Niewydolność nerek – co to za choroba? Jakie są postacie i objawy niewydolności nerek?

Spis treści

1. Niewydolność nerek – co to za choroba?
2. Ostra niewydolność nerek – objawy
3. Przewlekła niewydolność nerek – objawy
4. Co powoduje przewlekła niewydolność nerek w organizmie?

Niewydolność nerek to nie tylko problem nefrologów. Choroba ta, a szczególnie postać przewlekła, wymaga interdyscyplinarnego podejścia. Przewlekła choroba nerek może być konsekwencją chorób cywilizacyjnych. Sprawdź, w jaki sposób objawia się ta przypadłość.

Kup w aptece: Preparaty na układ moczowy

NIEWYDOLNOŚĆ NEREK – CO TO ZA CHOROBA?

Mianem niewydolności nerek określa się stan upośledzenia tego narządu ponad fizjologiczne zdolności ich kompensacji. Z uwagi na czas trwania dolegliwości wyodrębniono:

• ostrą niewydolność nerek,

• przewlekłą niewydolność nerek.

Ostra niewydolność nerek inaczej nazywana jest ostrym uszkodzeniem nerek. To nagłe upośledzenie ich pracy – pogorszenie czynności wydalniczej, które rozwija się w ciągu tygodnia. Główne przyczyny ostrej niewydolności nerek pogrupowane zostały na następujące kategorie:

• uszkodzenie miąższu nerek,

• zmniejszenie przepływu krwi przez nerki,

• utrudnienie odpływu moczu z nerek.

Przewlekła niewydolność nerek inaczej nazywana jest przewlekłą chorobą nerek. Stan ten stwierdza się w przypadku utrzymywania się uszkodzenia nerek przez ponad trzy miesiące. Najczęstsze przyczyny przewlekłej niewydolności nerek to m.in.: choroby kłębuszków nerkowych, choroby cewkowo-śródmiąższowe, nefropatia cukrzycowa oraz choroby z torbielami nerek (np. wielotorbielowatość nerek).

Przeczytaj także: Nerki – gdzie są, jak bolą, co wspiera ich pracę?

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK – OBJAWY

Dla ostrej niewydolności nerek typowe jest zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi. To organiczny związek chemiczny, będący pochodną kreatyny – elementu budulcowego m.in. ścięgien i mięśni. Kreatynina występuje we krwi i moczu. Norma kreatyniny w badaniu krwi dla osoby dorosłej wynosi poniżej 1,3 mg/dl. Średnio z moczem w ciągu doby wydala się od 14 do 26 mg tego związku na kilogram masy ciała.

Ostrej niewydolności nerek towarzyszy nierzadko zmniejszenie objętości wydalanego moczu – na dobę wynosi w sumie mniej niż 500 ml. Stan ten określany jest jako skąpomocz. Niekiedy dochodzi nawet do bezmoczu – spadek ilości moczu poniżej 100 ml/dobę.

Pozostałe objawy ostrej niewydolności nerek determinowane są podłożem powstania choroby. Przykładowo w sytuacji stanu zapalnego nerek może pojawić się tzw. krwiomocz, czyli czerwone zabarwienie moczu, podwyższenie wartości ciśnienia tętniczego i obrzęki. Z kolei jeśli rozpoznane zostanie ostre śródmiąższowe zapalenie nerek, to pojawić się mogą zmiany skórne w postaci wysypki i bóle stawów.

Stan zmniejszonego produkowania moczu utrzymuje się zazwyczaj około dwa tygodnie. Następnie przez kolejne dni obserwuje się stopniowy wzrost wydalanego moczu. U niektórych osób dobowa ilość może wynosić nawet 10 l. To tzw. faza wielomoczu, jaka jest typowa dla osób zdrowiejących z ostrej niewydolności nerek. Jednocześnie obserwuje się obniżanie poziomu kreatyniny we krwi.

Proces zmian zachodzących w przebiegu ostrej niewydolności nerek obejmuje cztery fazy. Mianowicie:

• wstępną – trwa zazwyczaj kilka godzin, zadziałanie czynnika uszkadzającego,

• skąpomoczu / bezmoczu – trwa od kilku do kilkunastu dni,

• wielomoczu – trwa średnio tydzień,

Ostatnim jest proces reparacji – trwający miesiące długotrwały okres powrotu należytej funkcji nerek.

Przeczytaj również: Zapalenie nerek– objawy, przyczyny, sposoby leczenia

PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK – OBJAWY

Przewlekłe upośledzenie czynności nerek charakteryzuje się obniżeniem przesączania kłębuszkowego. To tzw. GFR – wskaźnik filtracji kłębuszkowej, który oznacza ilość osocza (płynna część krwi, stanowiąca ponad połowę jej składu) przefiltrowaną w jednostce czasu przez kłębuszki nerkowe, co daje tzw. mocz pierwotny. Prawidłowe wartości GFR wynoszą co najmniej 90 ml/(min×1,73 m²).

W zależności od wartości GFR wyróżnia się następujące stadia przewlekłej niewydolności nerek:

• I – choroba nerek z prawidłowym GFR, ≥ 90 ml/(min×1,73 m²),

• II – postać utajona lub wczesna, uszkodzenie nerek z nieznacznie zmniejszonym GFR, 60–89 ml/(min×1,73 m²),

• III – postać umiarkowana, zmniejszenie GFR, 30–59 ml/(min×1,73 m²),

• IV – postać niewyrównana, ciężka, duże zmniejszenie GFR, 15–29 ml/(min×1,73 m²),

• V – schyłkowa niewydolność nerek, drastyczne zmniejszenie GFR, poniżej 15 ml/(min×1,73 m²), konieczne dializy.

W przeciwieństwie do ostrej niewydolności nerek, która charakteryzuje się upośledzeniem funkcji wydalniczej nefronów (komórek budujących nerki), w przewlekłym uszkodzeniu nerek ma miejsce redukcja ich liczby. W konsekwencji tego dochodzi do upośledzenia funkcji wydalniczych i wewnątrzwydzielniczych. Rozwija się hiperparathormonemia. To stan podwyższonego ponad normę poziomu parathormonu, który reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Kolejnym objawem spadku liczby nefronów jest zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej, które z kolei przyczynia się do oddawania moczu nocną porą (nykturii) i wielomoczu.

Warto wiedzieć: Woreczek żółciowy – gdzie się znajduje i jaką pełni funkcję? Jak go leczyć?

CO POWODUJE PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ NEREK W ORGANIZMIE?

Objawy przewlekłej niewydolności nerek zaobserwować można niemal w całym organizmie. W wyniku choroby zmienia się wygląd skóry, która staje się blada, sucha, pojawiają się świąd i obrzęki. Chory nie ma apetytu. Może mieć uporczywą czkawkę, nudności, bóle w podbrzuszu, zaburzenia smaku (metaliczny smak w ustach).

W wyniku przewlekłej niewydolności nerek rozwinąć się może nadciśnienie tętnicze, które w skrajnych przypadkach jest w stanie zaburzyć pracę serca. Z uwagi na zaburzenia gospodarki jonowej istnieje ryzyko częstszych złamań, bóli elementów układu ruchu. Poza tym niedokrwistości, zaburzeń miesiączkowania u kobiet, zaburzeń neurologicznych (np. kłopoty z pamięcią i koncentracją). Chory na przewlekłą niewydolność nerek odczuwa ogólne osłabienie, a u dzieci może dojść do zaburzeń wzrostu.

Sprawdź także: Nefrolog, czyli lekarz od nerek – czym dokładnie się zajmuje?

Bibliografia