Co jeść przy cukrzycy, a czego unikać? Dieta cukrzycowa pod lupą!

Spis treści:

1. Dieta cukrzycowa – zasady i charakterystyka
2. Dieta dla cukrzyka typu 1
3. Dieta dla cukrzyka typu 2
4. Dieta w cukrzycy ciążowej
5. Co jeść przy cukrzycy – produkty polecane
6. Dieta cukrzycowa – produkty zakazane
7. Prewencja – dieta zapobiegająca cukrzycy
8. Dieta dla cukrzyków – co warto wiedzieć?

Dieta cukrzycowa – zasady i charakterystyka 

Obecnie nie ma jednego skutecznego schematu żywienia dla osób z cukrzycą. W tym przypadku ważne jest indywidualne podejście oraz uwzględnienie innych chorób współistniejących. 

Podstawowe zalecenia dietetyczne w cukrzycy. Należy: 

• wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym, 

• spożywać większe ilości produktów wysokobłonnikowych, 

• jeść posiłki o regularnych porach – mniej, ale częściej, 

• unikać produktów o wysokim stopniu przetworzenia, 

• tłuszcze zwierzęce zamienić na tłuszcze roślinne, 

• zadbać o spożywanie dobrej jakości produktów białkowych – nabiał, strączki, chude mięso i wędliny, jajka, 

• spożywać min. 2 razy w tygodniu ryby, 

• pić ok. 2 litrów płynów dziennie, 

• stosować zalecane techniki kulinarne: gotowanie (w tym na parze), pieczenie (w folii, w rękawie), duszenie, 

• włączyć minimum 30 minut aktywności fizycznej dziennie. 

Procentowe dzienne zapotrzebowanie energetyczne przedstawia się zaś następująco: 

• węglowodany: 40-50%, 

• tłuszcze:  30-35%, 

• białka: 15-20%. 

Przeczytaj: Cukrzyca od A do Z – objawy, diagnoza, leczenie

Dieta dla cukrzyka typu 1 

Cukrzyca typu 1 jest jednostką chorobową, w której dochodzi do uszkodzenia komórek β trzustki w wyniku procesów autoimmunologicznych. W związku z tym, trzustka w ogóle nie produkuje insuliny. Na ten typ choruje ok. 10% wszystkich osób ze zdiagnozowaną cukrzycą. Najczęściej wykrywa się ją u osób młodych poniżej 30 roku życia. 

Pacjenci z cukrzycą typu 1 muszą mieć już na stałe podawaną insulinę. Wraz z odpowiednio dobraną terapią leczniczą, powinno zadbać się o rodzaj spożywanego pokarmu. Dieta dla osób z cukrzycą typu 1 powinna być urozmaicona i opierać się na zasadach zdrowego odżywiania. 

W diecie tej powinny zostać uwzględnione produkty o niskim stopniu przetworzenia, bogate w pełnowartościowe białko i dobrej jakości tłuszcze. Produkty węglowodanowe powinny mieć niski IG (indeks glikemiczny) i być bogate w błonnik. Przy tej diecie dużą rolę odgrywają wymienniki węglowodanowe (1 WW odpowiada 10 g węglowodanów przyswajalnych). Od ilości spożytych WW uzależnione są też dawki przyjmowanej insuliny. 

Sprawdź oferty: Glukometry i akcesoria

Dieta dla cukrzyka typu 2 

Cukrzyca typu 2 jest chorobą przewlekłą, która przez długi czas może nie dawać specyficznych objawów. Pojawia się, gdy poziom cukru we krwi utrzymuje się na wysokim poziomie przy jednoczesnych zaburzeniach w wydzielaniu insuliny lub jej nieprawidłowym działaniu. Cukrzyca typu 2 może rozwinąć się w konsekwencji nieleczonej insulinooporności. 

Cukrzycy typu 2 towarzyszą często inne choroby, które należy wziąć pod uwagę podczas planowania jadłospisu. Są to najczęściej: otyłość, miażdżyca i choroby układu sercowo-naczyniowego. 

Dieta cukrzycowa bazuje na produktach pełnoziarnistych, obfitujących w błonnik pokarmowy, o niskim indeksie glikemicznym. Tutaj również, analogicznie jak w przypadku cukrzycy typu 1, powinno zadbać się o dobrej jakości produkty białkowe i tłuszczowe przy jednoczesnym ograniczeniu tych o wysokim stopniu przetworzenia. Do diety tej warto włączyć świeże warzywa, owoce jagodowe czy zioła, które mają właściwości antyoksydacyjne. 

Dieta w cukrzycy ciążowej 

Cukrzyca ciążowa to najczęściej wykrywane zaburzenie metaboliczne u kobiet w ciąży. O cukrzycy ciążowej mówi się, gdy zostaną wykryte podwyższone wartości poziomu cukru we krwi, które występowały przed ciążą, bądź nie były wcześniej zdiagnozowane. Cukrzyca ciążowa najczęściej ustępuje po porodzie, lecz istnieje ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 u kobiety w późniejszym czasie. 

Dieta w cukrzycy ciążowej kalorycznością powinna być dostosowana do aktualnego trymestru ciąży. W tym przypadku również należy zadbać o zwiększoną podaż węglowodanów złożonych, z jednoczesnym wyeliminowaniem bądź ograniczeniem węglowodanów prostych. Białko w przypadku cukrzycy ciążowej powinno dostarczać ok. 30% energii. Tłuszcze w tej diecie stanowią 20-30% energii i najlepiej, aby pochodziły ze źródeł roślinnych. 

W cukrzycy ciążowej warto zadbać o systematyczne spożywanie posiłków – najlepiej 5-6 dziennie. O ile jest taka możliwość, warto również wdrożyć aktywność fizyczną, która skutecznie reguluje poziom cukru we krwi. 

Co jeść przy cukrzycy – produkty polecane 

Dieta w cukrzycy powinna być bogata w produkty, które sprzyjają regulacji glikemii. W diecie tej powinna znaleźć się taka żywność jak: 

• ciemne pieczywo (graham, żytnie), kasze, brązowy ryż, otręby, makaron pełnoziarnisty, płatki owsiane, 

• pestki, orzechy, rośliny strączkowe, 

• fermentowane produkty mleczne, chudy nabiał, 

• jajka, 

• mięso drobiowe, cielęcina, młoda wołowina, ryby, 

• oleje roślinne, oliwa z oliwek, 

• owoce jagodowe, owoce nieprzejrzałe, 

• surowe i mrożone warzywa, zupy warzywne, 

• woda, kawa, herbata, napary ziołowe, 

• świeże lub suszone zioła, przyprawy korzenne, cynamon, 

• erytrytol, ksylitol, stewia. 

Dieta cukrzycowa – produkty zakazane 

Ze względu na to, iż za rozwój cukrzycy w dużej mierze odpowiada niewłaściwe żywienie, warto wiedzieć, jakich produktów spożywczych najlepiej będzie unikać. Są to: 

• produkty z białej mąki (pieczywo, makaron), biały ryż, słodkie pieczywo, ciasta, ciastka, większość gotowych bezglutenowych produktów, 

• słodzone płatki śniadaniowe, płatki kukurydziane, kasza kuskus, kasza manna, 

• pełnotłuste produkty mleczne oraz te dosładzane, 

• tłuste mięso, przetworzone produkty mięsne (kiełbasy, konserwy, parówki itp.), 

• margaryny twarde, smalec, słonina, majonez, 

• zupy na tłustych wywarach, z dodatkiem śmietany czy zasmażki, 

• owoce kandyzowane, owoce w syropach, dżemy i konfitury z cukrem, suszone owoce, dojrzałe banany, arbuzy, 

• słodycze, miód, cukier, fruktoza, glukoza, 

• słodzone napoje, nektary, syropy, 

• dania typu instant, fast-foody, słone przekąski (chipsy, paluszki itp.), 

• mieszanki przypraw typu Vegeta, Maggi, 

• alkohol. 

Prewencja – dieta zapobiegająca cukrzycy 

Na rozwój cukrzycy typu 2 wpływają czynniki, na które w większości  sami mamy wpływ. Co zatem należy zrobić, aby zminimalizować ryzyko jej wystąpienia? 

1. Utrzymywać masę ciała na odpowiednim poziomie. 

2. Stosować zdrową dietę i jeść nieprzetworzoną żywność. 

3. Wdrożyć aktywność fizyczną. 

4. Regularnie wykonywać badania diagnostyczne. 

5. Zadbać o zdrowy sen. 

6. Zminimalizować czynniki wywołujące stres. 

7. Odstawić używki. 

Dieta dla cukrzyków – co warto wiedzieć? 

Dieta w cukrzycy odgrywa równie ważną rolę, jak samo leczenie. Jak się okazuje, w naszym społeczeństwie, tendencja zachorowalności na cukrzycę wzrasta, nie tylko u dorosłych, ale również u dzieci. Czy ich dieta różni się od diety dorosłych i czy w tej diecie można stosować suplementy? 

Jakie suplementy diety na cukrzycę mogą pomóc? 

Stosowanie suplementów diety przez osoby chorujące na cukrzycę powinno być omówione z lekarzem prowadzącym. Niektóre preparaty mogą wywołać niebezpieczną dla zdrowia hipoglikemię bądź mogą wchodzić w interakcję z głównym leczeniem, dlatego tak ważne jest, aby nie stosować ich na własną rękę. 

Suplementy diety dla cukrzyków, które warto rozważyć to: 

• kwasy tłuszczowe omega-3, 

• witamina D i E, 

• witaminy z grupy B, 

• kwas alfa-liponowy, 

• cynamon, 

• morwa biała, 

• kakao, 

• wyciąg z zielonej herbaty, 

• l-arginina, 

• chrom, 

• cynk, 

• probiotyki, 

• błonnik. 

Dieta cukrzycowa dla dzieci – czym różni się od tej dla dorosłych? 

Wśród dzieci zazwyczaj diagnozuje się cukrzycę typu 1. Niestety, coraz częściej u najmłodszych diagnozowana jest również cukrzyca typu 2, na której wystąpienie ma wpływ brak ruchu oraz otyłość. 

Zasady żywienia dzieci z cukrzycą są zbliżone do tych dla dorosłych. Tutaj również należy zwracać uwagę na rodzaj spożywanych węglowodanów, dbać o właściwą podaż tłuszczów, białka oraz regularność posiłków. Tego typu dieta powinna być dopasowana kalorycznością do wieku dziecka oraz podejmowanej przez nie aktywności fizycznej. 

Czy dieta śródziemnomorska dla cukrzyków jest dobrym wyborem? 

Najnowsze badania pokazują, że stosowanie przez osoby chore na cukrzycę diety śródziemnomorskim może pozytywnie wpłynąć na stan ich zdrowia. Dieta ta sprzyja regulacji glikemii, zmniejsza ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych, a także zmniejsza śmiertelność ogólną. Co ciekawe, przestrzeganie jej może przyczynić się do spadku masy ciała, do czego często dąży się w tej chorobie. Korzyści zdrowotne ze stosowania tej diety wynikają z obecnych w niej dobrych jakościowo tłuszczów, m.in. oliwy z oliwek, tłustych ryb, dużej podaży warzyw i błonnika oraz produktów o niskim stopniu przetworzenia. 

Bibliografia