Cukrzyca typu 2 i otyłość to dwa poważne problemy zdrowotne, które często występują razem. Czy dla osób zmagających się z obydwoma schorzeniami, zastrzyki na odchudzanie mogą stanowić skuteczną metodę poprawy zdrowia i jakości życia?
Spis treści:
- Zastrzyki na cukrzycę na odchudzanie – jak działają?
- Leki na odchudzanie w zastrzykach – czy są bezpieczne?
- Działania niepożądane zastrzyków na odchudzanie dla cukrzyków
- Zastrzyki odchudzające dla cukrzyków – przeciwwskazania
- Zastrzyki na odchudzanie – cena preparatów
- Lek na odchudzanie w zastrzykach – jak długo można go używać?
- Zastrzyki w brzuch na odchudzanie – czy to naprawdę działa?
Zyskujące ostatnimi czasy ogromną popularność zastrzyki na odchudzanie, czyli GLP-1 zostały zatwierdzone do leczenia cukrzycy typu 2 w 2005 roku, a do kontroli masy ciała w 2014 r. Zainteresowanie tymi lekami wzrosło w 2021 r., kiedy część preparatów z semaglutydem została zatwierdzona do kontroli wagi u dorosłych oraz pod koniec 2022 roku u nastolatków.
W Polsce w postaci zastrzyków jest dostępnych kilka glutydów. Najbardziej popularne w redukcji masy ciała są preparaty zawierające liraglutyd i semaglutyd oraz rzadziej stosowany dulaglutyd. Kolejną substancją leczniczą o nieco innym mechanizmie działania jest tirzepatyd. Część leków jest zarejestrowana do leczenia nadwagi i otyłości. Inne są stosowane w tym celu off-label, czyli poza wskazaniami rejestracyjnymi. Decyzję terapeutyczną zawsze powinien podejmować lekarz znający sytuację zdrowotną pacjenta.
Zastrzyki na odchudzanie, czyli w skrócie glutydy lub GLP-1, to analogi glukagonopodobnego peptydu pierwszego. Początkowo badano ich skuteczność w leczeniu cukrzycy typu 2 i zaobserwowano, że poza kontrolą glikemii zapobiegają również powikłaniom cukrzycy w postaci upośledzenia pracy nerek, obniżają ryzyko udaru i zawału serca oraz skutecznie odchudzają. Najprościej mówiąc, glutydy oszukują mózg, który wysyła sygnał, że jesteśmy najedzeni. Bardziej szczegółowo ich działanie opiera się na następujących szlakach:
- Stymulacja wydzielania insuliny i glukagonu – pobudzając receptory w trzustce leki te wpływają na wydzielanie insuliny i glukagonu zależnie od poziomu glukozy, co pomaga kontrolować poziom cukru we krwi.
- Hamowanie apetytu – substancje te wpływają na mózg przez pobudzanie receptorów GLP-1 w ośrodkowym układzie nerwowym zwiększając uczucie sytości i zmniejszając uczucie głodu.
- Opóźnianie opróżniania żołądka – powoduje to dłuższe utrzymywanie się uczucia sytości po posiłkach.
Dzięki tym mechanizmom, osoby stosujące te leki mogą doświadczać znaczącej redukcji masy ciała oraz poprawy kontroli glikemii.
Bezpieczeństwo leków na odchudzanie w zastrzykach podobnie jak wszystkich produktów leczniczych jest kwestią kluczową. Badania kliniczne wykazały, że preparaty takie jak liraglutyd i semaglutyd są bezpieczne i skuteczne w redukcji masy ciała oraz poprawie kontroli cukrzycy. Jednak, jak każdy lek, mogą powodować działania niepożądane. Należy edukować pacjentów na temat potencjalnych zagrożeń. Bardzo istotne szczególnie u młodzieży może być przyjmowanie zbyt małej ilości kalorii i składników odżywczych oraz niewłaściwe kształtowanie nawyków żywieniowych oraz zaniechanie aktywności fizycznej i pogłębianie zaburzeń odżywiania. Należy mieć świadomość, że kupowanie leków z niewiadomych źródeł jest bardzo niebezpieczne. Niestety dość powszechne jest podrabianie produktów leczniczych i ich nieprzewidywalne działanie niepożądane.
Leki z glutydami nie powinny być stosowane u osób zdrowych z prawidłową masą ciała, które chcą „zrzucić” kilka kilogramów. Nie ma badań, które wskazywałyby jakie będą efekty i skutki terapii.
Zazwyczaj w redukcji masy ciała stosuje się wyższe dawki niż w leczeniu cukrzycy. Ta sam substancja czynna – semaglutyd lub liraglutyd w niższej dawce jest w lekach do kontroli poziomu cukru a wyższą zawierają zastrzyki przeznaczone do leczenia nadwagi i otyłości. Niestety zwiększenie dawki może powodować bardziej nasilone działania niepożądane. Najczęstsze z nich to:
- nudności, wymioty i zaburzenia smaku;
- biegunka lub zaparcia;
- bóle brzucha , wzdęcia i odbijanie;
- zmęczenie, bóle i zawroty głowy;
- kamica żółciowa, zapalenie trzustki i żołądka;
- hipoglikemia;
- wypadanie włosów;
- niedociśnienie i zaburzenia rytmu serca.
W większości przypadków objawy mają nasilenie łagodne do umiarkowanego i są przemijające. Nie można jednak wykluczyć wystąpienia poważnych działań niepożądanych. Konieczna jest edukacja pacjentów przed rozpoczęciem leczenia i jasne wskazanie, jakie objawy powinny niepokoić i kiedy należy skonsultować się z lekarzem.
Jak każdy lek, również zastrzyki na odchudzanie z glutydami nie mogą być zastosowane u wszystkich pacjentów nawet jeśli maja do tego wskazania w postaci cukrzycy typu 2, nadwagi lub otyłości. Stosowanie glutydów wyklucza:
- nadwrażliwość na substancję czynną lub pomocniczą leku,
- ciąża i karmienie piersią,
- historia nowotworów tarczycy,
- zapalenie trzustki w przeszłości,
- ciężka niewydolność nerek i wątroby,
- cukrzyca typu 1.
Istnieją również wskazania przy których leczenie jest możliwe, ale wymaga szczególnej ostrożności. Dotyczy to seniorów powyżej 75 roku życia, pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby, nieswoistym zapaleniem jelit i gastroparezą cukrzycową.
Cena leków z glutydami w formie zastrzyków może być różna w zależności od preparatu i miejsca zakupu. Część wymaga codziennego podawania, a inne stosuje się raz na tydzień. W Polsce koszty wahają się od kilkuset do kilku tysięcy złotych miesięcznie. Obecnie żaden z leków nie jest refundowany w leczeniu nadwagi i otyłości.
Czas trwania terapii zastrzykami na odchudzanie zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz zaleceń lekarza. W wielu przypadkach leki te stosuje się długoterminowo, aby utrzymać uzyskane efekty. Ważne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia i masy ciała, aby dostosować dawkowanie i długość terapii.
Zastrzyki na odchudzanie podaje się podskórnie najczęściej w brzuch, udo lub ramię i nie można ich wstrzykiwać domięśniowo ani dożylnie. Są skuteczne w redukcji masy ciała, zarówno u osób z cukrzycą typu 2 jak i pacjentów bez zaburzeń glikemii. Badania kliniczne potwierdzają, że pacjenci stosujący takie leki mogą zredukować masę ciała nawet o 5-10% w ciągu kilku miesięcy. Jedno a opublikowanych badań dotyczących semaglutydu wskazuje, że pacjenci stosujący lek deklarowali zmniejszenie apetytu i większą sytość co przełożyło się na redukcję spożywanych kalorii o 25 %. Po 12 tygodniach masa ciała zmniejszyła się średnio o 5 kg. Co ważne była to głównie tkanka tłuszczowa. Istotne jest, aby terapia była prowadzona pod nadzorem lekarza jako część kompleksowego planu leczenia obejmującego dietę i aktywność fizyczną. Nie powinno być to remedium na błyskawiczną utratę masy ciała. Jeśli nie zmienimy stylu życia i nawyków żywieniowych po odstawieniu leku waga będzie rosła.
