Zatkany nos u dziecka – przyczyny, objawy i skuteczne sposoby leczenia

Zatkany nos, katar, nawracające infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci to częste problemy, z jakimi muszą się mierzyć rodzice, w szczególności w jesienno-zimowym sezonie. Co zrobić w sytuacji, gdy zatkanemu nosowi nie towarzyszy katar ani inne objawy? Jakie mogą być tego przyczyny i jak najlepiej sobie z tym radzić?

Spis treści:

---

1. Niedrożność nosa u dziecka i jej przyczyny  
2. Zatkany nos bez kataru u dzieci – objawy 
3. Zatkany nos bez kataru u dziecka – jak sobie z tym radzić?  

Niedrożność nosa u dziecka i jej przyczyny  

Zatkany nos u dziecka najczęściej jest objawem infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Towarzyszą mu zwykle objawy ogólne, takie jak gorączka, osłabienie, ból gardła, kaszel, nadmierna wydzielina z nosa, ból głowy oraz upośledzenie węchu i słuchu. 

W niektórych przypadkach, również w przebiegu infekcji, na skutek znacznego obrzęku błony śluzowej nosa i kumulacji wydzieliny w przewodach nosowych oraz zatokach, dzieci mogą odczuwać zatkany nos bez obecności kataru. Przy infekcjach objawy zazwyczaj ustępują po 2–3 tygodniach, po zastosowaniu leczenia objawowego. 

Jeśli zatkany nos bez kataru utrzymuje się przez kilka tygodni lub miesięcy, jest to sygnał, aby skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub pediatrą. Taka konsultacja pozwoli na pogłębienie diagnostyki i ustalenie przyczyny tego zjawiska. 

Do najczęstszych przyczyn długotrwałego zatkania nosa zaliczamy:

• Przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok: występuje, gdy co najmniej dwa z objawów (niedrożność nosa, obecność wydzieliny w nosie, charakterystyczne uczucie rozpierania twarzy, zaburzenia lub utrata węchu) utrzymują się przez ponad 12 tygodni. 
• Polipy nosa: są to miękkie, niebolesne uwypuklenia błony śluzowej, będące objawem przewlekłego stanu zapalnego nosa i zatok przynosowych. Najczęściej lokalizują się w miejscach uchodzenia zatok przynosowych do jamy nosa. Polipy najczęściej występują u młodych dorosłych i mogą powodować różnorodne objawy, takie jak uczucie zatkania nosa, nawracające infekcje czy chrapanie w nocy. 
• Alergiczny nieżyt nosa: objawia się zatkaniem nosa, świądem, zaczerwienieniem, kichaniem, wodnistym wyciekiem z nosa, a także łzawieniem oczu po kontakcie z alergenem. Objawy zazwyczaj mają charakter sezonowy. Do najczęstszych alergenów wywołujących te objawy należą pyłki traw, chwastów, drzew, zarodniki pleśni, roztocza kurzu domowego i sierść zwierząt. 
• Przerost migdałka gardłowego: głównie występuje u dzieci w wieku przedszkolnym. Objawia się upośledzeniem drożności nosa, wyciekiem wydzieliny, zaburzeniami wymowy (tzw. nosowanie zamknięte), oddychaniem przez usta, zespołem zaburzeń oddychania w czasie snu, upośledzeniem węchu, wadami zgryzu oraz nawracającymi zapaleniami ucha środkowego. W większości przypadków konieczne jest operacyjne usunięcie migdałka. 
• Obecność ciała obcego: to szczególnie istotny problem u dzieci, które poznając świat, wkładają różne przedmioty do nosa, ucha lub dróg oddechowych. Na oddziałach laryngologii dziecięcej obecność ciał obcych w nosie, takich jak drobne klocki czy zabawki, jest codziennością. Często początkowo może to pozostać niezauważone przez rodziców. 
• Wrodzone lub nabyte anatomiczne wady nosa: mogą obejmować skrzywienie przegrody nosowej, zwężenie nozdrzy tylnych, wady twarzoczaszki, rozszczep wargi i podniebienia. 
• Pourazowe uszkodzenia nosa: przykładem jest krwiak przegrody nosa, który może prowadzić do poważniejszych powikłań, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowany i leczony. 

	LEKI NA ALERGIĘ U DZIECI
	LEKI BEZ RECEPTY DLA DZIECI I NIEMOWLĄT
	SÓL FIZJOLOGICZNA DLA DZIECI

Zatkany nos bez kataru u dzieci – objawy 

Niedrożność nosa jest częstą dolegliwością u najmłodszych, która często znacząco obniża jakość ich życia, a w niektórych przypadkach może nawet stanowić jego zagrożenie. Dlatego istotna jest czujność rodziców, aby jak najszybciej zauważyć pierwsze symptomy tego problemu. 

U dzieci z zatkanym nosem prawidłowe oddychanie przez nos jest niemożliwe. O ile starsze dzieci potrafią zrekompensować to oddychaniem przez usta, u niemowląt i noworodków może to stanowić poważny problem, ponieważ nie mają one jeszcze w pełni wykształconych odpowiednich odruchów.

Niedrożność nosa u najmłodszych często prowadzi do trudności z karmieniem, braku przyrostu masy ciała, występowania sapki, aktywacji dodatkowych mechanizmów oddechowych (np. zaciągania międzyżebrzy, poruszania skrzydełkami nosa), a w skrajnych przypadkach nawet do zasinienia skóry czy zatrzymania oddechu. 

W nocy starsze dzieci często pochrapują, ich oddech staje się płytki lub występują krótkotrwałe bezdechy, co prowadzi do częstych wybudzeń. Z powodu nieefektywnego snu w ciągu dnia są one ospałe, mają trudności z jedzeniem i koncentracją, niechętnie bawią się z rówieśnikami, a ich ogólna jakość życia i zadowolenie znacznie się obniżają. 

Zatkany nos bez kataru u dziecka – jak sobie z tym radzić?  

W każdym przypadku długotrwale utrzymujących się objawów zatkanego nosa należy skonsultować się ze specjalistą, takim jak pediatra, lekarz rodzinny lub laryngolog. Specjalista przeprowadzi podstawowe badanie przedmiotowe, rozszerzone o badanie laryngologiczne. Jeśli istnieje podejrzenie obecności ciała obcego w górnych drogach oddechowych, należy niezwłocznie udać się do szpitala w celu jego usunięcia. Podobnie należy postąpić w przypadku znacznych zaburzeń oddychania, którym towarzyszy sinica lub zatrzymanie oddechu.

W przypadku podejrzenia zapalenia błony śluzowej nosa i zatok domową kurację warto rozpocząć od dokładnego oczyszczenia jam nosowych dziecka.

Nebulizacja solą fizjologiczną to doskonały sposób na nawilżenie śluzówek, rozluźnienie zalegającej wydzieliny w przewodzie nosowym oraz ułatwienie jej usunięcia. W bardziej zaawansowanych przypadkach chorobowych lekarze mogą zalecić leki przeciwzapalne lub rozkurczowe, które również można podawać za pomocą nebulizatora.

U starszych, współpracujących dzieci świetnie sprawdza się irygacja nosa. W aptekach dostępnych jest wiele preparatów do wykonania tego zabiegu w warunkach domowych. W zależności od wskazań stosuje się roztwory izotoniczne (np. do utrzymania higieny nosa i zatok, oczyszczania nosa z zalegającej wydzieliny, pielęgnacji w trakcie infekcji lub alergii, czy nawilżania śluzówek) lub roztwory hipertoniczne, które zmniejszają obrzęk śluzówki, np. w przebiegu infekcji czy alergii.

W przypadku alergicznego nieżytu nosa pomocne mogą być doustne leki przeciwhistaminowe oraz sterydy donosowe. W profilaktyce zatkanego nosa istotne jest również dbanie o prawidłowe nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, co można osiągnąć za pomocą nawilżacza powietrza, najlepiej w połączeniu z oczyszczaczem powietrza.

Warto pamiętać, aby nie nadużywać kropli do nosa zawierających ksylometazolinę czy oksymetazolinę. Maksymalny czas ich stosowania wynosi 7 dni – dłuższe używanie może prowadzić do polekowego nieżytu nosa.

Bibliografia