Cukrzyca typu 2 i otyłość to dwa poważne problemy zdrowotne, które często występują razem. Czy dla osób zmagających się z obydwoma schorzeniami, zastrzyki na odchudzanie mogą stanowić skuteczną metodę poprawy zdrowia i jakości życia?
Zastrzyki na odchudzanie – jakie są dostępne na rynku?
Zyskujące ostatnimi czasy ogromną popularność zastrzyki na odchudzanie, czyli GLP-1 zostały zatwierdzone do leczenia cukrzycy typu 2 w 2005 roku, a do kontroli masy ciała w 2014 r. Zainteresowanie tymi lekami wzrosło w 2021 r., kiedy część preparatów z semaglutydem została zatwierdzona do kontroli wagi u dorosłych oraz pod koniec 2022 roku u nastolatków.
W Polsce w postaci zastrzyków jest dostępnych kilka glutydów. Najbardziej popularne w redukcji masy ciała są preparaty zawierające liraglutyd i semaglutyd oraz rzadziej stosowany dulaglutyd. Kolejną substancją leczniczą o nieco innym mechanizmie działania jest tirzepatyd. Część leków jest zarejestrowana do leczenia nadwagi i otyłości. Inne są stosowane w tym celu off-label, czyli poza wskazaniami rejestracyjnymi. Decyzję terapeutyczną zawsze powinien podejmować lekarz znający sytuację zdrowotną pacjenta.
Sprawdź produkty dla diabetyków
Zastrzyki na cukrzycę na odchudzanie – jak działają?
Zastrzyki na odchudzanie, czyli w skrócie glutydy lub GLP-1to analogi glukagonopodobnego peptydu pierwszego. Początkowo badano ich skuteczność w leczeniu cukrzycy typu 2 i zaobserwowano, że poza kontrolą glikemii zapobiegają również powikłaniom cukrzycy w postaci upośledzenia pracy nerek, obniżają ryzyko udaru i zawału serca oraz skutecznie odchudzają. Najprościej mówiąc, glutydy oszukują mózg, który wysyła sygnał, że jesteśmy najedzeni. Bardziej szczegółowo ich działanie opiera się na następujących szlakach:
- Stymulacja wydzielania insuliny i glukagonu – pobudzając receptory w trzustce leki te wpływają na wydzielanie insuliny i glukagonu zależnie od poziomu glukozy, co pomaga kontrolować poziom cukru we krwi.
- Hamowanie apetytu – substancje te wpływają na mózg przez pobudzanie receptorów GLP-1 w ośrodkowym układzie nerwowym zwiększając uczucie sytości i zmniejszając uczucie głodu.
- Opóźnianie opróżniania żołądka – powoduje to dłuższe utrzymywanie się uczucia sytości po posiłkach.
Dzięki tym mechanizmom, osoby stosujące te leki mogą doświadczać znaczącej redukcji masy ciała oraz poprawy kontroli glikemii.
Leki na odchudzanie w zastrzykach – czy są bezpieczne?
Bezpieczeństwo leków na odchudzanie w zastrzykach podobnie jak wszystkich produktów leczniczych jest kwestią kluczową. Badania kliniczne wykazały, że preparaty takie jak liraglutyd i semaglutyd są bezpieczne i skuteczne w redukcji masy ciała oraz poprawie kontroli cukrzycy. Jednak, jak każdy lek, mogą powodować działania niepożądane. Należy edukować pacjentów na temat potencjalnych zagrożeń. Bardzo istotne szczególnie u młodzieży może być przyjmowanie zbyt małej ilości kalorii i składników odżywczych oraz niewłaściwe kształtowanie nawyków żywieniowych oraz zaniechanie aktywności fizycznej i pogłębianie zaburzeń odżywiania. Należy mieć świadomość, że kupowanie leków z niewiadomych źródeł jest bardzo niebezpieczne. Niestety dość powszechne jest podrabianie produktów leczniczych i ich nieprzewidywalne działanie niepożądane.
Leki z glutydami nie powinny być stosowane u osób zdrowych z prawidłową masą ciała, które chcą „zrzucić” kilka kilogramów. Nie ma badań, które wskazywałyby jakie będą efekty i skutki terapii.
Zobacz witaminy dla diabetyków
Działania niepożądane zastrzyków na odchudzanie dla cukrzyków
Zazwyczaj w redukcji masy ciała stosuje się wyższe dawki niż w leczeniu cukrzycy. Ta sam substancja czynna – semaglutyd lub liraglutyd w niższej dawce jest w lekach do kontroli poziomu cukru a wyższą zawierają zastrzyki przeznaczone do leczenia nadwagi i otyłości. Niestety zwiększenie dawki może powodować bardziej nasilone działania niepożądane. Najczęstsze z nich to:
- Nudności, wymioty i zaburzenia smaku;
- Biegunka lub zaparcia;
- Bóle brzucha , wzdęcia i odbijanie;
- Zmęczenie, bóle i zawroty głowy;
- Kamica żółciowa, zapalenie trzustki i żołądka;
- Hipoglikemia;
- Wypadanie włosów;
- Niedociśnienie i zaburzenia rytmu serca.
W większości przypadków objawy mają nasilenie łagodne do umiarkowanego i są przemijające. Nie można jednak wykluczyć wystąpienia poważnych działań niepożądanych. Konieczna jest edukacja pacjentów przed rozpoczęciem leczenia i jasne wskazanie, jakie objawy powinny niepokoić i kiedy należy skonsultować się z lekarzem.
Zastrzyki odchudzające dla cukrzyków – przeciwwskazania
Jak każdy lek również zastrzyki na odchudzanie z glutydami nie mogą być zastosowane u wszystkich pacjentów nawet jeśli maja do tego wskazania w postaci cukrzycy typu 2, nadwagi lub otyłości. Stosowanie glutydów wyklucza:
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub pomocniczą leku,
- Ciąża i karmienie piersią,
- Historia nowotworów tarczycy,
- Zapalenie trzustki w przeszłości,
- Ciężka niewydolność nerek i wątroby,
- Cukrzyca typu 1.
Istnieją również wskazania przy których leczenie jest możliwe, ale wymaga szczególnej ostrożności. Dotyczy to seniorów powyżej 75 roku życia, pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby, nieswoistym zapaleniem jelit i gastroparezą cukrzycową.
Zastrzyki na odchudzanie – cena preparatów
Cena leków z glutydami w formie zastrzyków może być różna w zależności od preparatu i miejsca zakupu. Część wymaga codziennego podawania, a inne stosuje się raz na tydzień. W Polsce koszty wahają się od kilkuset do kilku tysięcy złotych miesięcznie. Obecnie żaden z leków nie jest refundowany w leczeniu nadwagi i otyłości.
Lek na odchudzanie w zastrzykach – jak długo można go używać?
Czas trwania terapii zastrzykami na odchudzanie zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz zaleceń lekarza. W wielu przypadkach leki te stosuje się długoterminowo, aby utrzymać uzyskane efekty. Ważne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia i masy ciała, aby dostosować dawkowanie i długość terapii.
Zastrzyki w brzuch na odchudzanie – czy to naprawdę działa?
Zastrzyki na odchudzanie podaje się podskórnie najczęściej w brzuch, udo lub ramię i nie można ich wstrzykiwać domięśniowo ani dożylnie. Są skuteczne w redukcji masy ciała, zarówno u osób z cukrzycą typu 2 jak i pacjentów bez zaburzeń glikemii. Badania kliniczne potwierdzają, że pacjenci stosujący takie leki mogą zredukować masę ciała nawet o 5-10% w ciągu kilku miesięcy. Jedno a opublikowanych badań dotyczących semaglutydu wskazuje, że pacjenci stosujący lek deklarowali zmniejszenie apetytu i większą sytość co przełożyło się na redukcję spożywanych kalorii o 25 %. Po 12 tygodniach masa ciała zmniejszyła się średnio o 5 kg. Co ważne była to głównie tkanka tłuszczowa. Istotne jest, aby terapia była prowadzona pod nadzorem lekarza jako część kompleksowego planu leczenia obejmującego dietę i aktywność fizyczną. Nie powinno być to remedium na błyskawiczną utratę masy ciała. Jeśli nie zmienimy stylu życia i nawyków żywieniowych po odstawieniu leku waga będzie rosła.
Bibliografia
Chpl Wegovy
Chpl Saxenda
Shaefer, C. F., Jr, Kushner, P., & Aguilar, R. (2015). User’s guide to mechanism of action and clinical use of GLP-1 receptor agonists. Postgraduate medicine, 127(8), 818–826