Czym jest przetoka zębowa? Przyczyny, objawy, leczenie

Spis treści:

1. Czym jest przetoka zębowa? Charakterystyka i rodzaje problemu
2. Przetoka zębowa – przyczyny powstawania
3. Przetoka zębowa – objawy
4. Jak leczyć przetokę zębową?
5. Przetoka zębowa a ewentualne powikłania – na co trzeba uważać?

Czym jest przetoka zębowa? Charakterystyka i rodzaje problemu 

Przetoka jest połączeniem, które powstało między dwoma elementami lub jamami ciała. Charakterystyczna dla  przetoki jest wydzielina o różnym charakterze (ropnym, krwistym lub krwisto-ropnym), która wydostaje się z jej wnętrza. Przetoka wyścielona jest nabłonkiem. Przetoką zębową nazywa się zwyczajowo większość przetok w jamie ustnej. Przetoka rozwija się na ogół jako efekt nieleczonego procesu chorobowego zęba, który swoim zasięgiem objął już tkanki okołowierzchołkowe.  

Przetoka zębowa – rodzaje

Wyróżniamy kilka rodzajów przetok.  Ze względu na miejsce ujścia, możemy wyróżnić przetokę wewnątrzustną i zewnątrzustną. Przetoka wewnątrzustna (inaczej nazywana dziąsłową) ma swoje ujście na śluzówce jamy ustnej właściwej, podczas gdy przetoka zewnątrzustna na powłokach skórnych twarzy – z tego względu umiejscawia się zwykle na skórze policzka lub w okolicy skóry bródki.  

Ze względu na aktywność, możemy zaś wyróżnić przetoki aktywne oraz bierne. Zmiany o aktywnym charakterze cechują się stałym wysiękiem. W przypadku przetok biernych występują natomiast naprzemienne okresy aktywności oraz tymczasowego unieczynnienia.  

Kup w aptece: Akcesoria do higieny jamy ustnej

Przetoka zębowa – przyczyny powstawania  

Główną przyczyną powstawania przetok zębowych są nieleczone stany zapalne, występujące w obrębie tkanek okołowierzchołkowych zęba. Infekcja bakteryjna powoduje rozprzestrzenianie się stanu zapalnego, któremu mogą towarzyszyć ropne bądź krwisto-ropne wysięki. Warto wiedzieć, że tak zaawansowane zmiany chorobowe nie pojawiają się nagle – są one efektem nieleczonego, bardzo zaawansowanego procesu próchnicowego. Powodująca go infekcja, powstająca na skutek działania drobnoustrojów, dotyka nie tylko twardych tkanek zęba, ale też miazgi komorowej, korzeniowej, jak i zlokalizowanych wokół wierzchołka korzenia struktur. Taki stan jest poważnym zagrożeniem dla utrzymania zęba w jamie ustnej i wymaga podjęcia jak najszybszego leczenia endodontycznego.  

Do innych przyczyn powstawania przetok zębowych należą: 

• niepoprawnie przeprowadzone leczenie endodontyczne, 

• choroby przyzębia, 

• wyrzynanie się zębów mądrości.

Przeczytaj: Skrzep po wyrwaniu zęba

Przetoka zębowa – objawy 

Przetoka zębowa daje bardzo charakterystyczne objawy. W badaniu wewnątrzustnym prezentuje się jako występująca nad zębem wypukłość, której wygląd wielu pacjentów określa jako „krostę”. Jest ona wypełniona wydzieliną ropną lub krwisto-ropną, a jej najbliższa okolica charakteryzuje się tkliwością, zaczerwienieniem, obrzękiem, a także zwiększoną wrażliwością na zimne i ciepłe bodźce.  

Kiedy dojdzie do opróżnienia się przetoki, w jamie ustnej może pojawić się charakterystyczny, gorzki posmak. Towarzyszy mu zwykle fetor ex ore, czyli przykry zapach z ust. Stanowi on duży dyskomfort i utrudnia pacjentowi swobodne kontaktów z innymi, a to zwykle skłania do wizyty w gabinecie stomatologicznym i niesie za sobą chęć eliminacji przyczyn problemu. 

Przeczytaj: Paradontoza – przyczyny, objawy, leczenie

Jak leczyć przetokę zębową?  

Obecność przetoki wymaga jak najszybszej konsultacji z lekarzem stomatologiem oraz wdrożenia odpowiedniego leczenia. Dotyczy to zarówno dorosłych pacjentów ze stałym uzębieniem, jak i dzieci z zębami mlecznymi. Jedyną właściwą formą leczenia jest terapia endodontyczna. Polega ona na chemo-mechanicznym opracowaniu kanałów korzeniowych, dzięki czemu usunięte zostają szkodliwe drobnoustroje, odpowiedzialne za rozwój przetoki i stanu zapalnego.  

Zdarza się, że przetoka zębowa zlokalizowana jest między dwoma sąsiednimi zębami. Okoliczny stan zapalny może sprawiać trudności w diagnostyce, przez co trudno określić, od którego zęba pochodzi szerzący się proces zapalny. Niezbędne w tym przypadku jest wykonanie zdjęcia radiologicznego. Alternatywnie, przed jego wykonaniem, w ujściu przetoki można umieścić wykorzystywane w endodoncji ćwieki gutaperkowe, dzięki którym na zdjęciu RTG będzie widoczny dokładny przebieg kanału przetoki – prowadzi on do wierzchołka korzenia zęba, którego proces chorobowy był inicjatorem tworzenia przetoki. Prawidłowo przeprowadzone leczenie endodontyczne powinno spowodować samoistne wygojenie się przetoki. Zwykle znika ona w ciągu od 2 do 5 dni od zakończenia leczenia.  

Niestety, nie ma żadnych domowych sposobów na to, by wyleczyć przetoki dziąsłowe. Płyny do płukania, preparaty przeciwbólowe lub ziołowe mieszanki są w stanie jedynie tymczasowo złagodzić dolegliwości bólowe. I choć świetnie sprawdzają się w czasie oczekiwania na wizytę stomatologiczną, to nie są skuteczne, jeśli chcemy pozbyć się problemu raz na zawsze.  

Przetoka zębowa a ewentualne powikłania – na co trzeba uważać? 

Przetoka zębowa to bardzo poważny stan, wymagający podjęcia natychmiastowego leczenia. Nieleczona infekcja może bowiem rozprzestrzeniać się na okoliczne tkanki, niosąc za sobą szereg komplikacji, takich jak np. destrukcja tkanki kostnej szczęki i żuchwy.  

Przetoki zębów górnych mogą spowodować przedostanie się drobnoustrojów do zatok szczękowych. Powoduje to rozwój stanu zapalnego zatok, którego leczenie wiąże się nie tylko ze znacznym dyskomfortem, ale też w wielu przypadkach wymaga zastosowania profesjonalnych medykamentów.  

Długotrwałe unikanie leczenia może skutkować również koniecznością ekstrakcji zęba. Dlaczego? Szerzenie się stanu zapalnego wpływa także destrukcyjnie na najmniejsze elementy otaczające ząb, jak choćby utrzymujące go w zębodole więzadła. Sytuacja taka w połączeniu z okolicznym obrzękiem i zapaleniem dziąsła może doprowadzić do zwiększenia ruchomości zęba. W efekcie jedynym rozwiązaniem może okazać się  jego usunięcie.  

Najpoważniejszym powikłaniem przetoki zębowej jest sepsa. Dochodzi do niej w sytuacji, kiedy infekcja przedostanie się do krwiobiegu. Pamiętajmy, że ten najczarniejszy scenariusz spełnia się jednak niezwykle rzadko i dotyczy zwykle pacjentów obciążonych chorobami ogólnoustrojowymi. Warto jednak mieć świadomość powagi sytuacji, jaką jest obecność przetoki zębowej.  

Bibliografia