Celiakia – jakie objawy jej towarzyszą?

Spis treści

1. Co to jest celiakia?
2. Objawy celiakii klasycznej
3. Celiakia latentna
4. Celiakia bezobjawowa – symptomy

Dolegliwości, jakie powoduje celiakia u dorosłych i małoletnich, obejmują wiele układów i narządów, wpływając nie tylko na jakość funkcjonowania organizmu i zdrowie, ale też wygląd zewnętrzny. Symptomy pozajelitowe dotyczą m.in. zaburzeń miesiączkowania, nawracających aft, hipoplazji szkliwa czy migren.

Co to jest celiakia?

Nazywa się ją chorobą trzewną lub enteropatią z nadwrażliwości na gluten jelita cienkiego. Jej cechą charakterystyczną są zaburzenia trawienia i wchłaniania jelitowego. Uwarunkowana jest genetycznie i polega na pojawieniu się nieprawidłowej reakcji immunologicznej na gluten. Objawy celiakii nierzadko mogą zostać przeoczone lub przypisywane niestrawności pokarmowej. Zdarza się również, że zaburzenia wiążą się nie tylko z problemami trawiennymi, co utrudnia diagnostykę i podjęcie optymalnego leczenia.

Kup w aptece: Leki regulujące pracę układu pokarmowego

Choroba może ujawnić się w każdym wieku i bez względu na płeć. Dolegliwości, jakie powoduje po zjedzeniu glutenu, można zaobserwować już u chorych niemowlaków po wprowadzeniu produktów zbożowych do diety. Biorąc pod uwagę wiek chorego oraz nasilenie symptomów wyróżnia się:

• celiakię wczesną, której początek przypada na okres wczesnodziecięcy, a także

• celiakię późną, ujawniającą się u młodzieży i dorosłych.

Stopień zniszczenia błony śluzowej jelita cienkiego i szybkość postępu pozwala zróżnicować 3 podstawowe typy choroby, różniące się zespołem objawów. Wśród nich znajdują się celiakia klasyczna, niema i latentna.

Objawy celiakii klasycznej

Klasyczne objawy celiakii klasycznej o ludzi w każdym wieku to tzw. jawne dolegliwości. To jedna z najbardziej powszechnie występujących form celiakii, dotycząca również kobiet w ciąży oraz seniorów. Na zespół dolegliwości składają się przede wszystkim bóle i wzdęcia brzucha, przewlekłe biegunki, a także utrata wagi i łaknienia. Objawy celiakii u dzieci dotyczą dodatkowo spowolnienia wzrostu, ponadto powodują szereg zaburzeń sfery psychicznej wpływających na trudności w nauce i zdolność koncentracji. Schorzeniu często towarzyszą zmienność nastrojów, uczucie chronicznego zmęczenia, hipotonia mięśniowa, zaburzenia cyklu miesiączkowego i zmiany skórne.

Ponieważ objawy celiakii klasycznej są mało charakterystyczne, ich obecność bywa utożsamiana z innymi problemami zdrowotnymi, np. niestrawnością, stresem czy alergią pokarmową. Poza tym w przebiegu postaci jawnej można doświadczyć dodatkowo wielu innych dolegliwości pozajelitowych, takich jak wspomniane już nawracające afty, hipoplazja szkliwa, zapalenie stawów czy neuropatia obwodowa. Może pojawić się też opóźnienie dojrzewania płciowego.

Sprawdź także: Co można jeść podczas biegunki?

Celiakia latentna

Celiakia zwana latentną lub późno ujawniającą się, to stan charakteryzujący się brakiem obecności zmian morfologicznych w błonie śluzowej jelita cienkiego, przez co dolegliwości, jakie mogłaby powodować, występują tylko w pewnych okolicznościach. Za sprawą czynników wyzwalających, przede wszystkim środowiskowych, takich jak: infekcje przewodu pokarmowego, ciąża, stres i silna ekspozycja na gluten może dojść do znacznego zmniejszenia ilości kosmków jelitowych na powierzchni narządu. Ich stopniowy zanik w efekcie przyczyni się do zaburzenia funkcjonalności tego odcinka układu pokarmowego głównie pod postacią trudności w prawidłowym wchłanianiu i transporcie zawartej w świetle jelita treści pokarmowej. To powoduje kaskadę konsekwencji zdrowotnych. Między innymi może dojść do zaburzenia wypróżniania, spadku masy ciała i poczucia ogólnego dyskomfortu. Leczenie celiakii z zastosowaniem diety bezglutenowej dobrze rokuje, a utrzymanie właściwego sposobu odżywiania zmniejsza ryzyko nawrotu objawów. To postać choroby dotycząca zwłaszcza osób dorosłych, która może pozostawać w ukryciu wiele lat.

Przeczytaj również: Poznaj domowe sposoby na zaparcia

Celiakia bezobjawowa – symptomy

Celiakia bezobjawowa, znana też jako postać niema, charakteryzuje się brakiem dolegliwości somatycznych związanych z nieprawidłowym wchłanianiem, mimo że w jej przebiegu dochodzi do typowych przekształceń w błonie śluzowej jelita cienkiego. Celiakia tego typu staje się przyczyną najczęściej niedokrwistości, nietolerancji laktozy i sacharozy, niedoborów witaminy K, hipokalcemii i wczesnej osteoporozy. Jej obecność stwarza ryzyko częstszych i powikłanych złamań kostnych, problemów dotyczących rozwoju szkliwa zębowego, a także sprzyja niedoborom masy ciała.

Objawy celiakii mogą również występować pod postacią wysypki. Obecność zmian skórnych przebiegających wraz z glutenozależną enteropatią bywa kojarzona nierzadko z chorobą Duhringa. To jednak dwa odmienne stany o podłożu autoimmunologicznym, które należy różnicować ze względu np. na metody leczenia, mimo że opryszczkowe zapalenie skóry równie często bywa uznawane mylnie jako skórna postać celiakii. Postać bezobjawowa nieczęsto bywa rozpoznawana u dzieci; dotyczy raczej starszych pacjentów.

Bibliografia