Powieka chroniąca oko to fałd skórny, który jest narażony na różnego rodzaju infekcje. Jednym z najczęściej występujących problemów jest ropień o podłożu bakteryjnym, potocznie określany mianem jęczmienia (łac. hordeolum). To rodzaj ostrego zapalenia jednego z gruczołów powiekowych. Jak je rozpoznać i skutecznie leczyć?
Spis treści:
- Czym właściwie jest jęczmień na oku?
- Jęczmień na oku – objawy
- Jęczmień na oku – przyczyny
- Jak zlikwidować jęczmień na oku?
- Jęczmień na oku – warto wiedzieć
Czym właściwie jest jęczmień na oku?
Jęczmień niemal zawsze jest powodowany przez Gram-dodatnie bakterie gronkowca, które wywołują stany zapalne powiek. Powstałe w ten sposób torbiele są bolesne, choć sama infekcja ma tendencję do samoograniczania się. Infekcje spowodowane innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi zdarzają się znacznie rzadziej.
W zależności od miejsca występowania, okuliści rozróżniają jęczmień wewnętrzny i zewnętrzny. Ten pierwszy tworzy się „od środka” powieki i powstaje w gruczołach tarczkowych Meiboma. Z kolei jęczmień zewnętrzny to infekcja zlokalizowana w gruczołach łojowych Zeissa albo gruczołach rzęskowych, Meiboma widoczna na zewnątrz.
Sprawdź oferty: Krople do oczu
Jęczmień na oku – objawy
Objawy jęczmienia obejmują przede wszystkim narastający obrzęk i zaczerwienienie w miejscu infekcji. Zwykle towarzyszy im ból w miejscu zakażenia. Rumień z biegiem czasu ulega ograniczeniu i bardzo rzadko występuje na całej powiece. Wyjątkiem są jęczmienie mnogie lub obustronne, które powodują silną reakcję zapalną.
Warto pamiętać, że jęczmień nie powoduje zaburzeń widzenia i nie jest groźny dla narządu wzroku.
Od jęczmienia należy odróżnić gradówkę. Choć objawia się podobnie, powstały guzek zwykle nie jest bolesny, ale może powodować zaburzenia funkcjonowania rogówki ze względu na ucisk przedniej części gałki ocznej.
Przeczytaj: Oko – budowa, funkcje, najczęstsze choroby oczu
Jęczmień na oku – przyczyny
Na występowanie jęczmienia szczególnie narażone są osoby z dysfunkcją gruczołów, występujących w powiekach, ale także pacjenci chorzy na cukrzycę lub łojotok. Zwiększone prawdopodobieństwo infekcji pojawia się również w przypadku pracy w zapylonym środowisku, w którym mogą występować patogeny.
Inne przyczyny jęczmienia na oku dotyczą braku dbałości o higienę oczu i mogą obejmować np. niedokładny demakijaż, dotykanie okolic oczu brudnymi dłońmi albo nieprawidłowe korzystanie z soczewek kontaktowych lub przechowywanie ich w niewłaściwy sposób.
Jęczmień na oku może wystąpić zarówno u mężczyzn, jak i kobiet w każdym wieku. Poza tym, ze względu na nierozwinięty w pełni układ odpornościowy, jęczmień występuje częściej u dzieci niż u osób dorosłych.
Jak zlikwidować jęczmień na oku?
Zapalenie powieki potrafi być bardzo uciążliwe. Miejsce infekcji jest bolesne, a opuchlizna silnie widoczna. Dlatego warto rozważyć jak najszybsze wdrożenie odpowiednich metod leczenia.
Preparaty bez recepty
W pierwszej kolejności należy sięgnąć po środki dostępne bez recepty. W aptece bez trudu można kupić maść na jęczmień na oku. Tego rodzaju preparaty zawierają najczęściej substancje odkażające o działaniu antybakteryjnym (np. miód manuka), związki chemiczne ograniczające opuchliznę (np. olej manuka) oraz dodatki stymulujące krążenie krwi i przyspieszające wypłukiwanie toksyn (np. ekstrakt z kory cynamonowca).
Dodatkowo, producenci często uzupełniają skład maści związkami o działaniu kojącym i nawilżającym, jak wyciąg z aloesu, siarczan dekstranu oraz hialuronian sodu. Takie preparaty nie powinny kosztować więcej niż kilkanaście złotych.
W przypadku silnych oraz często nawracających infekcji można rozważyć zastosowanie maści z antybiotykiem. Zazwyczaj będzie to bacytracyna lub erytromycyna.
Domowe sposoby na Jęczmień na oku
W początkowej fazie infekcji jęczmień można leczyć przy użyciu domowych metod, które znane są od lat. Jedną z bardziej popularnych jest pocieranie jęczmienia na oku złotem. Wbrew temu, co sądzono dawniej, nie chodzi tutaj jednak o prozdrowotne właściwości złota, ale sam fakt masowania tkanki i związane z tym dokrwienie powieki.
Innym sposobem na jęczmień są okłady z rumianku (wyciągiem z zioła). Można robić za pomocą nawilżanych wacików do demakijażu, należy jednak upewnić się, czy napar został wystarczająco przestudzony. Kojące właściwości rumianku wynikają ze znajdujących się w jego kwiatach związków chemicznych, w tym olejku eterycznego, choliny, kumaryny oraz amazulenu o działaniu przeciwzapalnym i antybakteryjnym.
Przykładanie na jęczmień na oku okładów z herbaty można wykonywać kilka razy dziennie, ponieważ ziołowe preparaty są delikatne i nie wywołują podrażnień. Zaleca się ich stosowanie u dzieci. Odpowiednio wczesne wdrożenie terapii często pozwala uniknąć zakupu leków.
Sprawdź oferty: Herbaty ziołowe
Jęczmień na oku – warto wiedzieć
Mimo że zakażenie bakteriami gronkowca jest powszechnym stanem zapalnym powiek, nadal wiele osób ma wątpliwości co do tego, jak radzić sobie z problemem. Co należy wiedzieć o jęczmieniu na oku?
Jęczmień na oku – ile trwa?
Jęczmień na oku utrzymuje się od ok. 7 do 10 dni, licząc od momentu wystąpienia pierwszych objawów. Po tym czasie ropny trzpień staje się silnie widoczny i przebija warstwę skóry, a następnie rozpoczyna się proces gojenia. W tym czasie bardzo ważne jest zadbanie o higienę oczu, aby nie dopuścić do wtórnego zakażenia.
Czy jęczmień na oku w ciąży jest niebezpieczny?
Pojawienie się jęczmienia u kobiety ciężarnej nie stanowi powodu do niepokoju. Nie ma również przeciwwskazań do stosowania leków bez recepty oraz domowych sposobów radzenia sobie ze stanem zapalnym. Stosowanie antybiotyków powinno jednak stanowić ostateczność i należy wcześniej skonsultować taką możliwość z okulistą.
Niestety, w okresie ciąży zakażenia bakteryjne mogą występować częściej niż zwykle. Ma to związek z obniżeniem odporności organizmu kobiety.
czy jęczmień jest zaraźliwy?
Nie można zapominać, że jęczmień jest stanem zapalnym wywoływanym przez bakterie występujące w otoczeniu. W przypadku braku higieny oczu łatwo może dojść do zakażenia powieki, także poprzez przeniesienie patogenu od innej osoby.
Jęczmień a basen – czy można w tym czasie pływać?
Nie zaleca się wizyt na basenie w okresie występowania stanów zapalnych oczu. Choć chlorowana woda nie stanowi zagrożenia, bardzo łatwo o pogorszenie stanu podrażnionej skóry podczas korzystania z miejsc publicznych – szatni, łaźni lub toalety.
Leczenie jęczmienia bardzo rzadko wymaga konsultacji lekarskiej, ale w przypadku nawracających zakażeń nie należy wykluczać takiej ewentualności. Okulista pomoże zidentyfikować źródło problemu i zaleci odpowiednie działania profilaktyczne.
Bibliografia
Loth C., Miller C.V., Haritoglou C., Messmer E.S.B.M.(2022), Hordeolum und Chalazion: (Differenzial-) Diagnose und Therapie [Hordeolum and chalazion. (Differential) diagnosis and treatment], Ophthalmologe, nr 119 (1), s. 97-108.
Gordon A.A., Danek D.J., Phelps P.O. (2020), Common inflammatory and infectious conditions of the eyelid, Dis Mon, nr 66(10)
Alsoudi A.F., Ton L., Ashraf D.C. i in.(2022), Efficacy of Care and Antibiotic Use for Chalazia and Hordeola, Eye Contact Lens, nr 48(4), s. 162-168.
