Brak apetytu u dziecka – co robić?

Spis treści:

1. Ośrodek głodu i sytości u dziecka
2. Co wpływa na apetyt u dziecka?
3. Dziecko nie chce jeść – dlaczego?
4. Co robić, gdy dziecko nie chce jeść?

Ośrodek głodu i sytości u dziecka 

Odczuwanie głodu i sytości jest fizjologicznym mechanizmem informującym organizm o jego stanie energetycznym. Za jego regulację odpowiadają ośrodki głodu i sytości, zlokalizowane w podwzgórzu. Podwzgórze to niewielka struktura międzymózgowia, będąca częścią ośrodkowego układu nerwowego (OUN), do której docierają sygnały m.in. z układu pokarmowego. Sygnały te powiadamiają organizm o konieczności poszukiwania pokarmu bądź zahamowania jego przyjmowania. W całym tym procesie bardzo ważną rolę odgrywają hormony, m.in. cholecystokinina, leptyna czy grelina.  

U osób dorosłych za odczuwanie głodu i sytości odpowiadają czynniki zewnętrzne (m.in. czynniki kulturowe, stres, wygląd i zapach pożywienia, temperatura), a także czynniki wewnętrzne – takie jak hormony. Dzieci natomiast posiadają naturalne i wrodzone mechanizmy samoregulacji, odpowiedzialne za odczuwanie głodu i sytości. Ilość spożytej przez dziecko energii będzie zależeć też od etapu rozwoju. Podczas okresu intensywnego wzrostu można zaobserwować, że dziecko będzie chciało spożywać znacznie więcej pokarmu. Organizm w tym przypadku będzie wysyłał sygnały, świadczące o tym, że potrzebuje on składników niezbędnych do syntezy tkanek. Wraz z wiekiem dziecko będzie poddawane ekspozycji na różnego rodzaju pokarmy oraz zachowania żywieniowe, a co za tym idzie, wykształcą się u niego nowe wzorce, które w dużym stopniu mogą odpowiadać za odczuwanie głodu i sytości w jego przyszłym życiu. 

Przeczytaj: Jakie witaminy warto podawać dzieciom?

Co wpływa na apetyt u dziecka? 

Apetyt i głód to dwa, zupełnie różne odczucia. Apetyt to chęć zjedzenia jakiegoś konkretnego produktu, niezależnie od tego, czy jest się najedzonym, czy nie. Może się on pojawić w momencie kontaktu z czynnikiem zewnętrznym, jak obejrzana właśnie reklama danego produktu czy odczuwany zapach z piekarni. Głód to fizjologiczny mechanizm świadczący o niedoborach energetycznych. Pojawia się zazwyczaj kilka godzin po ostatnim spożytym posiłku. W odróżnieniu od apetytu zazwyczaj nie towarzyszy mu chęć na konkretną potrawę czy produkt. Ustępuje, gdy spożyje się odpowiednią dla danej osoby ilość pokarmu.

To, że dziecko ma dobry apetyt, w potocznym języku zazwyczaj świadczy o tym, iż zjada ono chętnie rozmaite produkty i potrawy. Jeśli rodzic planuje wprowadzać do jadłospisu dziecka koleje pokarmy, należy pamiętać, aby robić to w sposób świadomy. Dzięki temu uniknie się problemów związanych z niechęcią do jedzenia. Dobrym rozwiązaniem jest podawanie dziecku różnych produktów, które sam może sobie wybrać. Należy przy tym pamiętać, aby nie zmuszać dziecka do jedzenia oraz nie rozpraszać go, np. telewizją. Co ważne, małe dzieci samodzielnie potrafią określić, czy potrzebują już coś zjeść, czy są najedzone. Warto pamiętać, że duży wpływ na apetyt u dziecka ma jego otoczenie oraz postawa rodziców. Dlatego też kluczowa jest tutaj obserwacja dziecka oraz utrzymanie dobrej atmosfery podczas jedzenia. 

Sprawdź ofertę: Preparaty witaminowe dla dzieci

Dziecko nie chce jeść – dlaczego? 

Gdy dziecko nie chce jeść, zazwyczaj wzbudza to duży niepokój u rodziców. Brak apetytu u dziecka nie zawsze musi jednak oznaczać chorobę. Jako częste przyczyny braku apetytu u dziecka wymienia się: 

• spożywanie zbyt dużych porcji pokarmu, 

• częste podjadanie między posiłkami, np. słodyczy, 

• zmuszanie do jedzenia,  

• zbyt niska aktywność fizyczna, 

• stres, 

• bunt.  

Sprawdź również: Ciągła ochota na słodkie? Podpowiadamy, jak sobie z tym poradzić!

Warto mieć na uwadze, że u dzieci w wieku od 2 do 5 lat spadki apetytu są nieodbiegającym od normy zjawiskiem. Dzieje się tak, ponieważ w pierwszych miesiącach życia dziecka organizm rośnie w szybkim tempie, dlatego potrzebuje zwiększonej ilości energii i składników odżywczych. W kolejnych latach tempo wzrostu nieco maleje, stąd też obserwuje się mniejszy apetyt u dzieci.  

Jeżeli niechęć do jedzenia utrzymuje się przez dłuższy czas, może wiązać się to z pewnymi nieprawidłowościami. Wówczas za brak apetytu u dziecka mogą odpowiadać: 

• alergie, 

• choroby układu pokarmowego, np. celiakia, 

• anemia, 

• infekcje wirusowe i bakteryjne, 

• zaparcia, 

• choroby pasożytnicze, 

• zespół złego wchłaniania, 

• neofobia żywieniowa. 

Jeżeli poza brakiem apetytu u dziecka obserwuje się inne objawy, takie jak np. spadek masy ciała, problemy z wypróżnianiem, apatię czy wysypki, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Przeczytaj także: Alergia na mleko u dziecka – co warto o niej wiedzieć?

Co robić, gdy dziecko nie chce jeść? 

Ustalenie przyczyny braku apetytu u dziecka często nie jest takie proste. Jeżeli rodzic zastanawia się, dlaczego dziecko nie chce jeść, warto na samym początku zadbać o kilka podstawowych kwestii. W przypadku braku apetytu zaleca się, aby: 

• ustalić stałe pory posiłków, 

• jeść wspólne posiłki bez używania tzw. rozpraszaczy (telefon, tablet, telewizor), 

• dać dziecku możliwość wyboru produktów do spożycia, 

• zadbać o atrakcyjność posiłków, 

• podawać mniejsze posiłki, 

• zaangażować dziecko w przygotowanie posiłku, 

• przeznaczyć ok. 20-30 minut na posiłek, 

• ograniczyć słodycze i inne przekąski między posiłkami. 

W niektórych przypadkach można rozważyć podanie preparatów aptecznych pobudzających apetyt, jednakże warto wcześniej tę kwestię omówić ze specjalistą. 

Rodzic, który u swojego dziecka zauważa problemy z apetytem, powinien przede wszystkim być świadomy, że przywrócenie równowagi w jedzeniu jest procesem i może potrwać. Powinien on wtedy zadbać także o to, aby samemu spożywać pełnowartościowe posiłki i zwracać uwagę na swój własny komfort psychiczny podczas jedzenia. Jest to ważne, ponieważ dziecko naśladuje swoich opiekunów i na podstawie ich zachowań kształtuje własne nawyki żywieniowe.  

Warto wiedzieć: Rozszerzanie diety niemowlaka

Bibliografia