Świadomość na temat wpływu odżywiania na nasze zdrowie wzrasta. Ponadto na przestrzeni kilku ostatnich lat zwiększyła się dostępność wielu produktów spożywczych o wysokim potencjale zdrowotnym. Jest to jak najbardziej pozytywny trend, biorąc pod uwagę rosnące tempo zapadalności na choroby cywilizacyjne. Dlatego też tak ważne jest propagowanie oraz wdrażanie do diety składników, które w istotny sposób mogą przyczynić się do poprawy stanu zdrowia. Jednym z tego typu produktów jest kombucha, która dopiero od niedawna zyskuje popularność. Co to jest kombucha oraz jakie ma właściwości?
Spis treści:
- Kombucha – co to jest?
- Grzyb kombucha – właściwości
- Kombucha – na co pomaga?
- Jak zrobić kombuchę samodzielnie?
Kombucha – co to jest?
Kombucha (kombucza), inaczej grzyb herbaciany lub grzyb japoński, to napój o wielu właściwościach prozdrowotnych, który powstaje w wyniku fermentacji czarnej bądź zielonej herbaty ziołowej z dodatkiem cukru z udziałem specjalnych kultur bakterii z rodzaju Acetobacter i Gluconobacter i drożdzy m.in. z rodzaju Saccharomyces, Schizosaccharomyces, Saccharomycodes. Kultury te tworzą tzw. grzyb kombucha (SCOBY) o specyficznej konsystencji przypominającej galaretę.
W zależności od rodzaju użytej herbaty grzyb ten może przybierać kolor od mlecznego do brązowego. Co ciekawe, z biologicznego punktu widzenia nie powinno się go nazywać grzybem, jednakże nazwa ta przyjęła się w naszym języku i do tej pory funkcjonuje nawet w literaturze fachowej.
Napój kombucha ze względu na proces fermentacji jest lekko musujący oraz ma wyczuwalny słodko-kwaśny smak. Obecnie w naszym społeczeństwie kombucha zyskuje coraz większą popularność, jednakże w krajach azjatyckich jest ona znana już od wielu lat. Pierwsze wzmianki na jej temat pochodzą z 220 r. p.n.e. z północno-wschodnich Chin. Do Europy kombucha trafiła natomiast na przełomie XIX i XX. Biorąc pod uwagę zawartość wielu składników mineralnych, witamin i minerałów, polifenoli oraz aminokwasów, kombucha jest ceniona wśród osób dbających o swoje zdrowie.
Grzyb kombucha – właściwości zdrowotne napoju z grzyba herbacianego
Grzyb kombucha jest bogaty w składniki, które mogą korzystnie wpłynąć na funkcjonowanie organizmu. Są to przede wszystkim kwasy organiczne m.in. kwas mlekowy, kwas glukonowy, kwas glukuronowy, kwas jabłkowy czy kwas octowy, które mają działanie przeciwgrzybicze, przeciwdrobnoustrojowe, a także detoksykacyjne. Znajdują w nim również witaminy z grupy B oraz witamina C, która ma właściwości antyoksydacyjne. Inne składniki o działaniu prozdrowotnym to polifenole, antocyjany, aminokwasy i aminy biogenne, cynk, żelazo, potas.
Ponadto w grzybie kombucha zawarte są cukry np. fruktoza, glukoza i sacharoza. Z tego względu nie zawsze kombucha będzie polecana osobom chorującym na cukrzycę. Co istotne, w wyniku fermentacji powstaje również etanol, którego zawartość w napoju kombucha może wynosić od 0,1% do 2%. Kombucha zawiera też kofeinę. Ilość poszczególnych związków znajdujących w grzybie kombucha zależy od sposobu jego przygotowania i obecności poszczególnych kultur bakterii i drożdży.
Przeciwwskazania do spożywania kombuchy mogą dotyczyć kobiet w ciąży, osób z cukrzycą oraz osób z zaburzeniami układu pokarmowego.
Przeczytaj także: Co jeść przy cukrzycy, a czego unikać?
napój Kombucha – na co pomaga?
Badania pokazują, że picie kombuchy może wywierać pozytywny wpływ na pracę wielu narządów, a także przyczynia się do ogólnej poprawy zdrowia oraz samopoczucia. Jakie korzyści zdrowotne daje kombucha?Kombucha wpływa m.in. na:
-
pracę jelit – regularne picie kombuchy przyczynia się do rozwoju pożytecznych bakterii zasiedlających jelita. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko rozwoju szczepów chorobotwórczych. Dodatkowo napój z kombuchy poprawia perystaltykę jelit oraz zapobiega zaparciom,
-
poprawę odporność – zawarte w kombuchy antyoksydanty (witamina C), polifenole i kwas glukuronowy wspierają układ odpornościowy, a także zwalczają wolne rodniki. Ponadto substancje te pomagają zmniejszyć stan zapalny organizmu,
-
Funkcjonowanie wątroby i nerek – kwasy organiczne zawarte w kombuchy pomagają usuwać szkodliwe substancje z organizmu, wspierając tym samym pracę wątroby oraz nerek. Co istotne, napój z kombuchy wspomaga regenerację wątroby oraz chroni przed jej uszkodzeniem. W przypadku kamicy nerkowej może przyczynić się do zmniejszenia kamieni nerkowych,
-
Prewencję chorób nowotworowych – dzieje się to za sprawą obecnych w kombuchy polifenoli, które wykazują działanie przeciwnowotworowe,
-
Profil lipidowy – zaobserwowano, że regularne picie kombuchy poprawia profil lipidowy. Zmniejszeniu ulega poziom frakcji LDL oraz poziom trójglicerydów.
Przeczytaj także: Co na odporność?
Jak zrobić kombuchę samodzielnie?
Przygotowanie napoju z kombuchy jest proste. Potrzebnych jest tylko kilka składników oraz odpowiednie naczynie.
Składniki:
-
grzyb kombucha SCOBY (można nabyć w sklepie ze zdrową żywnością lub od innych osób udostępniających grzybek),
-
1 litr wody,
-
ok. 4 torebek herbaty (czarnej lub zielonej),
-
ok. 80-100 g cukru,
-
200 ml wywaru z wcześniej przygotowanego napoju kombucha.
Kombuchę najlepiej przygotować w dużym, wyparzonym szklanym słoiku. Przyda się również jałowa gaza oraz gumka recepturka. Najlepiej jest rozpocząćć picie kombuchy od mniejszych dawek - około 50 ml dziennie.
Przygotowanie kombuchy:
- Herbatę zaparzyć, a następnie wymieszać z cukrem.
- Gdy herbata ostygnie, odcedzony napar przelać do szklanego słoika.
- Następnie do naparu dodać grzyb SCOBY oraz wywar z poprzedniego napoju kombucha.
- Słoik z naparem przykryć gazą i owinąć gumką recepturką. Tak przygotowany napój odstawić w suche, zacienione i ciepłe miejsce.
- Napój kombucha jest gotowy do spożycia po ok. 7-10 dniach.
Przed wypiciem, grzyb kombucha należy umieścić w osobnym słoiku wraz z niewielką ilością wywaru powstałego podczas fermentacji. Resztę napoju należy przecedzić przez sitko i rozlać do butelek. Napój jest gotowy do wypicia.
Bibliografia
Jakóbczyk K.P. i wsp., Characteristics and biochemical composition of kombucha – fermented tea, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2020, Tom 26, Nr 2, 94–96.
Kruk M. i wsp., Zastosowanie naparu herbacianego kombucha i kultury symbiotycznej SCOBY do produkcji fermentowanego napoju mlecznego, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2019, 26, 3 (120), 97 – 108,
Modrzejewska K., Bogusławska-Wąs E., Porównanie wybranych parametrów mikrobiologicznych i biochemicznych napojów kombucha. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2020, 27, 4 (125), 39 – 51,
Waszkiewicz-Robak B. i wsp.: Funkcjonalny i pokrzepiający napój kombucza – właściwości prozdrowotne i bezpieczeństwo zdrowotne. Probl Hig Epidemiol 2016, 97(4): 335-340.