezorganizuje życie całej rodziny – warto skonsultować się ze specjalistą. 

Bibliografia